Afganistan’da 2 bin 200’den fazla kişinin öldüğü depremde, cinsiyetçi yasaklar kurtarma çalışmalarını felç ediyor. Ölenlerin büyük çoğunluğu ‘kurtarılmayan’ kadınlar ve kız çocukları.
HABER MERKEZİ- Afganistan’ın doğusunu vuran 6,0 büyüklüğündeki deprem, en az 2 bin 200 kişinin ölümüne, 3 bin 600’den fazla kişinin yaralanmasına yol açtı. Ancak bu büyük felaketin en ağır bedelini kadınlar ödüyor. Taliban’ın kadınlara yönelik katı yasakları, kurtarma ve sağlık çalışmalarında kadınların göz göre göre geride bırakılmasına neden oluyor.
KURTARMA EKİPLERİ KADINLARA DOKUNMUYOR
Deprem bölgelerinden gelen tanıklıklar, kadınların sistematik biçimde görmezden gelindiğini ortaya koyuyor. Taliban’ın dayattığı “yabancı kadınlara dokunma yasağı” nedeniyle erkek kurtarma görevlileri yaralı kadınlara yaklaşmıyor. Kadınlar ağır yaralı halde beklerken, erkekler ve çocuklara öncelik veriliyor.
Yalnızca baba, erkek kardeş, eş veya oğul tarafından dokunulmasına izin verilen kadınlar, yabancı erkeklerin yardım edememesi yüzünden enkaz altında yaşamını yitirmesine neden oldu. Bazı kadınların cansız bedenleri ise, temas edilmemek için kıyafetlerinden sürüklenerek çıkarılıyor.
Bir depremzede olan Bibi Aysha, yaşadıklarını “Bizi bir köşeye topladılar ve unuttular. Kanıyorduk, ağlıyorduk ama kimse yardım etmedi” sözleriyle anlattı.
Üstelik kadınların görünmez kılınmasını amaçlayan bu yasaklar, sağlık sisteminde de ölümcül sonuçlar yaratıyor. Kadınların tıp eğitimi almasını yasaklayan Taliban, kadın doktor ve hemşirelerin yokluğunu da bizzat hazırladı. Deprem bölgesindeki hastanelerin çoğunda hiç kadın sağlık çalışanı bulunmuyor; bu da yaralı kadınların tedaviye ulaşmasını imkânsız kılıyor.
KADIN ÖLÜMLERİ GİZLENİYOR
Taliban yönetimi ölümlerin cinsiyet dağılımını açıklamıyor. Ancak önceki felaketler, kadınların orantısız biçimde etkilendiğini gösteriyor. Birleşmiş Milletler Kadın Ağı’na göre 2023’teki Herat depremlerinde ölen yetişkinlerin yüzde 58’i kadındı; Dünya Sağlık Örgütü, kayıpların yüzde 90’ının kadın ve çocuklardan oluştuğunu bildirmişti.
Son deprem felaketinde resmi veriler kadınların durumunu ayrı göstermese de, uluslararası gözlemciler kadınların yine en ağır kaybı verdiğini belirtiyor. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi, “Kadınlar ve kız çocukları bu felaketin yükünü en ağır şekilde taşıyor” açıklamasını yaptı.
×Dört yıldır Afganistan’ı yöneten Taliban, kadınları sistematik biçimde toplumsal hayattan silmeye çalışıyor:
- Kız çocuklarının ortaokul ve lise eğitimi yasaklandı.
- Kadınların yanlarında erkek refakatçi olmadan seyahat etmesi engelleniyor.
- Kadınların iş hayatına katılımı büyük ölçüde yasak; insani yardım kuruluşlarında çalışma hakları bile ellerinden alındı.
- Kadınların kamusal alanlardaki varlığı sürekli denetleniyor ve şiddetle bastırılıyor.
