AB verilerine göre 2010-2025 döneminde konut satış fiyatları yüzde 60’ın üzerinde, kiralar ortalama yüzde 29 artarken milyonlarca hane gelirinin büyük bölümünü barınmaya ayırmak zorunda kaldı. Avrupa Komisyonu bu tabloya karşı bugün konut krizine yönelik eylem planını açıklıyor.
HABER MERKEZİ – Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği genelinde “en istikrarsızlaştırıcı toplumsal sorunlardan biri” olarak tanımlanan konut krizine karşı bugün bir eylem planı açıklıyor.
Planın, inşaat sektörünü desteklemeyi ve Airbnb gibi kısa süreli kiralamalara yönelik düzenleyici bir çerçeve oluşturmayı hedeflediği belirtildi.
Avrupa Birliği, tarihinde ilk kez tüm kıtayı etkileyen ciddi konut krizini doğrudan ele alan kapsamlı bir adım atmaya hazırlanıyor. Plan, konut üretimini artırmayı ve özellikle kısa dönemli kiralamalara yönelik denetimi güçlendirmeyi amaçlıyor.
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESK) üyesi Tomas Katting’e göre Komisyon’un gündemine aldığı bu kriz, “Avrupa Birliği’ndeki en istikrarsızlaştırıcı toplumsal meydan okuma” niteliği taşıyor. Katting, krizin güney Avrupa’dan Baltık ülkelerine, büyük kentlerden kırsal alanlara kadar AB’ye üye 27 ülkenin tamamını etkilediğini vurguladı.
RAKAMLAR KRİZİN BOYUTUNU ORTAYA KOYUYOR
Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, 2010-2025 döneminde konut satış fiyatları yüzde 60’ın üzerinde artarken, kiralardaki artış ortalama yüzde 29 oldu. Bazı Avrupa ülkelerinde ise hem konut satış fiyatlarındaki hem de kira artışlarındaki oranlar bu ortalamaların çok üzerine çıktı. Estonya’da konut satış fiyatlarının 2010’dan bu yana yüzde 250, kira fiyatlarının ise yüzde 218 arttığı kaydedildi. Konut sorununun 2015 sonrasında daha da derinleştiğini ifade eden Katting, bu süreci konutun yatırım aracına dönüştürülmesi, arsa fiyatlarındaki artış ve pandemi sonrası yaşam maliyeti krizinin hızlandırdığını söyledi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de konut sorununa ilişkin değerlendirmesinde, “Bugün çok sayıda Avrupalı için konut bulmak ciddi bir stres kaynağı” ifadelerini kullandı. Komisyon, bu kapsamda “ekonomik olarak erişilebilir konut” başlığı altında hazırlanan planı bugün kamuoyuna sunacak.
GELİRLER KONUT FİYATLARINI YAKALAYAMIYOR
Eurofound’da sosyal politika alanında araştırmalardan sorumlu Marie Hyland ise konut krizinin yalnızca fiyatlar üzerinden ele alınamayacağını belirterek, gelir artışlarının konut fiyatlarındaki yükselişi takip etmediğine dikkat çekti.
2024 yılı itibarıyla Avrupalıların ortalama olarak gelirlerinin yüzde 19’unu barınmaya ayırdığı, ancak geliri ulusal ortalamanın yüzde 60’ının altında olan hanelerde bu oranın yüzde 37’ye çıktığı ifade edildi. Aynı yıl 16,5 milyondan fazla hane, gelirinin yüzde 40’ından fazlasını konut giderlerine harcadı. Bu oran, AB genelindeki hanelerin yüzde 8,2’sine karşılık geliyor. Konut krizinden en fazla etkilenen gruplar arasında gençler öne çıkıyor. Hyland, gençlerin düşük ücretlerle çalıştığını, güvencesiz sözleşmelere sahip olduğunu ve sosyal desteklere erişimde zorlandığını belirtti. Hyland, gençlerin çoğunlukla konut baskısının yoğun olduğu kent merkezlerinde yaşam arayışında olduğuna dikkat çekti.
Çocuklu haneler, özellikle de tek ebeveynli aileler de krizin ağır sonuçlarıyla karşı karşıya. 2024’te AB genelinde nüfusun yüzde 17’sinin aşırı kalabalık konutlarda yaşadığı, bu durumun özellikle Romanya’da yaygın olduğu belirtiliyor.
KISA SÜRELİ KİRALAMALAR VE İNŞAAT SEKTÖRÜ
Konut politikası, AB’nin doğrudan yetki alanında yer almasa da, özellikle sol siyasi grupların baskısıyla konu Avrupa Komisyonu’nun gündemine taşındı. Sosyalistlerin Avrupa Parlamentosu’ndaki temsilcilerinden Irene Tinagli, krizin yıllardır bilindiğini ancak Avrupa siyasetinin merkezine taşınmasının zor olduğunu söyledi. AFP’nin aktardığı taslak metne göre Komisyon, Airbnb gibi kısa süreli kiralamalara yönelik bağlayıcı düzenlemeler hazırlamayı planlıyor. Özellikle turistik büyük kentlerde bu tür kiralamaların kira fiyatlarını yukarı çektiğine dair şikayetlerin arttığına dikkat çekiliyor. Düzenlemenin, kısa süreli kiralamalara yönelik geceleme sınırları gibi uygulamaları içerebileceği ifade ediliyor.
Komisyon ayrıca inşaat sektörünü canlandırmayı hedefliyor. Avrupa Komisyonu’na göre, mevcut talebin karşılanabilmesi için AB’nin her yıl iki milyondan fazla yeni konuta ihtiyacı bulunuyor. Bu doğrultuda üye ülkelerin yatırımlarını kolaylaştırmak ve özel sektörü sürece dahil etmek hedefleniyor. Komisyon, 2029’a kadar bu alana 375 milyar euroya kadar kaynak ayrılabileceğini öngörüyor.
