Bahçeli’nin operasyon tehdidini gündeme taşıdığı 10 Mart anlaşmasının ardından Halep’te imzalanan 1 Nisan mutabakatını Şam yönetiminin 77 kez ihlal ettiğini belgeleyen ANHA, ihlaller arasında silahlı saldırı, gözaltı, ambargo ve çocukların istihbaratta kullanılması gibi uygulamalara dikkat çekti.
HABER MERKEZİ – Demokratik Suriye Güçleri (DSG) ile geçici Şam yönetimi arasında 10 Mart’ta imzalanan anlaşma, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin operasyon tehdidiyle yeniden gündeme geldi.
Bahçeli, “SDG/YPG’nin Suriye yönetimi ile 10 Mart 2025 tarihinde imzaladığı mutabakat zaptına riayet ve gereğini harfiyen yapması, aksi halde Ankara ile Şam’ın ortak iradesiyle askeri müdahalenin kaçınılmaz hale geleceği herkesçe bilinmelidir” ifadelerini kullandı.
Peki sahada durum nasıl? Bahçeli’nin iddia ettiği gibi anlaşmaya uymayan DSG mi, yoksa yükümlülükleri ihlal eden El Şara yönetimi mi?
10 Mart anlaşmasının ardından, Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi heyeti ile geçici Şam yönetimi temsilcileri arasında Halep konusunda 1 Nisan’da Halep’teki Kürt mahallelerinin durumuna ilişkin varılan 14 maddelik mutabakat sonrasında yaşanan gelişmeler, Şam yönetiminin anlaşmaları nasıl ihlal ettiğini gözler önüne seriyor.
Kuzey ve Doğu Suriye merkezli yayın yapan ANHA haber ajansı 1 Nisan’dan bu yana Halep’te Şam yönetimi tarafından 77 anlaşma ihlali yaşandığını belgeledi.
Geçiş Hükümeti’nin ihlalleri arasında sivillerin zorla göç ettirilmesi, keyfi gözaltılar, insansız hava araçlarıyla (drone) yapılan saldırılar, yeni askeri birliklerin sevki, yüksek duvarların örülmesi ve çocukların istihbarat amacıyla kullanılması yer aldı.
Ajansın haberine göre Şam yönetimi tarafından ihlal edilen anlaşma maddeleri şöyle:
Anlaşmanın ihlal edilen maddeleri:
- Madde 3: Asayişin İçişleri Bakanlığı ve İç Güvenlik Güçleri eliyle sağlanması öngörülüyordu. Ancak Suriye Geçiş Hükümeti yeni kontrol noktaları kurarak bu maddeyi ihlal etti.
- Madde 4: Mahallelerdeki silahlı varlığın sonlandırılması gerekiyordu ancak silahlı gruplar bölgeden çıkarılmadı.
- Madde 5: Toprak bariyerlerin kaldırılması öngörülmesine rağmen Geçiş Hükümeti tarafından bariyerler daha da güçlendirildi.
- Madde 12: Hapishanelerin boşaltılması ve tutukluların serbest bırakılması şartı uygulanmadı; birçok kişi hala alıkonuluyor.
Ajansın derlediği verilere göre başlıca ihlaller ise şöyle:
- Anlaşmadan sonra 32 drone uçuşu kaydedildi. Bir olayda Suriye Geçiş Hükümeti’ne bağlı silahlı gruplar bir drone’u İç Güvenlik Güçleri’nin kontrol noktasına yönlendirdi, patlamada 2 İç Güvenlik Güçleri üyesi yaralandı.
- Geçiş Hükümeti ayrıca 18 askeri kontrol noktası kurarak okullar, hastaneler ve kültürel merkezler gibi sivil kurumları hedef aldı. Bunlar arasında Suriye-Fransa Özel Hastanesi, El Kelima Okulu, Astoriyan Hastanesi, İbrahim bin Edhem Camii ve Tarım Merkezi de bulunuyor.
