Nükleer silahlanmayı sınırlayan iki önemli anlaşma konusunda ABD ile Rusya arasında sorunlar var. Rusya, Soğuk Savaş’tan kalma plütonyum stoklarının azaltılmasını öngören PMDA’dan çekildi. Nükleer silah başlıklarının sayısını sınırlayan New START anlaşmasının süresi de Şubat 2026’da doluyor.
HABER MERKEZİ – Rusya Parlamentosu’nun alt kanadı Duma, bugün ABD ile imzalanmış olan Plütonyum Yönetimi ve İmha Anlaşması’ndan (PMDA) çekilmeyi onayladı.
Soğuk Savaş’ın ardından binlerce savaş başlığını etkisiz hale getiren Rusya ve ABD, depolama maliyeti yüksek ve potansiyel yayılma riski taşıyan büyük miktarda silah sınıfı plütonyum stoklarıyla baş başa kaldı.
PMDA, 2000 yılında ABD ile Rusya arasında imzalanmış ve 2011’de yürürlüğe girmişti. Anlaşma, Soğuk Savaş döneminde kullanılan binlerce nükleer savaş başlığından kalan silah sınıfı plütonyum stoklarının azaltılmasını amaçlıyordu. Anlaşmayla her iki devlet en az 34 ton silah sınıfı plütonyumu imha etmeyi taahhüt ediyordu.
PMDA’nın amacı, silah sınıfı plütonyumu, karışık oksit (MOX) yakıt gibi daha güvenli formlara dönüştürerek veya plütonyumu elektrik üretimi için hızlı nötron reaktörlerinde ışınlayarak bertaraf etmekti.
ABD’li yetkililere göre, plütonyum stoku 17 bin nükleer savaş başlığına yetiyor.
Rusya, 2016 yılında ABD yaptırımlarını ve Rusya’ya karşı düşmanca olarak nitelendirdiği eylemleri, NATO’nun genişlemesini ve ABD’nin plütonyumu imha etme biçimindeki değişiklikleri gerekçe göstererek anlaşmanın uygulanmasını askıya almıştı.
Rusya, Washington’un Rusya’nın onayı olmadan plütonyumu sulandırıp imha etmesi üzerine ABD’nin anlaşmaya uymadığını açıklamıştı.
NEW START ANLAŞMASI
ABD ile Rusya arasında imzalanmış olan bir diğer nükleer anlaşma konusunda da sorun bulunuyor. ABD ile Rusya arasındaki Nükleer silahları sınırlandıran Yeni Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’nın (New START) süresi Şubat’ta bitiyor.
New START anlaşmasının süresinin uzatılması için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 22 Eylül’de ABD’ye yeni bir teklif sunmuştu. Putin anlaşmayı bir yıl daha uzatabileceklerini duyurmuş, ancak ABD’nin de benzer şekilde hareket etmesi şartını ortaya koymuştu.
Bir gün sonra Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da sürenin sona ermesinin ardından anlaşmaya bir yıl daha uyacaklarını duyurmuş, “Ancak bunun için ABD’nin de aynı tutumu sergilemesi gerekiyor” demişti.
Rusya ve ABD önemli oranda nükleer cephaneliğe sahip ülkeler. İki ülke arasında bu silahların sayısını sınırlayan son anlaşma New START anlaşmasıydı ve onun da süresi 5 Şubat 2026’da doluyor.
New START Anlaşması, her iki tarafın düşmanın askeri, ekonomik ve siyasi güç merkezlerini vurmak üzere tasarladığı stratejik nükleer silahları kapsıyor ve konuşlandırılacak savaş başlığı sayısını her iki taraf için 1.550 ile sınırlandırıyor. Anlaşmanın uzatılmaması veya değiştirilmesi halinde her iki taraf da belirlenen sınırı aşabilecek kapasiteye sahip.
New START anlaşması hala yürürlükte olsa da, Rusya ile ABD, dünyanın en büyük nükleer güçleri kabul ediliyor ve her iki devletin yaklaşık 8 bin nükleer savaş başlığına sahip oldukları kaydediliyor. Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu’na göre, ABD ve Sovyetler Birliği 1986’da 73 bin nükleer başlığa sahipti.
Silahlanma savaş; savaş yoksulluk demek | ‘Yeni’ Soğuk Savaş: Hipersonik füzeler ve korkunç bütçeler
