Beynimizdeki ADSL enzimindeki küçük bir amino asit değişikliği, Homo sapiens’in Neandertaller ve Denisovalılara karşı avantaj kazanmasında rol oynamış olabilir. Araştırmacılar, bu mutasyonun farelerde davranışsal etkiler yarattığını keşfetti.
HABER MERKEZİ – Japonya’daki Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü ve Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nün ortak çalışmasına göre, adenilosüksinat liyaz (ADSL) enziminin 484 amino asitlik zincirinde 429. pozisyondaki alanin yerine valin amino asidinin geçmesi, modern insanlarda bulunuyor. Bu küçük değişim enzimin kararlılığını azaltıyor, ancak etkileri yeni yeni anlaşılıyor.
FARELERDE DAVRANIŞSAL ARAŞTIRMA YAPILDI
Genetik olarak modifiye edilen farelerde modern ADSL versiyonuna sahip olanların beyninde bazı moleküllerin biriktiği görüldü. Bu birikim, enzimin aktivitesinin azalmasından kaynaklanıyor. Araştırmacılar farelerin susuzluk durumunda suya ulaşmak için ses ve görsel işaretlere verdikleri tepkileri inceledi. Modern versiyona sahip dişi farelerin suya daha hızlı ve başarılı ulaştığı ortaya çıktı.
Okinawa Enstitüsü’nden Profesör Izumi Fukunaga, “Neden sadece dişi farelerin rekabet avantajı kazandığı hala bilinmiyor. Suyun verimli elde edilmesi karmaşık bir davranış, birçok beyin bölgesini ilgilendiriyor. ADSL’in bu süreçteki rolünü çözmek için daha çok çalışmaya ihtiyacımız var” dedi.
İNSAN GENOMUNDA DA ÖZEL DEĞİŞİKLİKLER VAR
Araştırmada, günümüz insanlarında ADSL geninin protein kodlamayan bir bölümünde evrimsel olarak seçilmiş genetik değişiklikler bulundu. İlginç şekilde bu değişiklikler enzimin aktivitesini daha da düşürüyor ama eksiklik hastalığı yaratmıyor. Max Planck’tan Dr. Shin-Yu Lee, “Evrim, enzimin aktivitesini dengede tutmayı amaçlamış görünüyor” yorumunu yaptı.
NEANDERTAL VE DENİSOVALILARDA YOK
Genetik kanıtlar, Neandertaller ve Denisovalıların ADSL’in atasal versiyonuna sahip olduğunu gösteriyor. Bu da mutasyonun, Homo sapiens’in diğer türlerle ortak atadan ayrılmasından sonra ama Afrika dışına göçünden önce ortaya çıktığını işaret ediyor.
Çalışmanın ilk yazarı Dr. Xiang-Chun Ju, “Farelerin sinir sistemi insanlardan çok farklı, bu yüzden sonuçları doğrudan insanlara uyarlamak için erken. Ancak bu değişim, Homo sapiens’in evrimsel avantajlarından biri olabilir” dedi.
EVRİMSEL METABOLİZMAMIZIN ŞİFRESİ ÇÖZÜLÜYOR
Max Planck’ta Profesör Svante Pääbo ise, “ADSL enzimi, modern insan atalarında evrimsel değişikliklerden etkilenen az sayıdaki enzimden biri. Bu değişikliklerin etkilerini anlamak, metabolizmamızın son yarım milyon yıldaki evrimini çözmek açısından önemli. Sonraki aşama, bu mutasyonların kombinasyonlarının etkilerini incelemek olacak” ifadelerini kullandı.
