Polonya’nın Kutsal Haç Dağları’nda bulunan fosil izleri, balıkların karasal hareket kabiliyetlerini düşündüğümüzden çok daha erken geliştirdiğini ortaya koydu. Bulgular, omurgalıların karaya ilk adımlarının en az 10 milyon yıl daha önce atıldığını gösteriyor.
HABER MERKEZİ – Polonya’nın güneyindeki Kutsal Haç Dağları’nda yapılan paleontolojik kazılarda, omurgalıların karasal yaşama geçiş sürecine dair çığır açıcı bir keşif yapıldı.
Scientific Reports dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, 400 milyon yıllık (Alt Devoniyen dönemi) iz fosilleri, akciğerli balıkların çok sığ sularda veya kısmen karada yürüyüş benzeri hareketler denediğini ortaya koyuyor.
YENİ FOSİL İZLERİ
Araştırmacılar iki yeni iz tipini tanımladı:
×Reptanichnus acutori: Gövde, kuyruk ve yüzgeç izlerini barındıran bu sürünme izleri, balıkların çamur üzerinde kendini iterek hareket ettiğini gösteriyor. Burun izlerinin çapa gibi kullanıldığı belirlendi.
Broomichnium ujazdensis: Dinlenme pozisyonunu yansıtan bu izler, balığın yüzgeçleriyle vücudunu destekleyerek kısa süreli olarak karada kaldığını işaret ediyor.
KARASALLAŞMAYA DAİR YENİ YORUMLAR
Bu bulgular, tetrapodların (dört ayaklıların) bilinen en eski karasal izlerinden yaklaşık 10 milyon yıl öncesine tarihleniyor. Böylece karasal yaşama geçişin ani bir sıçrama değil, farklı omurgalı grupların kademeli olarak geliştirdiği çok aşamalı bir süreç olduğu teyit edilmiş oldu.
Araştırma ayrıca, burun izlerinin çoğunlukla sol tarafa yönelmiş olması nedeniyle omurgalılarda bilinen en eski “solaklık” kanıtını da sunuyor.
ZACHELMİE TARTIŞMALARINA YENİ BİR BOYUT
Bilim dünyasında uzun süredir tartışılan Zachelmie bölgesindeki erken tetrapod izleri de bu keşifle yeniden gündeme geldi. Yeni veriler, söz konusu izlerin balıklar yerine dört ayaklılar tarafından bırakıldığı ihtimalini güçlendiriyor.
OLAĞANÜSTÜ KORUNMA
Fosil yüzeylerinin volkanik tüf tabakasıyla kaplanmış olması, izlerin olağanüstü şekilde korunmasını sağlamış durumda. Çalışma, bölgedeki eski kumtaşı ocaklarında yürütüldü ve omurgalıların erken evrimsel adımlarına ışık tutuyor.
EVRİMSEL ÖNEMİ
Araştırmacılara göre bu bulgular, akciğerli balıkların yalnızca sucul yaşamla sınırlı olmadığını, yüz milyonlarca yıl önce bile sığ ortamlarda karasal hareketlere benzer davranışlar sergilediğini gösteriyor. Keşif, omurgalıların evriminde “karaya çıkış” sürecinin sanılandan çok daha erken başladığını kanıtlayan güçlü bir delil olarak değerlendiriliyor.
