ABD’li yetkililer peş peşe İsrail’i ziyaret etti. Gazze’nin geleceği ele alınan başlıklardan biri. Rubio, Gazze için öngürülen Uluslararası İstikrar Gücü’nün “İsrail’in kendini rahat hissedeceği ülkelerden” oluşacağını söyledi. Bu, Netanyahu’nun istemediği Türkiye’ye bir mesaj olarak değerlendirildi.
HABER MERKEZİ – ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in ardından Dışişileri Bakanı Marco Rubio da İsrail’i ziyaret etti. Rubio’nun ziyareti de ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı Gazze Barış Planı’nın hayata geçirilmesine yönelik çabalar kapsamında olduğu kaydedildi.
Trump’ın 29 Eylül’de açıkladığı Gazze Barış Planı kapsamında İsrail ile Hamas arasında varılan ateşkes anlaşması 10 Ekim’de yürürlüğe girdi. Ancak Hamas’ın elindeki ölü rehinelerin teslimi ve İsrail’in saldırıları nedeniyle ateşkes kırılgan halde devam ediyor. Buna karşın ABD’li yetkililerin son günlerde İsrail’e ziyaretleri arttı. Trump’ın damadı Jared Kushner ve ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un ardından Trump’ın yardımcısı JD Vance önceki gün İsrail’de temaslarda bulunmuştu. Dün da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio İsrail’deydi.
“ABD İSRAİL’İN BAZI YETKİLERİNİ FİİLEN DEVRALMIŞ DURUMDA”
Gazze’de varılan ateşkesin Trump için “en önemli öncelik” olduğunu söyleyen Rubio, Witkoff ve Kushner’in ardından Vance ile kendisini görevlendirdiğini belirtti.
İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesi, ABD’li yetkililerin İsrailli yetkililere “ateşkesi tehlikeye atabilecek sürpriz adımları tolere etmeyeceklerini” söylediğini ve Gazze’deki her askerî operasyondan önce Washington’a bilgi verilmesini talep ettiklerini yazdı. Haberde, “Fiilen ABD, İsrail’in bazı güvenlik yetkilerini devralmış durumda” denildi. İsrail Başakanı Benjamin Netanyahu ise, bu iddiaları reddederek, iki ülkenin ilişkisini “ortaklık” olarak niteledi.
“BU EN İYİ PLAN”
Ateşkesin korunması Hamas ile İsrail arasında Trump’ın planının birinci aşaması kapsamında varılan anlaşmanın en önemli başlığıydı. Ancak bundan sonra Trump’ın planının ikinci aşaması konusunda nelerin yapılacağı henüz netleşmiş değil. Hamas’ın silahsızlandırılması, Gazze’de bir teknotrat yönetimin kurulması, Gazze’de görev alacak uluslararası bir gücün konuşlandırılması gibi başlıklar bundan sonraki sürecin önemli başlıkları olarak öne çıkıyor.
Rubio, “Bu barış planını hayata geçirmek kolay olmayacak…Yolda engeller çıkacak, ama bunu başarmak zorundayız” dedi. Rubio, İsrail-Hamas ateşkesinin “tarihi bir ilerleme” kaydettiğini, ancak sürecin “iniş çıkışlar ve dönemeçlerle” dolu olacağını belirtti. Rubio “B Planı yok. Bu en iyi plan, tek plan ve biz bunun başarılı olacağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
GAZZE’YE ULUSLARARASI İSTİKRAR GÜCÜ: TÜRKİYE BELİRSİZLİĞİ
İsrail ziyaretinde Rubio, Gazze için düşünülen Uluslararası İstikrar Gücü hakkında da konuştu. Görüşmelerin sürdüğünü ve bu gücün “mümkün olan en kısa sürede” devreye gireceğini kaydeden Rubio, “çok sayıda ülkenin” Uluslararası İstikrar Gücü’ne katılmak istediğini söyledi. Rubio, “Elbette, bu gücü oluştururken İsrail’in de kendini rahat hissedeceği ülkelerden oluşması gerekiyor” dedi.
