Aile Bakanlığı’nın yayımlanan bütçe taslağında, bakanlık bütçesinin yüzde 4’ünden fazlasının “ailenin korunması” başlığına ayrılmış görünüyor. “Geleneksel aile modelini” korumaya çalışan bakanlık, kadın ve çocukları kapsayan destek programlarının payını azalttı.
HABER MERKEZİ- 23 Ekim’de başlayan Bütçe maratonunda sıra Aile Bakanlığı bütçesinde. Çarşamba günü Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’na gelecek olan bütçe taslağındaki rakamlar oldukça çarpıcı.
Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın 16 Ekim’de aktardığı savunma harcamaları için 1 trilyon 202 milyar lira, iç güvenlik harcamaları için 953 milyar lira olmak üzere savunma ve güvenlik sektörü için toplam 2 trilyon 155 milyar lira ödenek ayrılması öngörülmüştü.
Sosyal yardım ve destekler içinse 917 milyar liralık kaynak aktarılırken, Yılmaz’ın vergi istisnalarını da dahil ederek aktardığı hesaba göre sosyal harcamaların 2026’da 2 trilyon 382 milyar lira olması bekleniyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2026 bütçesi ise 531,9 milyar lira.
Evrensel Gazetesi’nin bugün manşetine taşıdığı Laçin Barış imzalı habere göre, Aile Bakanlığı’nın 2026 bütçesinde “kadının güçlendirilmesi” başlığı altında bir kadın için günde 51 kuruş ayrıldı.
Bütçede en çok dikkat çeken başlıklardan biri de sosyal yardımlarda planlanan daralma. Bakanlık verilerine göre, 2026’da yardım alan “yararlanıcı” sayısının azaltılması hedefleniyor.
Bu politika, 2023’te yürürlüğe giren “tasarruf tedbirleri” ve orta vadeli programla aynı çizgide ilerliyor.
Örneğin, elektrik tüketim desteğinden yararlanan hane sayısının 4,1 milyondan 2,8 milyona düşürülmesi planlanıyor. Bu kapsamda 2 kişilik ailelere verilen 194 lira, 3 kişilik ailelere ödenen 260 lira ve 4 kişilik ailelere verilen 320 liralık destek, 1,3 milyon haneden kesilecek.
Bu kesintiler, 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe girecek EPDK düzenlemesiyle birlikte, milyonlarca kişinin 1500 lirayı aşan elektrik faturalarıyla çakışacak.
SAĞLIKTA TASARRUF OLUR MU?
Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim ödemelerinde de kesinti öngörülüyor. Bakanlık, şu anda sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için aylık 1004 lira prim ödenen 9,7 milyon kişinin sayısını 8 milyona indirmeyi planlıyor.
Oysa Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2024’te Türkiye’de hekime başvuru sayısı 1 milyar 47 milyona ulaşarak son 22 yılda yüzde 400’ün üzerinde artış gösterdi.
Buna rağmen, kadınların yüzde 34,4’ü hâlâ kayıt dışı çalışıyor ve sigortasız olduğu için sağlık hizmetlerinden yararlanamıyor. Ev kadınları içinse durum daha da ağır: Bireysel sigortaların hiçbir garantisi yok, düşük gelirli ailelerde bu seçenek fiilen imkânsız.
ÇOCUK, YAŞLI VE ENGELLİ YARDIMLARI KESİNTİYE UĞRUYOR
Bakanlığın planladığı diğer kesintiler arasında çocuklara, özellikle de kız çocuklarına yönelik eğitim yardımları bulunuyor. Şartlı nakit transferi programı kapsamında 3,8 milyon çocuğa verilen yardımlar 2,66 milyon çocuğa düşürülecek.
Ortalama 117 lira olan bu yardım, kız çocukları için en fazla 150 liraya çıkabiliyordu. Bu kesintiyle birlikte, 4-5 yaş grubu net okullaşma oranının yüzde 65,1’den 61,7’ye gerilemesi bekleniyor.
“Cüzi” olarak nitelenen diğer kesintiler, yaşlı, engelli ve dul kadınlara yönelik destekleri kapsıyor. Bakanlık, bu gruplardan, 5 bin yaşlı, 4 bin engelli, 3 bin engelli yakını ile 6 bin eşi vefat etmiş kadının aylığını kaldırmayı ya da azaltmayı planlıyor.
×2026 yılında bütçe giderleri 18 trilyon 929 milyar lira, bütçe gelirleri ise 16 trilyon 216 milyar lira olarak öngörüldü. TBMM’nin, bakanlıkların ve bağlı kurumların, Cumhurbaşkanlığı’nın bütçeleri üzerine görüşmeleri bir aylık komisyon maratonunun ardından, 28 Kasım Cuma günü tamamlanması bekleniyor.
Teklif’in Genel Kurul’daki görüşmeleri ise Aralık ayında yapılacak.