- Ayrıca akaryakıt ve un sevkiyatı engellendi. Engellenen bu ihtiyaçlar elektrik üretimi, fırınların çalışması ve hastanelerin ihtiyaçları için hayati öneme sahip. Bu nedenle bölgede yakıt ve un ambargosu ağırlaştı.
- En az 6 çocuk, Suriye Geçiş Hükümeti güçleri tarafından Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê’deki kontrol noktalarında istihbarat toplamak için kullanıldı.
1 NİSAN MUTABAKATI
Halep’in Kürt mahalleleri Şeyh Maksud ve Eşrefiye Mahalleleri Genel Meclisi, 1 Nisan 2025 tarihinde Şam yönetimi ile iki mahallenin statüsüne ilişkin 14 maddelik bir mutabakat imzalamıştı.
Anlaşmaya göre, Kürt nüfusunun yoğunlukta olduğu her iki mahallede bulunan İç Güvenlik Güçleri (Asayiş), mevcut kadrolarıyla birlikte Suriye hükümetine bağlı “Genel Güvenlik Güçleri”ne dönüştürülecek ve Özerk Yönetim’e bağlanacaktı.
Anlaşma maddeler şöyleydi:
2 – Ortak Merkez Komiteleri sürdürülebilir bir çözüm üzerinde anlaşana kadar bu ara anlaşmanın hükümleri uygulanacaktır.
3- İçişleri Bakanlığı, İç Güvenlik Güçleri ile işbirliği içinde, iki mahallenin sakinlerini korumak ve onlara yönelik herhangi bir saldırı veya maruziyeti önlemekle yükümlüdür.
4- Sivil barışı ve sivillerin güvenliğini sağlamak amacıyla, iki mahallede silahlı gösteriler yasaklanmış olup, her iki mahallede de silah kullanımı İçişleri Bakanlığı’na bağlı iç güvenlik güçleriyle sınırlandırılmıştır.
5- Her iki mahallede güvenlik ve istikrar sağlanana kadar, kamu yollarındaki toprak bariyerler kaldırılacak, ana kontrol noktaları ise İçişleri Bakanlığı’na bağlı İç Güvenlik Güçleri’nin denetiminde kalacak.
6- Askeri güçler silahlarıyla birlikte her iki mahalleden Fırat’ın doğusuna çekilecek.
7- Eşrefiye ve Şeyh Maksud mahallelerinin her birinde ikişer adet iç güvenlik merkezi oluşturulmuştur.
8- Her iki mahalle sakinlerine serbest dolaşım hakkı garanti altına alınmış olup, anlaşma öncesinde aranan ve elleri Suriyelilerin kanına bulaşmamış herhangi bir kişinin yargılanması yasaklanmıştır.
9- Halep şehri ile Kuzey ve Doğu Suriye’deki bölgeler arasında hareket etmeyi kolaylaştırmak için bir koordinasyon komitesi oluşturulacaktır.
10 – Sözleşmenin sahada uygulanması için her iki mahallede de komiteler oluşturulacaktır.
11 – Her iki mahallede bulunan sivil kuruluşlar, Halep’in diğer mahallelerinden hiçbir şekilde ayrımcılık yapmadan sivil kuruluşlarla koordineli olarak çalışmakta ve her iki mahallede bulunan iki belediye şubesi aracılığıyla sivil kuruluşlara hizmet vermektedir.
12- Halep Vilayeti’ndeki her iki tarafın hapishanelerini boşaltmaları ve kurtuluş sonrasında ele geçirilen tüm esirlerin takas edilmesi.
13 – Mahallelere, Halep İl Meclisi’nde, Ticaret ve Sanayi Odaları’nda ve diğer tüm alanlarda yürürlükteki yasalara uygun olarak tam ve adil temsil hakkı tanınır.
14 – Ortak merkez komiteleri sürdürülebilir bir çözüm üzerinde anlaşana kadar iki mahalledeki mevcut hizmet, idari ve eğitim kurumları, belediyeler ve mahalli meclislerin korunması.
