ABD’nin İran’a düzenlediği hava saldırısı sonrası Ortadoğu diken üstünde. Tahran ya masaya oturacak ya da karşılık verecek. Gözler Hamaney’in vereceği kararda olsa da Orta Doğu yine tarihi bir eşikte bulunuyor.
HABER MERKEZİ – ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın nükleer tesislerine yönelik düzenlediği hava saldırısı, Ortadoğu’daki kırılgan dengeleri daha da sarsarken, gözler şimdi Tahran yönetiminin vereceği yanıta çevrildi. Uzmanlar, İran’ın önünde birkaç farklı seçenek bulunduğunu, ancak her birinin ciddi riskler barındırdığını vurguluyor.
DİPLOMASİ SEÇENEĞİ MASADA
İlk olasılık, İran’ın yeniden müzakere masasına dönmesi. Eski İsrail Askeri İstihbarat Başkanı Amos Yadlin’e göre, saldırılar İran rejimi için savaşı bitirme ve rejimi kurtarma adına güçlü bir teşvik olabilir.
“Bu, savaşı sona erdirip rejimi kurtarmak için büyük bir teşvik,” diyen Yadlin, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sıfırlama temelinde müzakerelere açık olabileceğini belirtiyor.
Yadlin ayrıca İran’ın, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’ndan (NPT) çekilme ihtimaline de dikkat çekiyor. Ancak İran’ın yakın vadede nükleer silah üretme kapasitesine sahip olmadığını da ekliyor: “İran’ın bunu gerçekleştirme kapasitesi en az bir-iki yıl içinde yok.”
ABD’nin İran topraklarını hedef aldığı bir saldırının ardından, Tahran’ın yalnızca diplomatik bir yanıtla yetinip yetinmeyeceği belirsizliğini koruyor.
BÖLGESEL SAVAŞ KAPIDA MI?
İkinci ve daha riskli senaryo ise İran’ın karşılık vermesi. Bu durumda ABD ile birlikte tüm bölgeyi içine çekebilecek, karmaşık ve uzun soluklu bir çatışma kaçınılmaz olabilir.
CNN siyaset ve küresel ilişkiler analisti Barak Ravid’e göre, İran defalarca ABD’nin nükleer tesislere saldırması halinde misillemede bulunacağını açıkça ifade etti:
“Böyle bir durumda ABD güçleri, bölgedeki çıkarları ve üsleri doğrudan hedef alınabilir. Bu da geniş çaplı bir çatışmayı tetikleyebilir.”
Ravid, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimaline de dikkat çekiyor. Dünya enerji piyasaları açısından hayati öneme sahip bu geçiş noktası, küresel petrol arzının büyük bir kısmını taşıyor. “Bu adım, enerji fiyatlarını yükseltir, dünya ekonomisini doğrudan etkiler,” uyarısında bulundu.
‘ŞİMDİ SIRA BİZDE‘
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığıyla bilinen Kayhan Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Şeriatmedari, misilleme çağrısını açıkça dile getirdi: “Amerika’nın Fordow nükleer tesisine saldırısının ardından sıra bizde,” dedi. Şeriatmedari daha önce de Hamaney’in temsilcisi olduğunu söylemişti.
Ortadoğu uzmanı Muhammed Ali Şabani ise, İran’ın coğrafi avantajlarını kullanarak küresel petrol piyasasında şok etkisi yaratabileceğine dikkat çekti: “Bu durum petrol fiyatlarını artırır, enflasyonu körükler ve Trump’ın ekonomik gündemini sarsabilir.”
CNN analisti Aaron David Miller’a göre, nihai karar İran’ın dini lideri Hamaney’e ait. 86 yaşındaki liderin bu saldırıya sessiz kalmasının neredeyse imkansız olduğunu belirten Miller, “Rejimi korumayı ve devrimi halefine devretmeyi hedefleyen Hamaney, mutlaka bir yanıt verecektir. Ancak bu yanıtı dikkatli bir şekilde dengelemesi gerekebilir,” değerlendirmesinde bulundu.
