ABD’nin İsrail’in saldırılarına dahil olarak İran’daki 3 nükleer tesisi vurmasının ardından dünya nefesini tuttu. Savaşın ne yönde evrileceğinde Tahran’ın vereceği karşılık belirleyici olacak. Ancak İran, savaşa daha fazla düşman çekmemek için bu yanıtı geciktirebilir. The Guardian analiz etti.
HABER MEREKZİ – İran, son bir haftadır ABD Başkanı Donald Trump’ı karşılık vermekle tehdit ederek İsrail ile aralarındaki savaş girmekten caydırmaya çalışıyordu. Bu sabah, ABD’nin aralarında Fordo’daki “Kıyamet Dağı” da bulunan İran’daki üç nükleer tesisi vurmasıyla bu tehditlerin Washington’ı vazgeçirmediği görüldü. Uzmanlar, bu noktada Tahran’ın seçeneklerinin oldukça sınırlı olduğunu söylüyor. The Guardian’ın kıdemli dış haberler muhabiri, İran’ın nasıl karşılık verebileceğini analiz etti:
İranlı yetkililer, ABD gemileri ve askeri üslerinin hedef alınacağını açıkça belirtmişlerdi, ancak caydırıcı güç olarak kullandığı kapasitesinin büyük bir kısmı, son birkaç gün içinde İsrail’in saldırıları ile ortadan kaldırıldı. Ancak bu saldırılar, uzun menzilli balistik füze rampalarına odaklanmıştı. İran, hala kısa menzilli füzeler ve insansız hava araçlarından oluşan güçlü bir cephaneliğe sahip.
ABD, son birkaç hafta içinde önlemler alarak, Orta Doğu’daki deniz varlığını çeşitli noktalara dağıtmış ve hava savunmasını güçlendirmişti. Washington, böylelikle hedef alınmayı zorlaştırmaya çalıştı.
Ayrıca Trump, İran’ın misilleme yapması halinde ABD’nin İsrail’in savaşına daha fazla müdahil olacağı uyarısında bulunurken, ayrıca ABD bombardıman uçaklarının hedeflerinden birinin İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney olabileceğini ima etti.
‘DİRENİŞ EKSENİ‘ GÜÇ KAYBETTİ
İran’ın normalde diğer önemli silahı, yıllarca Orta Doğu’da farklı ülkelerin içinde inşa ettiği milis ağı, yani “Direniş ekseni” olurdu. Ancak şu anda bu gruplar oldukça zayıflamış durumdalar. İsrail hava kuvvetleri geçen yıl Hizbullah’ın geniş füze cephaneliğini büyük oranda yok etti.
Irak’ta Tahran destekli bir Şii milis grubu olan Kata’ib Hizbullah, Washington’un İsrail’e verdiği desteğe yanıt olarak Orta Doğu’daki “ABD çıkarlarını” hedef alacağı tehdidinde bulundu. CNN’de yer alan haberlere göre, grubun komutanlarından Abu Ali el-Askari, bölgedeki ABD üslerinin “ördek avı alanlarına dönüşeceğini” söyledi. ABD’nin Orta Doğu’da en az on dokuz noktada askeri üssü bulunuyor ve bunlardan sekizi kalıcı üsler.
“Direniş ekseni”nin bir başka üyesi olan Yemen’deki Husiler mayıs ayında ABD ile ateşkes imzalamıştı. Ancak geçen günlerde Trump’ın İran’a saldırıya katılmaya karar vermesi halinde ateşkesi bozulmuş sayacaklarını ve Kızıldeniz’deki ABD gemilerini hedef alacaklarını duyurdular. Husi güçleri geçmişte de benzer eylemlerde bulunmuş, ancak her zaman hedeflerine ulaşamamışlardı.
Bu milis gruplarından herhangi birinin savaşa girmesi, İsrail’in saldırısını hazırladığı aylarda tam da böyle bir olasılığa karşı hazırlık yapan ABD’den sert bir tepki çekebilir.
HÜRMÜZ KARTI GÜNDEME GELEBİLİR Mİ?
İran ayrıca deniz taşımacılığını hedefi alabilir ve en son çare olarak mayınlar kullanabilir, gemileri batırabilir veya Hürmüz Boğazı’nı kapatmakla tehdit edebilir. Hürmüz Boğazı, bazı yerlerinde genişliği sadece 55 km olan ve dünyanın petrol arzının beşte birinden fazlasını, 20 milyon varili ve sıvılaştırılmış gazın büyük bir kısmını taşıyan, Basra Körfezi’ne açılan dar bir geçittir.
Bazı İranlı politikacılar, son birkaç gündür boğazın kapatılması çağrısında bulunuyorlar. Bu adımın avantajı, Trump’a doğrudan bir maliyet yüklemesi ve gelecek yıl yapılacak Kongre seçimleri öncesinde ABD’de neredeyse anında enflasyonist bir etki yaratarak petrol fiyatlarında ani bir artışa yol açması olacaktır. Ancak bu, İran’ın da ekonomisine büyük bir zarar verir. İran petrolü de aynı geçidi kullanıyor ve Hürmüz’ün kapatılması, İsrail saldırısına şiddetle karşı çıkan Körfez Arap devletlerini kendi çıkarlarını korumak için savaşa sokabilir.
Çatışmaya daha fazla düşman çekmemek veya ABD’nin topyekûn bombardımana geçmesine sebep olmamak için Tahran, intikamını daha sonra soğukkanlılıkla almaya karar verebilir. Geçmişte, dış saldırılara hemen yanıt vermemişleri. Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Pazar günü yaptığı açıklamada Trump’ın kararının “sonsuza dek sürecek sonuçları olacağını” söyleyerek bu türden açık uçlu bir misilleme yapılacağına işaret etti.
Kaynak Oksijen
