Freedom House 2025 yılı “İnternette Özgürlük Raporu”na göre, Türkiye “internetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisinde yer aldı. Raportör Gürkan Özturan, “Her bir kısıtlama kararı, toplumun bilgiye erişim hakkı ve demokratik katılımı için daha geniş bir dayanışma gerekliliğini ortaya koyuyor” dedi.
HABER MERKEZİ – ABD merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House; Kian Vesteinsson ve Grant Baker tarafından hazırlanan 2025 İnternette Özgürlük Raporu’nu duyurdu.
72 ülkedeki internet özgürlüğüne ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı raporda, bu yıl internetin 18 ülkede özgür, 32 ülkede kısmen özgür ve 22 ülkede özgür olmadığı belirtildi.
Freedom House Türkiye raportörü ve Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi, Medya Özgürlüğü İzleme Sorumlusu Gürkan Özturan’ın hazırladığı rapora göre Türkiye, 2024’te olduğu gibi bu yıl da 31 puan ile “internetin özgür olmadığı ülkeler” kategorisindeki yerini korudu. Raporda, 0 (sıfır) en az özgür anlamına gelirken, 100 en özgür anlamına geliyor.
“HÜKÜMETLER, İKTİDARLARINA YÖNELİK ZORLUKLAR KARŞISINDA DENETİMİ ARTIRIYOR”
Raporda, Mısır, Pakistan, Rusya, Türkiye ve Venezuela gibi internet özgürlüğünde son 15 yılda yaşanan küresel gerilemeden en ağır biçimde etkilenen ülkelerde hükümetlerin, iktidarlarına yönelik zorluklar karşısında çevrimiçi ortamdaki denetimlerini artırdığı belirtildi. Raporda, şu tespitlere yer verildi:
דBu ülkelerdeki yetkililer, çevrimiçi içeriklere yönelik kısıtlamaları genişletti, elektronik iletişim üzerindeki gözetimi artırdı ve özellikle protestolar ve seçimler sırasında çevrimiçi olarak eleştirilerini dile getirenlere daha ağır cezalar uyguladı. Bu durum, otoriter rejimlerde iktidarın güvenliği için dijital baskının ne kadar önemli hale geldiğini ortaya koyuyor.”
SİBER GÜVENLİK YASASI
Raporda, sosyal medya platformları X ile Instagram’a yönelik kısıtlama örneklerine de yer verilirken, öbür yandan Siber Güvenlik Yasası’na da şöyle dikkat çekildi:
דMart 2025’te çevrimiçi ifade özgürlüğünü ve gizliliği kısıtlayabilecek düzenlemeler içeren Siber Güvenlik Yasası (7545 sayılı yasa) Meclis’te kabul edildi. Yasa, yetkililere mahkeme kararı almaları koşuluyla Türkiye’deki tüm verilere geniş erişim hakkı veriyor ve yetkililer tarafından talep edildiğinde kişisel bilgilerini vermeyi reddeden kişilere cezai yaptırımlar öngörüyor. Yasa ayrıca, çevrimiçi veri sızıntıları hakkında yanlış bilgi yaymayı suç sayarak, beş yıla kadar hapis cezası öngörüyor.”
“HER KISITLAMA DAHA GENİŞ DAYANIŞMA GEREKLİLİĞİNİ ORTAYA KOYUYOR”
Freedom House Türkiye raportörü Özturan, iktidarların, ülkelerindeki eylemleri bastırmak ve eleştirel sesleri susturmak için interneti kısıtlamaya, içerikleri manipüle etmeye ve gözetimi genişletmeye devam ettiğini vurgulayarak şunları söyledi:
דDünyayla kıyaslandığında, Türkiye’de de durum diğer ülkelerdeki olumsuz gelişmelerden pek farklı değil. Sosyal medyaya erişimin kitlesel eylemler esnasında kısıtlanması, içerik kaldırma ve erişim engelleme kararlarındaki artış ve usulsüz içerik kaldırma emirlerinin yoğunluğu, dijital ifade hürriyetini ciddi biçimde daraltıyor
Ancak bu baskılar, bir diğer yandan ele alındığında, ifade hürriyeti mücadelesinin dijital mecralarda ne kadar yaşamsal hale geldiğini de gösteriyor. Her bir kısıtlama kararı, toplumun bilgiye erişim hakkı ve demokratik katılımı için daha geniş bir dayanışma gerekliliğini ortaya koyuyor. İnternetin geleceğinin, devletlerin teknolojiyi nasıl kullanacağından çok, toplumların dijital haklarına ne şekilde ve ne kadar sahip çıktığıyla belirleneceğini unutmamak gerekiyor.”
