Kürt müziğinin efsanevi ismi Ayşe Şan için Diyarbakır’da anma etkinliği düzenleniyor. Tiyatro oyunu, panel ve anma töreninden oluşan anma programı, sanatçının yaşamı, sanatı ve mirasına odaklanıyor.
HABER MERKEZİ – Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı, 17-18 Aralık tarihlerinde, Kürt müziğinin unutulmazlarından Ayşe Şan için kapsamlı bir anma etkinliği düzenliyor.
Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı, Kadın Kültür Sanat Edebiyat Derneği (KASED), MA Musik ve Dicle Fırat Kültür Merkezi ortaklığında düzenlenecek anma programı, 17 Aralık akşamı saat 18.30’da Ali Emiri Kültür Salonu’nda tiyatro gösterimiyle başlayacak. Berfin Zenderlioğlu tarafından hazırlanan ve Ayşe Şan’ın hayatını konu alan tiyatro oyunu izleyiciyle buluşacak.
KABRİ BAŞINDA ANMA GERÇEKLEŞTİRİLECEK
Programın ikinci gününde ise 18 Aralık saat 13.00’te Ayşe Şan’ın Yeniköy Mezarlığı’ndaki kabri başında anma gerçekleştirilecek.
×Ayşe Şan’ın cenazesi, vefatından 29 yıl sonra İzmir’den Diyarbakır’a getirilmişti.
Aynı gün saat 18.00’de Ali Emiri Kültür Salonu’nda “Ayşe Şan’ın Müzik Hayatı” başlıklı panel düzenlenecek. Moderatörlüğünü Saliha Ayata’nın üstleneceği panelde, Berfin Zenderlioğlu “Müzisyen ve Sanatçı Bir Kadın: Ayşe Şan”, Kültür, Sanat ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Zeynep Yaş ise “Ayşe Şan’ın Yaşamı ve Kürt Müziğindeki Yeri” başlıklarıyla sunum yapacak.
Panelin ardından 25 sanatçının katılımıyla Ayşe Şan şarkılarının söyleneceği bir konser düzenlenecek.
×AYŞE ŞAN KİMDİR?
1938 yılında Diyarbakır’da doğan Ayşe Şan, Kürt müziğinin en güçlü ve simgesel seslerinden biri olarak kabul ediliyor. Dengbêj bir babanın kızı olan Şan, küçük yaşlardan itibaren müzikle iç içe büyüdü.
Halk arasında “Taçsız-Tahtsız Kraliçe” olarak da anılan Ayşe Şan, Eyşana Kurd, Eyşe Xan, Eyşana Osman, Eşyana Eli isimleriyle de biliniyor. 1950’li yıllarda Diyarbakır Radyosu’nda başlayan müzik kariyeri, Kürtçe müzik üzerindeki baskılar nedeniyle sık sık kesintiye uğradı.
Türkçe eserler de seslendirmesine rağmen Kürtçe müzik yaptığı için sansür ve baskılara maruz kalan Ayşe Şan, yaşamının önemli bir bölümünü Suriye, Lübnan ve Almanya’da sürdürmek zorunda kaldı. Özellikle Lübnan’da dönemin önde gelen Kürt sanatçılarıyla birlikte önemli kayıtlar gerçekleştirdi.
1979’da Bağdat’a giderek buradaki radyoda Kürtçe söylemeye başladı. Bağdat Radyosu’nda o dönemde Mihemed Arif ve Hesen Cizrawi, Tahsin Taha, Meryem Xan, İsa Berwarî gibi Kürt müziğinin birçok önemli ismiyle tanıştı ve onlarla konserler verdi.
En bilinen ağıtlarından biri olan “Xerîbo”yu (Yalnız), yaşamını yitiren kızı için yazdı. Dengbêjlik geleneğini kadın sesiyle sahneye taşıyan ilk isimlerden biri olan Ayşe Şan, erkek egemen bir alanda kadın temsiliyeti açısından da Kürt müziğinde önemli bir kırılma yarattı.
18 Aralık 1996 yılında İzmir’de kanser hastalığına yenik düşerek aramızdan ayrılan Ayşe Şan, cenazesinin Diyarbakır’a defnedilmesini vasiyet etmesine rağmen bu isteği gerçekleşmedi ve cenazesi İzmir’de çok az kişi tarafından defnedildi.
Ayşe Şan’ın cenazesi 29 yıl sonra 18 Haziran 2025’te İzmir’den Diyarbakır’a getirilerek kadınların omuzlarından toprağa verildi.
