Van’ın simgesi olan tarihi yapılar bir süredir restorasyonda. Hurriler’den Urartular’a, Urartular’dan da bugüne kadar kalmayı başarabilen yapılar şimdi “acele” ve “inşaat” mantığıyla yapılan restorasyon çalışmalarıyla tehlikede. Uzmanlar tarihi dokunun dikkate alınmadığına dikkat çekiyor.
HABER MERKEZİ- Van’da son dönemlerde yapılan restorasyon çalışması, yapıların özgün yapısını tahrip ediyor. Kentle özdeşlemiş Van, Çavuştepe, Hoşap kaleleri eski Van şehrindeki geleneksel taş evler ve camiler restorasyon sonrası tanınmaz hale geldi.
Mezopotamya Haber Ajansı’na konuşan arkeolog Murat Şen, Van’da başlatılan restorasyon çalışmalarında yeteri kadar veri ve doku analizi yapılmadığını söylüyor:
“Tarihi taş işçiliğinin yerini beton duvarlar, özgün mimarinin yerini modern eklemeler aldı. Yapıların orijinaline sadık kalınmadan yapılan ve aslıyla uyuşmayan yapı malzemeleri kullanılarak yapılan restorasyonlar, yapıların karakterini bozarak kent dokusuyla uyumsuz hale getirdi. Bazı restorasyonlarda taş duvarlar sökülüp yeniden yapıldı, modern kapılar takıldı, pencere, cephe eklemeleri, tarihi yapıların dokularını ortadan kaldırdı.”
Yanlış restorasyonla kent belleğinin de tahrip edildiğine dikkat çeken Şen, restorasyonun sabırla değil aceleyle sürdürüldüğüne dikkat çekiyor:
“Acele, yanlış restorasyonlara ve yanlış belgelemelere kadar gidebilir. Yanlış belgelemeler çok ciddi bir tahribattır. Dolayısıyla bir yapının yeteri kadar incelenmesi, anlaşılması, yapılacak olan restorasyon süreçlerinin de bir o kadar sağlıklı olmasını beraberinde getirir”
×
HOŞAP KALESİ DÜNYA ÖLÇEĞİNDE BİR ŞATO-KALE
Hoşap Kalesi dünyanın şato planlı 17 kalesinden biri. Temeli Urartular tarafından atılan ve Osmanlı Dönemi’nde restore edilerek üzerinde saray yapılan kalede, kiler, harem, hamam, zindan yapıları, mescit ve çok sayıda mimari eser var.
VAN KALESİ
2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenen Van Kalesi, Van Ovası’nda doğu-batı doğrultusunda uzanan bir kaya kütlesi üzerine inşa edilmiş. Tuşpa adıyla uzun süre Urartu Devleti’nin başkentliğini yapan şehrin kalesi, Urartu Kralı I. Sarduri tarafından MÖ 840-825 tarihleri arasında kurulmuştur.

ÇAVUŞTEPE KALESİ
Çavuştepe Kalesi, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Bol Dağları’nın batı ucunda yer alıyor. MÖ 764-734 tarihleri arasında Urartu Kralı II. Sarduri tarafından kurulan Kale, Urartu dilinde Sardurihinili yani Sarduri’nin kurduğu kent olarak adlandırılmıştır.
Düzgün kesilmiş kalker bloklarıyla inşa edilmiş surlar doğrudan ana kayaya oturtulmuş. Aşağı kalenin önemli yapıları arasında Tanrı İrmuşini adına inşa edilmiş, çivi yazılı kitabesi de bulunan bir tapınak da yer alıyor.
Yukarı kale içinde ise Tanrı Haldi adına yapılmış bir tapınak ile Haldi Tapınağı ile ilişkili dinsel mekânlar var. Kalenin etrafı iri taş bloklarla örülmüş surlarla çevrili.



