Petrol ve gaz şirketleri, 1.5 °C iklim hedefini ortadan kaldıracak çok sayıda büyük proje planlıyor. 28 yeni büyük proje daha faaliyete geçti. Bu projeler engellenmezse, 1.400 gigaton sera gazı salımı üretecekler ki bu da, Paris Anlaşması’nda öngörülen 1,5°C eşiğini 11 kat aşmak anlamına geliyor.
HABER MERKEZİ- Birkaç çevre örgütünün (Lingo, Data for Good, Reclaim Finance, Éclaircies) ortak çalışmasına göre, 2021’den bu yana 28 büyük petrol, gaz veya kömür çıkarma projesi faaliyete geçti. Bu projelerin her biri, ömürleri boyunca 1 milyar tondan fazla CO₂ salımı yaratabilecek “karbon bombası” olarak tanımlanıyor. Yenilerle birlikte “karbon bombalarının” sayısı 601’i buldu.
דKarbon bombası” nedir?
Bu terim, 2022 yılında yayımlanan bir bilimsel makalede, tek başına bir milyar tondan fazla CO₂ üretecek büyüklükteki fosil yakıt projelerini tanımlamak için kullanılmıştı. O tarihte dünyada 425 karbon bombası tespit edilmişti; yeni rapora göre bu sayı 601’e çıktı.
Bunların 365’i hâlâ aktif ve potansiyel olarak milyarlarca ton sera gazı üretebilir.
AFP’nin geçtiği haberde, en fazla karbon bombası Çin (%43), Rusya (%9) ve ABD (%5)’de var. Her biri 5 milyon ton CO₂ salımına neden olacak 2 bin 300 küçük proje de başlatılmış durumda. Bu miktarın Paris’in yıllık karbon salımına eş değer olduğu belirtiliyor.
PARİS ANLAŞMASI HEDEFİ KOCA BİR YALAN
Küresel 1,5°C ısınma sınırını aşmamak için kalan karbon bütçesinin 11 katı büyüklüğündeki bu salımlar Paris İklim Anlaşması’nı da çürütmüş durumda.
2021’de Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), yeni petrol ve gaz yatırımlarının Paris Anlaşması’yla uyumsuz olduğunu açıklamasına karşın, büyük enerji şirketleri yeni projelerden vazgeçecek gibi görünmüyor.
Karbon bombaları projelerinde suyun başını Batılı enerji devleri tutuyor : Exon Mobil, Total Enerji ve BP. Suudi Aramco ile Çinli şirket CHN Enerji’nin ise en yüksek salımı yaratması beklentisi var.
Dünyanın en büyük 65 bankası ise söz konusu projelere 1,6 trilyon dolar fon sağladı.
Çin’in kuzeyinde onlarca yeni kömür madeni, Basra Körfezi’nde Total Enerji’nin desteklediği yeni petrol sondajları, Fransız bankalarının fosil sanayiye akıttığı milyarlarca dolar… Bu derneklerin hazırladığı harita, şu anda planlama ya da uygulama aşamasında olan 601 dev fosil yakıt projesini ortaya koyuyor.
KİMSENİN KÖMÜRDEN VAZGEÇTİĞİ YOK!
Planlanan “karbon bombalarının” yüzde 80’i kömür projeleri olduğunu yazıyor Reporterre. Ve projelerin çoğu Çin, Rusya, ABD ve Suudi Arabistan’da yer alıyor.
Ancak en fazla projeye sahip şirket Fransız Total Enerji: 154 projeden 30’u “karbon bombası” kategorisinde. Onu Çin Ulusal Petrol Şirketi, İtalyan ENI, İngiliz BP ve Shell izliyor.
TÜRKİYE’DE İKİ KARBON BOMBASI VAR
601 karbon bombasının içinde Türkiye’den de iki nokta var : Afşin-Elbistan Termik Santrali ile Zonguldak’taki Karadon Kömür İşletmesi.
Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne ait veriler, santralin emisyon seviyelerinin yasal sınırları 8 kata kadar aştığını gösteriyor. Buna rağmen bölgede yeni bir termik santral kurulması planı hala güncel. Yeni üniteler, tüm baca gazı filtre ve arıtma tesisleri mevzuata uygun biçimde yapılsa dahi, 2.268 erken ölüme yol açacak. Bu ünitelerin yarattığı hava kirliliğinden kaynaklı toplam sağlık maliyeti ise 100 milyar TL’den fazla olacak. Daha önce Afşin- Elbistan C ve D termik santralleri projeleri çevre örgütlerinin ortak mücadelesiyle iptal edilmişti.
