Türkiye’de faaliyet gösteren tekstil patronları, birer birer Mısır’a kaçıyor. Üretim araçlarından hammaddeye, temizlik malzemelerine kadar Türkiye’den taşınıyor. Peki tekstil sektörü neden Türkiye’yi terk ederek Mısır’a yöneliyor?
HABER MERKEZİ – Tekstil sektörü Türkiye’yi terk ediyor. Son 2 yılda sık sık, patronların “Kan kaybediyoruz” ve “Batıyoruz, maliyetlere yetişemiyoruz” açıklamalarıyla gündeme geliyor. Sektör gerçekten de büyük iş kayıplarıyla ekonomik krizin yansıması olarak yorumlanıyor. Patronların en önemli şikayeti ise işgücü maliyetleri.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİ NE DİYOR?
Sektörde yaygın ücret, asgari ücret seviyesi. İşverenler 22 bin 1204 liralık ücretlerin, sabit kurla ihracat kazançlarının gerisinde kaldığını ifade ediyor. Bu ücretler güncel kurla yaklaşık 520 dolara denk geliyor. Birgün‘den Melisa Ay‘ın haberine göre, şirketlerin her açıklamasıyla yeniden gündem olan bir gerçek de “Mısır’a kaçış”. Sektör temsilcileri burada maliyetlerin 4’te 1’e düştüğünü ve şirketlerin bu sebeple üretimi Mısır’a kaydırdıklarını ifade ediyor. Gerçekte ise düşen tek kalem, işgücüne harcanan tutar. Mısır’da asgari ücret, güncel kurla 150 dolar dahi değil. Bu, Türkiye’de uygulanan asgari ücretin neredeyse 4’te birine, Türk lirası ile yaklaşık 6 bin 400 liraya denk geliyor.
GÜVENCESİZ İŞ…
Milyonların emeğinin hem ulusal hem de uluslararası şirketler aracılığıyla sömürüldüğü Mısır’da özellikle gençler ve kadınlar hiçbir güvenceleri olmadan çalıştırılıyor.
Mısır’da kayıtdışı çalışma, ülke ekonomisinin çok büyük bir parçası. Çalışanların çoğu sigortasız, güvencesiz, düşük ücretli ve denetimsiz koşullarda çalışıyor. Kadınlar için ev işleri ile tekstil atölyeleri, gençler için sokaklar ve yine tekstil bu yapının merkezinde. Ülkede resmi işgücü 33 milyon 750 bin kişi.
Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’nun 2025 verilerine göre Mısır’da işgücünün yüzde 67’si kayıtdışı çalışıyor. 2012’de bu oran yüzde 55,9 iken yıllar içinde Mısır’a yönelişin de artması oranı yükseltti. Aynı verilere göre ülkede tarım, ticaret ve imalat sektörlerinde işyerlerinin yüzde 53’ünde kayıtdışılık tespit ediliyor. Ekonomik araştırmaların çoğunda da veriler benzer. Dünya Bankası’nın eleştirilen hesaplama yöntemlerinde dahi Mısır özel sektöründe işçilerin yüzde 70’inden fazlasının kayıtdışı işlerde yer aldığı tahmin ediliyor. Ülkede en güvencesiz iki yaş grubu, yüzde 90 kayıtdışılıkla 15-29 yaş arası gençler ve yüzde 93 ile 65 yaş üstü çalışanlar.
TERCİH SEBEPLERİ
Mısır’ın tekstil, ev tekstili ve hazır giyim sektörü, gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 3’ünü ve sanayi üretiminin neredeyse 3’te 1’ini oluşturuyor. Mısır, hem coğrafi konumu, liman ve kara bağlantıları, hem pamuk üretimi hem de patronları önceleyen düzeniyle yeni yatırımlar için adeta ‘cazibe’ merkezi. Tekstil sektöründe bu ülkenin öne çıkma sebebi, sektörün emek yoğun yapısı. İnsan gücüne en çok ihtiyaç duyulan sektörlerden tekstil, bu nedenle maliyetleri daha da düşürüp kârlarına kâr katmak için işgücünün ucuz olduğu ülkelere yöneliyor.
Ortadoğu ve Kuzey Afrika’ya yönelen yabancı yatırımcıların 3’te 1’i, bu yüzden Mısır’ı tercih ediyor. Bu pastadan faydalanmak isteyenlerin başında, Türkiye’den giden yatırımcılar geliyor. Arap Baharı’ndan sonra Türkiye ile bozulan ilişkilerin son yıllarda normalleşme eğilimi göstermesi de yine şirketlere yaradı.
Ülkede küçük ölçekli tekstil atölyeleri kayıtdışılığın ana merkezi iken dev giyim markaları için taşeron üretim yapan Türkiye’den gelen şirketler de bu Mısırlı KOBİ’leri taşeron olarak kullanıyor. Kimi şirketler ise ülkede dev fabrikalar açarak üretime geçiyor.
Makineleri birer birer söküp Mısır’a kaçan patronlar hava temizleyicilerini, üretim gereçlerini, hatta temizlik malzemelerini dahi Türkiye’den götürüyor. Patronlar için Türkiye ile Mısır’ın en önemli farkı işgücü maliyeti. Fabrikalarda değişen tek şey yüzler, emek sömürüsü tüm hızıyla sürüyor. Mısır’da 1700’den fazla Türk şirket, 200’den fazla Türk tekstil şirketi fabrikası var.
×
DİRENİŞ PATRONU KORKUTTU
Son olarak Tokat’ta yüzlerce işçinin direnişte olduğu Şık Makas’ın patronu Kolunsağ Ailesi, makineleri söküp Mısır’a kaçışa hazırlanırken işçilerin örgütlü olduğu BİRTEK-SEN tarafından ifşa edildi. Yüzlerce işçiyi işsiz bırakan, tazminat ve kıdem haklarını gasp eden patron, yeni sömürülere yelken açma hazırlığında.
İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri’ne göre giden şirketler hammaddeyi, ipliği de Türkiye’den getiriyor. Birlik verilerine göre ocak-nisan döneminde Türkiye’den bu ülkeye yapılan hammadde sevkiyatı yıllık yüzde 50 artış kaydetti. 2024’te Mısır’ın tekstil ve konfeksiyon ihracatının 3’te 1’ini Türkiye’den giden firmaların karşıladığı tahmin edildi.
