Dünyanın akciğerlerini oluşturan ormanların yer aldığı tropikal kuşakta, insan etkisiyle ormansızlaşma süreci devam ediyor. Yeni bir araştırmaya göre, tropikal kuşaktaki ormansızlaştırma sıcaklık artışı demek ve bu da yılda yaklaşık 28 bin kişinin ölümüne yol açıyor.
HABER MERKEZİ – Nature Climate Change dergisinde bu hafta dikkat çekici bir araştırma yayımlandı. Araştırma Leeds Üniversitesi’nden Dr. Carly Reddington ve Profesör Dominick Spracklen tarafından yürütülen çalışmaya dayanıyor.
Araştırmada, Orta ve Güney Amerika, Afrika ve Güneydoğu Asya’daki ormansızlaşma analiz edildi ve gölge, nem salınımı ve karbon depolama yoluyla iklimi serinleten tropikal ağaçların yok edilmesinin yol açtığı önemli sonuçlara yer verildi.
Araştırmanın sonuçlarına göre, ormansızlaştırma sıcaklığa yol açıyor ve böylece bölgede yaşayan 300 milyondan fazla insan daha yüksek yerel sıcaklıklara maruz kalıyor. Bu durumun ise, son 20 yılda yaklaşık yarım milyon olmak üzere, her yıl yaklaşık 28 bin ölümle ilişkisi tespit ediliyor.
Ormanların nüfus merkezlerine yakın yerlerde kesildiği bölgelerde bu etkiler daha da belirgin. Endonezya’da yaklaşık 48 milyon, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 42 milyon ve Brezilya’da 21 milyon insan halihazırda orman kaybına bağlı olarak daha yüksek sıcaklıklara maruz kalıyor.
ANINDA ETKİ EDİYOR
Tropikal orman kaybının yaşandığı bölgelerde, sıcaklığa bağlı ölümlerin üçte birinden fazlasını ormansızlaştırmaya bağlayan yazarlardan Profesör Dominick Spracklen, bu etkinin “neredeyse anında, ormanların yok edilmesinden sonraki birkaç gün içinde” ortaya çıktığına dikkat çekiyor. Spracklen, şöyle diyor:
דOrmanlar topraktan atmosfere su pompalayarak yerel iklimi daha serin tutar. Bu su buharlaştığında yerel iklimi soğutur. Bu biraz da sıcak bir günde vücudun terlemesine benziyor. Ter buharlaştığında cildi serinletiyor. Ağaçları kestiğimizde bu terleme sürecini durdururuz ve yerel iklim ısınır. Yakınlarda yaşayan insanlar da bu sıcak iklimi hemen yaşamaya başlar.”
İNSAN ETKİSİ DÜNYANIN CİĞERLERİNİ YOK EDİYOR
Tropikal kuşaktaki orman kayıpları ise endişe verici düzeyde ve sadece orada yaşayın insanları etkilemiyor. Dünyada iklim şartlarının yaşanılabilir standartlarda kalabilmesi için tropikal ormanlar son derece önemli etkiye sahip ve özellikle dünyanın akciğerleri olarak kabul edilen yağmur ormanları bu konuda önemli bir yer tutuyor. Ama son bulgular hiç de iç açıcı görünmüyor.
2025 başlarında Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) ve Google DeepMind tarafından hazırlanan rapor, 2001-2024 yılları arasında kaybedilen orman alanlarının yüzde 34’ünün artık kalıcı olduğunu, çünkü bu alanların doğal yollarla yeniden oluşmasının mümkün olmadığını ortaya koymuştu. Bunun en büyük nedeni ise, kalıcı orman kaybının yüzde 95’ini oluşturan tarım faaliyetleri, yani insan etkisi…