Rubio’nun bu sözlerinin, Türkiye’ye atıf olarak yorumlandı. İsrail’in, Türkiye’nin bu güce katılımını veto ettiği yönünde haberler basında yer almıştı.
Vance’in ziyareti sırasında basına açıklamalarda bulunan Netanyahu‘ya konuyla ilgili sorular sorulmuştu. Bir gazeteci, JD Vance’ın, Gazze’de İsrail ordusunun çekilmesi sonrası güvenliği sağlayacak uluslararası güç için Türkiye ve Endonezya gibi ülkelerin adını telaffuz ettiğini hatırlatmış ve Netanyahu’ya Türkiye’den gelebilecek gücü sormuştu. Netanyahu, bu konudaki kararların ABD ile istişare içinde alınacağını ifade etmiş ve eklemişti: “Bu konuda çok net bir görüşüm var. Ne olduğunu tahmin etmek ister misiniz?”
Vance ise “İsrailli dostlarımıza kendi topraklarındaki yabancı güçlerle ilgili hiçbir zorlamada bulunmayacağız” diye konuşmuştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, dün yaptığı açıklamada, “Gazze’de vazife üstlenecek görev gücü ile ilgili görüşmeler devam ediyor. Bu işin modalitesi henüz netleşmiş değil. Çok katmanlı bir konu olduğu için kapsamlı müzakereler yapılıyor. Biz Gazze’ye bu konuda her türlü desteği vermeye hazırız. Şu anda altyapı çalışmalarımız da devam ediyor” demişti.
Bu arada üzerine konuşulan Uluslararası İstikrar Gücü’nün görev kapsamı ise belirsizliğini koruyor. Hamas’la mutabakat sağlanmadan bu gücün bölgede konuşlanmasının Hamas savaşçılarıyla çatışma riskini doğurabileceğinden endişe ediliyor.
Vance ve Netanyahu Gazze’yi konuştu | Uluslararası güçte Türkiye olacak mı?
GAZZE’DE ABD İHA’LARI
Öte yandan The New York Times (NYT) gazetesi ABD ordusu, Gazze’de 10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkesin ardından bölgede gözetleme operasyonlarına başladığını duyurdu. Gazeteye konuşan ABD’li ve İsrailli yetkililer, ABD ordusunun, “İsrail ve Hamas’ın ateşkese uyduğundan emin olmak” için son günlerde Gazze Şeridi’ni gözetleme İHA’larıyla havadan izlediğini belirtti.
HAMAS’IN SİLAHSIZLANDIRILMASI
İsrail ziyaretinde Rubio’nun gündeminde Hamas’ın silahsızlandırılması konusu da vardı. Rubio, Hamas’ın silahsızlandırılacağını ve bunun Trump’ın planında açık bir şart olduğunu belirterek, “Eğer Hamas silahsızlanmayı reddederse, bu anlaşmanın ihlali olur ve buna karşı yaptırım uygulanır… Hamas yönetimde olamaz ve Gazze’nin geleceğinde söz sahibi olamaz” dedi.
RUBIO UNRWA’YA KAPIYI KAPATTI
Rubio, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) faaliyetleri hakkında da konuştu. Rubio, ABD olarak BM ile sahada çalışmaktan memnun olduklarını, ancak UNRWA ile çalışmalarının kesinlikle mümkün olmadığını söyledi. Rubio, UNRWA’nın Hamas ile bağlantılı olduğunu savunarak, bir kez daha Gazze’nin geleceğinde artık Hamas’ı görmek istemediklerini vurgulamıştı.
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq ise, “UNRWA, Gazze’deki insani yardım operasyonlarımızın bel kemiğidir” yanıtını verdi.
Bu arada 22 Ekim’de BM’ye bağlı en üst yargı kurumu olan Uluslararası Adalet Divanı, İsrail’i BM kuruluşlarının Gazze’deki faaliyetlerini kısıtlamakla ve insani yardımların girişini sağlama yükümlülüğünü yerine getirmemekle suçlamıştı. Ancak Divan’ın kararları bağlayıcı değil, istişari nitelikte.
