3 binden fazla genom üzerinde yapılan kapsamlı bir araştırma, HIV’e karşı direnç sağlayan gen mutasyonunun kökenini, MÖ 7.000 yılı civarında Karadeniz yakınlarında yaşamış bir bireye kadar izledi.
HABER MERKEZİ – Cell dergisinde yayımlanan yeni bir genetik araştırma, HIV virüsünün bağışıklık hücrelerine girişini engelleyen CCR5 delta 32 adlı mutasyonun, sanılandan çok daha eskiye dayandığını ortaya koydu. Araştırmaya göre, söz konusu genetik varyant ilk olarak yaklaşık 9 bin yıl önce Karadeniz civarında yaşamış bir bireyde ortaya çıktı.
Çalışmanın kıdemli yazarı, Kopenhag Üniversitesi’nden Biyoinformatik Uzmanı Simon Rasmussen, “Bu varyantın geçmişte HIV dışındaki başka bir enfeksiyona karşı faydalı olmuş olması muhtemel” dedi. Zira HIV virüsü, insanlık tarihinde yalnızca son yüzyılda ortaya çıktı.
ANTİK GENOMLARLA KÖKEN HARİTASI ÇIKARILDI
Araştırma ekibi, modern insanlardan toplanan 2 bin 500’den fazla genomu ve Mezolitik dönemden Viking Çağı’na kadar uzanan 934 antik genomu analiz etti. Analizler sonucunda, CCR5 delta 32 mutasyonunun sıklığının Mezolitik Çağ dönemi yani MÖ 8.000 ila MS 2.000 yılları arasında hızla arttığı belirlendi.
×Bu büyük veri kümesi sayesinde mutasyonun hem zamanını hem de coğrafi kökenini tespit edebildik.
Araştırmacılar, söz konusu mutasyonun Avrasya bozkırlarında tarıma geçişle birlikte yayılmış olabileceğini ve bulaşıcı hastalıklara karşı daha dengeli bir bağışıklık sisteminin evrimsel bir avantaj sağlamış olabileceğini belirtiyor.
HIV’E KARŞI DOĞAL KALKAN
CCR5 adlı protein, HIV’in bağışıklık hücrelerine tutunmak için kullandığı başlıca hedeflerden biri. Ancak bu proteini etkisiz hâle getiren CCR5 delta 32 mutasyonunun iki kopyasına sahip bireylerde virüs, hücreye giremiyor ve enfeksiyon gelişmiyor. Bugün bu mutasyon, Avrupa kökenli topluluklarda CCR5 genlerinin yüzde 10-16’sında bulunuyor.
Kopenhag Üniversitesi’nden araştırmacı Leonardo Cobuccio, “İnsanlar avcı-toplayıcı yaşamdan tarıma geçtikçe bulaşıcı hastalık baskısı arttı; bu da bağışıklık sistemini dengeleyen mutasyonların yayılmasına neden olmuş olabilir” diyor.