Devlet Başkanı Duma Boko, tıbbi tedarik zincirinin başarısız olduğunu ve ilaç kıtlığı nedeniyle ordunun devreye girdiğini açıkladı, ülke genelinde ‘halk sağlığı acil durumu’ ilan edildi. BM, ülkede yaşanan sağlık krizi için ‘acil eylem’ çağrısı yaptı.
HABER MERKEZİ – Botsvana, hükümet hazinesinin tükenmesi ve ABD yardımlarının büyük ölçüde kesilmesi nedeniyle ulusal tıbbi tedarik zincirinin çökmesinin ardından halk sağlığı acil durumu ilan etti.
Devlet Başkanı Duma Boko, pazartesi günü televizyonda yaptığı açıklamada, “Merkezi tıbbi depoların yönettiği tıbbi tedarik zinciri başarısız oldu. Bu başarısızlık, ülke genelinde sağlık malzemelerinde ciddi aksamalara yol açtı” dedi.
Boko, Maliye Bakanlığı’nın 250 milyon pula (18,7 milyon dolar) tutarında acil durum fonunu onayladığını belirterek acil ilaçların dağıtımının ordu tarafından denetleneceğini, ilk sevkiyatların başkent Gaborone’den gönderileceğini ve önceliğin yoksul kırsal bölgelere verileceğini açıkladı.
İLAÇ VE MALZEME EKSİKLİĞİ
Sağlık Bakanlığı, sistemin özel sağlık tesisleri ve tedarikçilere 75 milyon dolar borçlu olduğunu duyurmuştu. Hipertansiyon, kanser, diyabet, tüberküloz, astım, ruh ve cinsel sağlık gibi birçok alanda ilaç sıkıntısı yaşandığı, elektif ameliyatların ertelendiği bildirildi. Bakanlık ayrıca pansuman ve dikiş malzemelerinde de yetersizlik olduğunu kaydetti.
Boko, ilaç fiyatlarının 5 ila 10 kat arttığını vurgulayarak, “Mevcut ekonomik koşullar altında bu senaryo sürdürülebilir değil,” dedi.
EKONOMİK SORUNLAR
Kriz, küresel elmas pazarındaki gerilemeyle daralan bütçeyle de bağlantılı. 2,5 milyon nüfuslu Botsvana, dünyanın en büyük elmas üreticilerinden biri. Ülkenin dış gelirlerinin yaklaşık yüzde 80’i elmas satışlarından sağlanıyor. Ancak son yıllarda satışların zayıflaması, hükümeti bazı bakanlık alımlarını askıya almaya zorladı.
ABD YARDIMLARININ KESİLMESİ
ABD’nin Donald Trump döneminde yardımlarda yaptığı kesintiler ekonomiyi daha da zorladı. UNAIDS verilerine göre, ABD kesintilerden önce Botsvana’nın HIV mücadelesinin üçte birini finanse ediyordu. Ayrıca sıtma ve veremle mücadele için Küresel Fon aracılığıyla 12 milyon dolar sağlıyordu.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ise ülkedeki sağlık krizine çözüm için “acil eylem” çağrısı yaptı. Namibya sınırına yakın batı bölgelerinde her beş çocuktan birinin düşük kilolu olduğu belirtildi.
HALK SAĞLIĞI ACİL DURUMU NEDİR?
Halk sağlığı acil durumu, toplumun geniş kesimlerini etkileyebilecek, mevcut sağlık sistemlerinin kapasitesini aşan ve hızlı müdahale gerektiren olağanüstü durumları tanımlar. Bu tür durumlar, salgın hastalıklar (örneğin COVID-19, Ebola), kimyasal veya biyolojik tehditler, radyasyon kazaları, savaş ve kitlesel göçler ya da doğal afetlerin ardından ortaya çıkabilecek salgın gibi riskleri kapsar.
Dünya Sağlık Örgütü, uluslararası düzeyde tehlike arz eden ve sınır ötesine yayılma riski taşıyan olayları “Uluslararası Öneme Sahip Halk Sağlığı Acil Durumu” olarak tanımlar. Böyle bir durumda ülkeler arası koordinasyon, acil sağlık müdahaleleri, karantina, aşılama, güvenli su ve gıda temini gibi önlemler devreye girer.
Amaç, toplum sağlığını korumak, hastalık ve ölümleri azaltmak, sağlık sistemlerinin çökmesini önlemek ve krizin etkilerini en aza indirmek.