Afrika kıtasında yalnızca dört milyarderin toplam serveti, yaklaşık 750 milyon insanın sahip olduğu toplam varlıktan daha fazla. Bu çarpıcı tespit, yardım kuruluşu Oxfam’ın bugün yayımlanan yeni bir raporunda yer aldı.
HABER MERKEZİ- Dünya Bankası verilerine göre, Afrika nüfusunun üçte birinden fazlası, yani yaklaşık 460 milyon kişi, günlük 2,15 doların altında gelirle yaşam mücadelesi veriyor. Yoksulluk derinleşirken servet birikimi birkaç elde yoğunlaşıyor.
Afrika nüfusunun yarısı, gelir eşitsizliklerinin son on yılda kötüleştiği veya aynı kaldığı 19 ülkede yaşıyor. Afrika’nın en zengin %5’i bugün yaklaşık 4 trilyon dolarlık bir servete sahip; bu, kıta nüfusunun geri kalan %95’inin birleşik servetinin iki katından fazlası.
2000 yılında Afrika’da milyarder yoktu. Bugün, servetleri son beş yılda %56 artarak 112,6 milyar dolara ulaşan 23 milyarder var.
AFRİKA’NIN ZENGİNLER LİSTESİ
2025 başında Forbes tarafından yayımlanan listeye göre, bu dört milyarder şunlar:
- Aliko Dangote (Nijerya) – Çimento, şeker ve gübre imparatoru
- Johann Rupert (Güney Afrika) – Lüks tüketim sektöründe faaliyet gösteriyor
- Nicky Oppenheimer (Güney Afrika) – Elmas ticareti
- Nassef Sawiris (Mısır) – Sanayi ve inşaat sektörlerinde yatırımları bulunuyor
AFRİKA’DAKİ VERGİ SİSTEMİ ZENGİNLERİ KOLLUYOR
Oxfam, Afrika’daki eşitsizliklerin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda politik kökleri olduğunu belirtiyor. Rapor, Afrika’daki vergi sistemlerinin zenginleri kayırdığını ve kamu kaynaklarının adil şekilde toplanmasını engellediğini savunuyor.
“Zengin bireyler, varlıklarını şirket yapıları aracılığıyla yurt dışına taşıyarak vergi yükümlülüklerinden kaçabiliyor. Bu servetler büyürken neredeyse hiç vergi alınmıyor,” ifadeleriyle sistemdeki boşluklara dikkat çekiliyor.
Rapora göre, Afrika kıtası 1980’den bu yana efektif vergi oranlarını artırmayan tek bölge. Oxfam’a göre, Afrika’daki en zengin bireylerden %1 daha fazla servet vergisi ve %10 daha yüksek gelir vergisi alınması durumunda, kıta genelinde eğitim ve elektriğe erişim gibi temel haklar önemli ölçüde iyileştirilebilir.
Raporda ayrıca Afrika hükümetlerinin eşitsizlikle mücadele konusunda dünya genelinde en az çaba gösterenler arasında olduğu belirtiliyor. Kuruluş, milyarder servetlerinin üçte ikisinden fazlasının “torpil, yolsuzluk, tekelleşmiş güç istismarı ve miras yoluyla elde edildiğini” öne sürüyor—ve bunun “Afrika’da özellikle geçerli” olduğunu ekliyor.
DEMOKRASİ ZAYIF VE TOPLUMSAL DENGE SALLANTILI
Rapor, sadece ekonomik değil, toplumsal ve çevresel sonuçlara da işaret ediyor. Aşırı eşitsizliklerin demokrasiyi zayıflattığı, yoksulluğun azaltılmasını engellediği, iklim krizini derinleştirdiği ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini körüklediği belirtiliyor.
Bu uyarı, Afrika Birliği’nin yarıyıl toplantısıyla aynı gün yayımlandı. Birlik, önümüzdeki on yıl içinde kıta genelinde eşitsizliği %15 oranında azaltmayı hedefleyen yeni bir taahhüt paketi üzerinde çalışıyor.
