DİSK-AR’ın yayımladığı araştırmaya göre emekli maaşları düşerken, emekli sayısı artıyor. 2025’te ortalama emekli aylığı asgari ücretin yüzde 22 altında kaldı. Emeklilerin GSYH’den aldığı pay Avrupa ortalamasının çok gerisinde.
HABER MERKEZİ – Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), “Türkiye’de Emeklilerin Durumu: Emekli Aylıkları, Emekli Sayıları ve Ayrılan Kaynaklar” başlıklı çalışmasını yayımladı. Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat verilerinden de yararlanılan çalışmada, Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında emekli maaşları, sosyal harcamalar ve sigortalı oranları karşılaştırıldı.
Rapora göre Türkiye’de emeklilerin nüfus içindeki oranı artarken gelirden aldıkları pay azalıyor. Ortalama emekli aylıkları ise yıllar içinde asgari ücretin altına geriledi.
EMEKLİ MAAŞLARINDA 20 YILLIK DÜŞÜŞ
2003 yılında asgari ücretin yüzde 36 üzerinde olan ortalama emekli maaşı, 2025 itibarıyla asgari ücretin yüzde 22 altına geriledi. 2002’de ortalama emekli maaşının kişi başı GSYH’ye oranı yüzde 46,4 iken bu oran 2025’te yüzde 29’a düştü.
GSYH’DEN AYRILAN PAY AVRUPA’NIN ÇOK GERİSİNDE
AB ülkelerinde emekli ve hak sahiplerine yapılan ödemelerin GSYH’ye oranı ortalama yüzde 9,8 seviyesindeyken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 3,7 oldu. 2008-2022 arasında AB ortalamasında bu pay 1,8 puan artarken, Türkiye’de 1,2 puan azaldı.
TÜRKİYE, EMEKLİ SAYISINDA AVRUPA’DA İLK 3’TE
2024 itibarıyla Türkiye’de 15,9 milyon emekli ve hak sahibi bulunuyor. Bu sayı, ülke nüfusunun yüzde 18,5’ine karşılık geliyor. Bu oran 2009’da yüzde 11,7 iken, 2023’te EYT düzenlemesiyle yüzde 17,8’e çıkmıştı.
DİSK-AR’a göre bu artış, 2025 yılında da sürecek. Türkiye, emekli ve hak sahibi sayısı bakımından Avrupa’nın en yüksek üçüncü ülkesi konumunda.
‘AKTİF/PASİF ORANI ABARTILIYOR’
DİSK-AR, “Türkiye’de emekli sayısı çok fazla, aktif/pasif oranı düşük” iddiasının gerçek dışı olduğunu belirtti. SGDP kapsamındaki çalışanlar dahil edildiğinde aktif/pasif oranı 1,75 seviyesinde. Avrupa ortalamasının ise 1,5 olduğu vurgulandı.
MİLYONLARCA EMEKLİ TEKRAR ÇALIŞIYOR
Düşük maaşlar nedeniyle emeklilerin önemli bir kısmı çalışmak zorunda kalıyor. 2002’de yüzde 36,6 olan çalışan veya iş arayan emekli oranı, Aralık 2024 itibarıyla yüzde 65,7’ye yükseldi.
