AB, Ukrayna’ya destek için dondurulmuş 140 milyar euro değerindeki Rus varlığını kullanmayı planlıyor. Almanya Başbakanı Merz ise, 160 milyar dolarlık harcama istedi. AB’ye göre, bu bir “Savaş Tazminatı Kredisi.” Peki, dondurulan Rus varlığı tam olarak ne kadar, nerede tutuluyor, AB neye dayanarak Ukrayna’ya verecek, Rusya ne diyor?
HABER MERKEZİ – Rusya – Ukrayna arasındaki savaş sürüyor, iki ülke arasında ateşkesin sağlanması ve bir çözümün bulunması için yaz aylarında yoğunlaşan diplomatik çabalar ise sonuçsuz kaldı. ABD ve Avrupa Birliği (AB) cephesinde Rusya’ya yönelik yeni yaptırım açıklamaları gelirken, öbür yandan Ukrayna’nın desteklenmesi için malli hesaplar da yapılıyor.
Avrupa Komisyonu (AK), Rusya Merkez Bankası’na ait dondurulmuş varlıkları kullanarak Ukrayna’ya olağanüstü 140 milyar euro (yaklaşık 6,8 trilyon TL) tutarında kredi sağlanmasını öngören yeni bir plan sundu. Bu kredi, ancak Moskova’nın yıkımın maliyetlerini üstlenmesinden sonra Ukrayna tarafından geri ödenecek.
“Savaş Tazminatı Kredisi” olarak adlandırılan öneri, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından Eylül ayı başlarında yaptığı “Birliğin Durumu” konuşmasında, nakit sıkıntısı çeken üye devletlere ek yük getirmeden Kiev’e desteğin sürdürülmesi için bir yöntem olarak ilk kez dile getirilmişti.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Bu Rusya’nın savaşı. Bedelini ödemesi gereken de Rusya’dır. Yükü sadece Avrupalı vergi mükellefleri taşımamalı” diye konuşmuştu.
MERZ: 160 MİLYAR DOLAR RUS VARLIĞI UKRAYNA İÇİN KULLANILMALI
Almanya Başbakanı Friedrich Merz de dün Financial Times’da yayımlanan makalesinde, AB’ye özellikle silah tedarikinin devamı için, 160 milyar dolar tutarındaki dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’nın yararına kullanılması çağrısında bulundu.
Merz, Ukrayna’nın savaşta “daha fazla dayanma gücü” gösterebilmesi ve Kremlin’i müzakere masasına oturtabilmesi için bu adımların gerekli olduğunu yazdı.
Berlin geçmişte hukuki ve mali endişeleri gerekçe göstererek fonları kullanma konusunda isteksiz davranmıştı. Makalesinde ise Merz farklı bir tavır izledi ve “Bu bizi engellememeli. Ukrayna’nın birkaç yıl boyunca askeri dayanıklılığını güvence altına alacak ölçekte mali kaynakların seferber edilmesini savunuyorum” diye yazdı.
Merz, Ukrayna’ya 160 milyar dolarlık bir kredi vermeyi öneriyor. Bu meblağ, Ukrayna’ya faizsiz bir kredi olarak sağlanacak ve “Rusya, savaşın yol açtığı zararı Ukrayna’ya tazmin ettikten sonra geri ödenecek.”
Rusya, uzun zamandır Rusya’nın varlıklarına el konulması olasılığını eleştiriyor ve geçen hafta böyle bir adımın “cevapsız kalmayacağını” duyurmuştu.
ZELENSKIY TOMAHAWK FÜZELERİNİ İSTEDİ
Bu arada Birleşmiş Milletler (BM) 80’inci Genel Kurulu toplantısı kapsamında New York’a giden ve ABD Başkanı Donald Trump ile bir görüşme gerçekleştiren Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin ABD’den “Putin’i barış yapmaya zorlamak amacıyla” Tomahawk füzeleri istediğini bildirildi.
Hem ticaret hem dron ve yaptırım | ABD-AB bu kez Rusya’yı pes ettirecek mi?
DONDURULAN RUS VARLIKLARI NE KADAR, NEREDE TUTULUYOR?
Rusya Merkez Bankası’nın yaklaşık 300 milyar dolarlık varlığı uluslararası alanda dondurulmuş durumda ve bu varlıkların büyük bir kısmı (yaklaşık 229 milyar dolar) Avrupa Birliği’nde, çoğunluğu ise Belçika’nın takas kuruluşu Euroclear’da tutuluyor.
Döviz rezervleri olarak AB’de 270 milyar euro civarında Rus parası olduğu kaydedilirken, bunun 210 milyar eurosu AB’de dondurulmuş durumda. Geçen yıl itibarıyla dondurulmuş paradan elde edilen kârın, yılda 2,5 ila 3 milyar euro arasında olduğu tahmin ediliyor. Halihazırda AB’den Ukrayna’ya bu kârın bir kısmının aktarıldığı belirtiliyor.
Öbür yandan geçen yıl Ekim ayında AB ülkeleri, Rusya Merkez Bankası’nın el konulmuş varlıklarını teminat olarak kullanarak Ukrayna’nın savaştan zarar gören ekonomisini desteklemek üzere 35 milyar euro kredi verilmesine yönelik destek planını onaylamıştı ve bu kredi dondurulan Rus varlıklarının faizinden kademeli olarak geri ödenecek.
“SAVAŞ TAZMİNATI KREDİSİ”
Euronews’in haberine göre, dondurulan Rus varlıklarının büyük kısmı Brüksel merkezli bir merkezi menkul kıymet saklama kuruluşu olan Euroclear’da tutuluyor.
Başlangıçta tahvil olarak tutulan bu varlıklar, zamanla nakde dönüşerek 176 milyar euro (yaklaşık 8,55 trilyon TL) değerinde bir fona ulaştı. Önümüzdeki yıllarda buna ek olarak 10 milyar euro (yaklaşık 485 milyar TL) daha eklenmesi bekleniyor.
Avrupa Birliği’nin ve Almanya Başbakanı Merz’in Ukrayna için gündeme getirdikleri de, Euroclear’da tutulan dondurulmuş Rus parasıyla ilgili.
AB’nin planına göre, “Savaş Tazminatı Kredisi” olarak 140 milyar euro (yaklaşık 6,81 trilyon TL) harcanacak. Bu miktar, düzenli dilimler halinde ve belirli koşullara bağlı olarak serbest bırakılacak. Yardım, bütçe açığını kapatma, acil durumlar ve askeri ihtiyaçlar için kullanılabilecek.
AB’DEN RUSYA’YA İKİ ŞART
AB liderlerinin kararı doğrultusunda, varlıklar ancak iki koşul yerine getirilene kadar dondurulmuş kalacak:
- Rusya saldırgan savaşını sonlandırmalı
- Rusya’nın Ukrayna’ya verdiği zararı tazmin etmesi gerekiyor
Plan, Ukrayna’nın Rusya’dan alacağı tazminatı Komisyon’un sağladığı krediyi geri ödemek için kullanmasını öngörüyor. Ardından Komisyon Euroclear’a, Euroclear da Rusya’ya ödeme yapacak.
Euronews’a göre, “bu mekanizma Moskova’yı yol açtığı yıkımın hesabını vermeye zorlamak için tasarlanmış bir baskı aracı. Ancak Kremlin’in uzun süredir benimsediği tutum göz önüne alındığında, Rusya’nın giderek kabaran bu faturayı ödemeyi kabul etmesi pek olası görünmüyor.“
