1959’da hizmete giren Lenin, Kuzey Deniz Yolu’nu yıl boyunca açarak Sovyetler Birliği’nin enerji ve maden kaynaklarına erişimini sağladı. Bugün Murmansk’ta müze olarak ziyaret edilebilen gemi, Arktik buzullarına ilk insan müdahalesinin de sembolü.
HABER MERKEZİ – Sovyet buzkıranı Lenin, 1959’dan 1989’a kadar Kuzey Kutbu’nda sefer yaptı. O dönem Sovyetler Birliği, Kuzey Deniz Yolu’nu yıl boyunca açarak hem enerji ve maden kaynaklarına erişim hem de stratejik kontrol sağlamak amacıyla nükleer buzkıranları devreye soktu.
Nükleer reaktörler ve güçlü motorlarla donatılan gemiler, yıl boyunca donmuş denizlerde ticari geçişlere izin verirken, buzların kırılması ve deniz yaşamının yoğun şekilde tahrip olmasına da neden oldu. Kuzey Deniz Yolu’nun açılması, yalnızca ekonomik fırsatlar yaratmakla kalmadı; bölgedeki biyo-çeşitlilik ve iklim dengesi üzerinde bugüne uzanan etkiler bıraktı.
Karbon, demir ve nikel gibi madenler için ilk endüstriyel araştırmalar da bu dönemde yapıldı.
Rusya, günümüzde de Arktik’te nükleer buzkıran filosunu genişleterek, maden ve enerji arama projelerini hızlandırıyor. Atomflot’un filosuna yeni eklenen gemiler, bölgedeki çevresel riskleri artırırken, küresel ısınma ve buz erimesi bağlamında Arktik’in ekosistemine yönelik baskıyı büyütüyor.
ARKTİK İÇİN SİLAHLANIYORLAR
Arktik’in enerji ve mineral kaynakları, sadece Sovyetler döneminin değil, bugün de küresel güçler arasında stratejik bir çekişme alanı. Kuzey Kutup Dairesi’nde Rusya, Kanada, Grönland ve ABD’nın toprağı var.
Topraklarının beşte biri Arktik bölgesinde ve kıyılarının yarıdan fazlasını oluşturan Rusya, Kuzey Deniz Yolu’nun ve nükleer buzkıran filosunun geliştirilmesini hem enerji arz güvenliği hem de Arktik’te jeopolitik üstünlük sağlamak için bir araç olarak görüyor. Yeni nükleer buzkıran projeleri ve petrol-gaz arama lisansları ve Arktik bölgesindeki askeri üslerini modernize ediyor.
Moskova’nın kutup bölgesindeki yoğun faaliyetine karşı ABD Başkanı Donald Trump ise Kanada ve Grönland’ı by-pass etmeye çalışarak, sahadaki “güvenlik endişeli” etkinliğini daha görünür kılmaya çalışıyor.
