İstanbul Kitap Fuarı’nın açılışında Murathan Mungan’ın yaptığı konuşma, Kürt edebiyatı geleneği ve kültürel temsil başlıkları üzerinden yeni bir tartışmayı gündeme taşıdı.
HABER MERKEZİ- Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı başladı. 21 Aralık’a kadar sürecek olan fuar kapsamında yüzlerce etkinlik, panel ve söyleşi kitapseverlerle buluşacak.
42’ncisi düzenlenen Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın açılış programında konuşan Murathan Mungan, Türkiye’nin son 30 yılda yalnızca dilini değil, ahlakını ve temel değerlerini de kaybettiğini söyledi. Mungan, edebiyatın giderek endüstrileştiğini, düşüncenin ve dilin yoksullaştığını ifade etti.
“KÜRTÇEYİ SUSTURAN BİR GELENEKTEN GELEN BİR YAZARIM”
“Kürtçe yazarını susturan bir gelenekten gelen bir yazarım” diyen Murathan Mungan, Türkiye’nin yalnızca okuma ve yazmayı değil, düşünmenin dilini de kaybettiğini söyledihttps://t.co/h0jGAYR38c pic.twitter.com/vuJ0DQZXah
— Rudaw Türkçe (@RudawTurkce) December 13, 2025
Türkiye’nin bugünkü toplumsal ve siyasal atmosferine dair eleştirilerde bulunan Mungan, “Ne yazık ki çok hırpalanmış, çok yorgun bir ülkedeyiz” dedi. Türkiye edebiyatının ağır bedeller ödeyerek bugüne geldiğini vurgulayan Mungan, Nazım Hikmet’ten Sabahattin Ali’ye, Ahmet Arif’ten Aziz Nesin’e uzanan bir hatta yazarların, gazetecilerin ve aydınların baskı, sürgün ve hapislerle susturulduğunu hatırlattı.
Konuşmasında Kürtçe üzerindeki yasaklara da değinen Mungan, daraltıcı yasaklar ve sansürlerle şekillenmiş bir gelenekten geldiğini belirterek, TÜYAP tarafından bu yıl “onur yazarı” seçilmesini geçmişte bedel ödemiş kuşakların emeği ve tarihine atfedilmiş bir miras olarak gördüğünü söyledi.
דDaraltıcı yasaklarla, sansürlerle mücadeleyle geçen bir gelenekten gelen biri olarak; Kürtçe yazanını söyleyenini, yayınlarını susturan bir gelenekten gelen bir yazar olarak; 78 kuşağından gelen bir yazar olarak, TÜYAP’ın beni bu yıl böyle onurlandırmasının, geçmişte bu çileleri çekmiş insanların emekleri ve tarihleri üzerinde yükselen bir mirasın üstünde durduğumu idrak ettiğimi belirtmek isterim.”
KÜLTÜREL ÜRETİMDE KONFEKSİYONLAŞMA TEHLİKESİ
Mungan, yayıncılığın hem dünyada hem de Türkiye’de ciddi krizlerle karşı karşıya olduğunu belirtti. Edebiyatın ve sanatın giderek birer endüstri ürünü haline geldiğini söyleyen Mungan, kültürel üretimin “konfeksiyonlaşma” tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade etti.
Mungan, Türkiye’nin son 30 yılda yalnızca dilini değil; ahlakını, vicdanını ve temel ilkelerini de kaybettiğini savunarak, resmi eğitim sisteminin dili ve edebiyatı geri plana ittiğini dile getirdi. Konuşmasını dayanışma çağrısıyla tamamlayan Mungan, kitaplara ve düşünmeye yeniden sarılmak gerektiğini vurguladı.
SELİM TEMO’DAN MUNGAN’A ELEŞTİRİ
Mungan’ın konuşması, Kürt yazar Selim Temo’nun sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımla eleştirildi. Temo, Mungan’ın konuşmasında Kürtçe ve Kürt edebiyatı geleneğine yaptığı göndermelere itiraz etti.
Temo, Kürt edebiyatının Kürtçe yazanların ürettiği edebiyatı ifade ettiğini belirterek, Mungan’ın bu geleneğin ve tarihsel birikimin parçası olmadığını savundu.
Paylaşımında, Kürtçe yazan yazarların ve Kürtçe yayıncılığın zorlu ve dirençli bir tarihsel süreçten geçtiğini vurgulayan Temo, “sahiplenici” bir dil kullanılmasına karşı çıktı.
TÜYAP, İstanbul Kitap Fuarı’nda (da) Murathan Mungan’ı “onur yazarı” seçmiş. Mungan, teşekkür konuşmasında cümleye “Kürtçe yazarını, söyleyenini, yayınlayanını susturan bir gelenekten geliyorum” diye başlayıp yasaklananların “emekleri ve tarihleri üzerinde yükselen bir mirasın…
— Selim Temo (@selimtemo) December 13, 2025
