İHD Dokümantasyon Merkezi, 2024 yılı hak ihlalleri raporunu kamuoyuyla paylaştı. Rapora göre sokakta, yargıda ve daha birçok alanda yoğun hak ihlali yaşandı. İHD, “Türkiye’deki fiili OHAL rejimi bir kez daha gözler önüne serildi” dedi.
HABER MERKEAZİ – İnsan Hakları Derneği (İHD) Dokümantasyon Merkezi, 2024 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nu paylaştı. Rapora göre, 2024 yılında 24 ilde toplamda 458 gün her türlü eylem ve etkinlik yasaklandı.
Toplantı ve gösterilere yönelik kolluk müdahalesinde en az bin 811 kişi gözaltına alındı. En az 127 kişi sosyal medya paylaşımları gerekçesiyle tutuklandı. İki belediye başkanı tutuklandı, 8 belediyede seçilmişlerin yerine kayyum atandı.
GÖZALTINDA ÖLÜMLER RAPORA YANSIDI
Rapora göre, 2024 yılında 1’i Geri Gönderme Merkezi’nde işkence şüphesiyle ölen Suriye vatandaşı mülteci, 1’i polis aracından atladığı iddia edilen G.A. olmak üzere en az 3 kişi gözaltında yaşamını yitirdi. Ölenlerden Serhat Kahyaoğlu’nun gözaltına işkence ve kötü muamele ile alındığı, yapılan otopside de fiziksel şiddet izlerinin tespit edildiği kamuoyuna yansımıştı.
2024 yılında en az 27 kişi hapishanelerde ya da hastalıkları nedeniyle tahliye edilmelerinin hemen ardından yaşamını yitirdi. Kolluk kuvvetlerine veya resmi kullanıma mahsus araçların çarpması sonucu en az 7 kişi hayatını kaybetti. 9 kişi kolluk güçlerinin silah kullanma yetkisini ihlal etmesi nedeniyle yaşamını yitirirken, yaz aylarında serinlemek için girdikleri suda 7’si çocuk, en az 9 kişi hayatını kaybetti.
Diyarbakır, Şırnak ve Hakkari’de mayın ve sahipsiz patlayıcıların patlaması sonucu 5 olayda 1’i çocuk 3 kişi hayatını kaybederken, 1’i çocuk 4 kişi yaralandı.
HOMOFOBİK SALDIRILAR
Rapora göre, 2024 yılında basına yansıyan 106 ırkçı/ayrımcı/fobik ve nefret içerikli saldırıda en az 14 kişi hayatını kaybetti, en az 40 kişi yaralandı. Tespit edilen 65 ırkçı saldırıdan, mültecileri ve başka ülke vatandaşlarını hedef alan 35’inde 2’si çocuk 9 mülteci ve 2’si başka ülke vatandaşı olmak üzere toplamda en az 11 kişi hayatını kaybetti. Irkçı saldırılar nedeniyle 3000’e yakın mülteci Kayseri’yi terk etti.
LGBTİ+’ları hedef alan “Homofobik/Transfobik Saldırılar” bölümünde, 23 saldırıda en az 4 kişinin yaşamını yitirdiği, 7 kişinin de yaralandığı belirlendi.
×2024 yılında 71’i iş cinayetlerinde olmak üzere, en az 103 çocuk yaşam hakkının ihlali sonucu hayatını kaybetti. 378 kadın erkek şiddeti nedeniyle yaşamını yitirirken, 315 kadının ölümü şüpheli olarak kaydedildi. 2024 yılında iş cinayetlerinde günde en az 5 işçi hayatını kaybetti.
SOKAKTA İŞKENCE VAR!
İHD Dokümantasyon Biriminin tespitlerine göre, kolluk güçlerinin müdahale ettiği en az 191 barışçıl toplantı ve gösteride, 27’si çocuk, 46’sı gazeteci en az 2 bin 651 kişi işkence ve kötü muameleye maruz bırakılarak gözaltına alındı.
14’ü çocuk, 15’i gazeteci, 101’i mülteci (60’ı Geri Gönderme Merkezleri’nde) en az 501 kişi resmi gözaltı işlemleri sırasında, gözaltı yerlerinde ve diğer resmi tutulma yerlerinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
Resmi olmayan gözaltı yerlerinde ve gözaltı dışındaki yerlerde 31’i çocuk, 1’i engelli en az 102 kişi işkence ve diğer kötü muameleye uğradığı tespit edildi.
3262 kişi askeri operasyon ve çatışmalar sonucu,
1897 kişi iş cinayetlerinde,
378 kadın erkek şiddeti sonucu,
103 çocuk yaşam hakkı ihlalleri nedeniyle yaşamını yitirdi.
KEYFİ GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR
İHD’nin raporuna göre, 2024 yılında en az 4 bin 911 kişi keyfi bir biçimde gözaltına altında, 611 bir kişi de keyfi biçimde tutuklandı.
Görevden alınan belediye başkanları, Hakkari’nin DEM Partili Belediye Başkanı Mehmet Sıddık Akış ve Esenyurt’un CHP’li Belediye Başkanı Ahmet Özer’in tutuklanmaları da keyfi tutuklamalar arasında ele alındı.
İFADE, BASIN VE GÖSTERİ ÖZGÜRLÜĞÜ
Rapora göre, 2024 yılında düşünce, ifade, basın, örgütlenme ve barışçı gösteri özgürlüğünü kullanan yüzlerce kişi hakkında en az 260 soruşturma başlatıldı, en az 355 dava açıldı, daha önceden açılan 519 davaya devam edildi.
En az 313 barışçıl toplantı ve gösteriye kolluk güçleri müdahale etti. Bu müdahaleler sırasında ve sonrasında çoğunluğu işkence ve kötü muameleye maruz bırakılarak, en az 1811 kişi gözaltına alındı, 40 kişi yaralandı.
×
YARGIDA İHLALLER
Raporda; TİP Hatay Milletvekili Atalay’ın, milletvekilliğinin düşürülmesinin “yok hükmünde” olduğuna ilişkin Anayasa Mahkemesi kararına rağmen halen cezaevinde bulunduğuna dikkat çekildi. Toplamda 1’i büyükşehir belediyesi, 4’i il belediyesi olmak üzere toplam 8 belediyeye kayyum atandı, 2 belediye başkanı tutuklandı.
HDP’nin eski Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da olduğu çok sayıda siyasetçinin yargılandığı Kobanî davasında siyasetçiler 42 yıla varan hapis cezaları ile cezalandırıldı.
İHD Dokümantasyon Merkezi 2024 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nun tamamı için buraya tıklayınız
