Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Esad rejiminin çöküşünün ardından ülkede derinleşen güvenlik krizine dikkat çekti. 8 Aralık 2024 ile 7 Temmuz 2025 arasında 8 bin 67 kişi hayatını kaybetti. Ölenlerin yüzde 76’sı sivil.
HABER MERKEZİ- Suriye’de Beşar Esad’ın ülkeden kaçışının ve siyasal-askeri bürokrasinin çöküşünün üzerinden yedi ay geçti. Bu süreçte ülke genelinde ciddi bir otorite boşluğu doğdu. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, yeni oluşan askeri güçler kamu düzenini sağlamada yetersiz kalırken, halk günlük yaşamda derinleşen güvensizlik ve şiddetle karşı karşıya kaldı.
Suriye’nin birçok bölgesinde yaşanan saldırılar özellikle azınlık grupları hedef alırken, kimlik temelli infazlar ve toplu katliamlar arttı. Gözlemevi, bu gelişmelerin “yeni Suriye” idealine yönelik umutları zedelediğini ve toplumsal bir kırılma yarattığını kaydetti.
YEDİ AYLIK BİLANÇO: 8 BİN 67 ÖLÜ
SOHR’un 8 Aralık 2024 – 7 Temmuz 2025 dönemini kapsayan bu detaylı raporuna göre, ülke genelinde toplam 8.067 kişi yaşamını yitirdi. Bunlardan 6.150’si sivildi. Sivillerin arasında 330 çocuk ve 451 kadın bulunuyor.
Ölümlerin nedenlerine bakıldığında, rastgele ateş, bombalı saldırılar, cezaevlerinde işkence, saha infazları ve sınır güçlerinin müdahaleleri dikkat çekiyor. Raporda özellikle Mart 2025’teki can kayıplarının olağanüstü artış gösterdiği vurgulanıyor.
Bianet’in derlediği SOHR Raporu verilerine göre, yalnızca Mart ayında 2 bin 644 kişi hayatını kaybetti. Bunun 2 bin 69’u sivildi. En çarpıcı veri ise aynı ayda gerçekleşen 1.726 saha infazı. Bu infazların çoğu, 6 Mart günü Suriye’nin sahil bölgesindeki güvenlik noktalarına düzenlenen silahlı saldırıların ardından gerçekleşti. Toplamda belgelenen saha infazı sayısı yedi ayda 2.167’ye ulaştı.
AZINLIKLAR HEDEFTE: ALEVİ, DÜRZİ VE HRİSTİYANLARA YÖNELİK SALDIRILAR ARTIYOR
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre, Alevi, Dürzi ve Hristiyan topluluklar, rejim sonrası dönemde en kırılgan gruplardan biri haline geldi. Eski rejimle bağlantılı olmakla ya da muhalif olmamakla suçlanan bu kesimlere yönelik kimlik temelli saldırılar ve toplu infazlar ciddi biçimde artış gösterdi.
Bazı bölgelerde Alevi köylerine yönelik sistematik baskınlar, Hristiyan ailelerin tehdit edilerek göç etmeye zorlanması ve Dürzi topluluğa dönük hedefli suikastlar, SOHR raporunda özellikle vurgulandı. Gözlemevi, bu tür saldırıların “yeni Suriye”nin inşasında kapsayıcı bir vatandaşlık zemininin oluşmasını baltaladığını, toplumun farklı kesimleri arasında güvenin yeniden inşasını zorlaştırdığını belirtti.
Gözlemevi raporuna göre, bazı ölümler dış güçlerin askeri müdahaleleri sonucu gerçekleşti. Türkiye’nin düzenlediği bombardımanlarda 129 kişi (29’u çocuk) öldü. İsrail bombardımanında ise 29 kişi yaşamını yitirdi. Türkiye jandarması ve Ürdün sınır muhafızları tarafından öldürülen sivillere de yer verilen raporda, hayatını kaybeden silahlı grupların sayısı 1.917 olarak açıklandı.
ACİL ÇAĞRI: ADALET VE SİVİL KORUMA
SOHR, şiddetin ve cezasızlığın artarak devam etmesini endişe verici bulduklarını belirterek, sivillerin korunması ve ağır hak ihlallerinden sorumlu faillerin adalet önüne çıkarılması için uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı.
“Toplumun en kırılgan kesimlerini hedef alan bu yıkıcı döngü kırılmadan, Suriye’de kalıcı barış mümkün değil” diyen Gözlemevi, tüm Suriyelilerin eşit haklara sahip olmasının yeni dönemin temel ilkesi olması gerektiğini vurguladı.
