AB de İran’a yönelik yaptırımları yeniden devreye koydu. BM Güvenlik Konseyi, nükleer silahların engellenmesini içeren 2015 tarihli anlaşmaya uymadığı gerekçesiyle İran’a yönelik yaptırımları Cumartesi günü yeniden başlatmıştı.
HABER MERKEZİ – Birleşmiş Milletler’in (BM) arndından Avrupa Birliği (AB) de İran’a karşı yaptırımları yürürlüğe koyduğunu duyurdu. BM ve AB, İran’ın 2015’teki nükleer silahların engellenmesi anlaşmasını ihlal ettiği görüşünde. İran ise Batılı ülkeleri müzakere sürecini gömmekle suçluyor.
AB dönem başkanlığından yapılan açıklamada, İran’ın nükleer anlaşmaya uymamaya devam ettiği, bu nedenle İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulamaya konduğu duyuruldu. Açıklamada, “Diplomatik müzakerelerin kapısı açık kalmaya devam ediyor” denildi.
AB açıklamasında, yaptırımların İran Merkez Bankası ile diğer İran bankalarının varlıklarının dondurulmasını ve bazı İranlı yetkililere seyahat yasağı getirilmesini içerdiği kaydedildi.
AB ayrıca İran’ın ham petrol satın almasını ve taşımasını, altın ve bazı deniz teçhizatının satışını veya tedarikini yasaklıyordu.
BM Güvenlik Konseyi, 2015 tarihli nükleer silahların yasaklanmasını öngören anlaşmaya uymadığı gerekçesiyle İran’a yönelik yaptırımları 26 Eylül’de yeniden devreye koymuştu.
×
2015 ANLAŞMASI VE SNAPBACK
E3 ülkeleri olarak da bilinen İngiltere, Almanya ve Fransa, İran’ı nükleer silah geliştirmesini engellemeyi amaçlayan 2015 tarihli anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor.
E3 ülkeleri Ağustos ayında İran ile müzakerelerin sonuç vermediğini ilan etmiş ve BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini istemişti. ABD de E3 ülkelerinin başvurusunu desteklemişti.
Ancak Ağustos ayı sonlarında E3 ülkeleri, yaptırımların karara bağlanacağı BM Güvenlik Konseyi toplantısı öncesinde İran ile yeniden müzakerelere açık olduklarını ve yaptırımların uygulanmasının 6 ay ertelenebileceğini duyurmuştu. Avrupalı ülkelerin şartları şöyleydi: İran’ın BM nükleer müfettişlerine erişimi yeniden sağlaması, zenginleştirilmiş uranyum stoklarıyla ilgili endişeleri gidermesi ve ABD ile görüşmelere başlaması…
Bu kapsamda yürütülen müzakerelerden de bir sonuç çıkmayınca 26 Eylül’de yapılan BM Güvenlik Konseyi toplantısı ardından yaptırımlar yeniden devreye girmişti.
İran ile ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Çin ve AB arasında BM destekli bir anlaşmayla yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımlar, İran’ın nükleer programına getirilen kısıtlamalar karşılığında kaldırılmıştı.
Ancak Donald Trump’ın 2018’de ilk döneminde ABD’yi anlaşmadan çekip nükleerle ilgili yaptırımları yeniden uygulamaya koymasının ardından anlaşma bozulmuştu. İran buna karşılık nükleer faaliyetlerini artırmış ve bu da yeni bir krize yol açmıştı.
BM’nin son yaptırım kararı geri çekme (snapback) hükmünün yürürlüğe girmesi anlamına geliyor. Bu hüküm, 2015 anlaşmasına dahil edilmiş olup, bir katılımcının, İran’ın nükleer taahhütlerini yerine getirmede önemli ölçüde başarısız olduğuna inanması halinde, BM Güvenlik Konseyi’ne bildirimde bulunarak yaptırımları geri getirme sürecini başlatmasına olanak tanıyor.
Bu arada Haziran ayında 12 gün süren savaşta ABD ile İsrail İran’ın nükleer tesislerini bombalamıştı.
