Bilim insanları, 127 balina ve yunusun dokularında rekor düzeyde kalıcı toksik kimyasallar tespit etti. Uzmanlar, “Derin deniz bile artık güvenli değil” diyerek uyardı.
HABER MERKEZİ – Yeni Zelanda açıklarında yapılan kapsamlı bir araştırma, derin deniz türlerinin bile yüksek düzeyde PFAS (polifloroalkil maddeler) içeren toksik kimyasallardan kaçamadığını ortaya koydu.
Science of the Total Environment dergisinde yayımlanan çalışmada, 16 türden 127 balina ve yunusun dokularında şimdiye kadar görülmemiş oranlarda PFAS tespit edildi. Araştırma, deniz ekosistemleri için “uzun vadeli ciddi risk” uyarısı yapıyor.
Araştırmaya kıyıya yakın yaşayan Hector yunusu ile okyanusun derinliklerinde avlanan kaşalot balinası da dahil edildi.
Euronews’te yer alan habere göre deniz ekoloğu Dr. Katharina Peters, derinlerde yaşayan türlerde kirlilik seviyesinin daha düşük olmasının beklendiğini ancak bulguların bunun tam tersini gösterdiğini söyledi: “PFAS’tan kaçacak yer yok gibi. Yaşam alanı, maruziyet düzeyini belirlemiyor.”
Bu bulgu, derin denizin daha “korunaklı” olduğu yönündeki algıyı tamamen çürüttü.
Çalışmanın ortak yazarı Dr. Frederik Saltre, derin sulardaki türlerde de benzer PFAS düzeylerinin görülmesinin tehlikeyi büyüttüğünü söyledi: “Bu yaygın kirlilik, iklim kriziyle birleştiğinde deniz biyoçeşitliliği için giderek daha büyük bir tehdit anlamına geliyor.”
Bilim insanları, PFAS’ın deniz memelileri üzerindeki etkilerini anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguluyor.
PFAS NEDİR?
PFAS, yapışmaz mutfak gereçlerinden gıda ambalajlarına kadar binlerce üründe kullanılan, doğada neredeyse hiç çözünmeyen kimyasallar. Bu nedenle “sonsuz kimyasallar” olarak biliniyor.
Araştırmacılar PFAS’ın, bağışıklık sistemini zayıflattığını, üreme sağlığını bozduğunu, hormon dengesini etkilediğini belirtiyor.
İnsanlarda PFAS maruziyeti kanser, tiroit hastalıkları, kısırlık ve bağışıklık baskılanması gibi sorunlarla ilişkilendiriliyor.
