ABD Başkanı Donald Trump’ın “toprak takası” çıkışı, hem Kiev’de hem de Batı başkentlerinde tedirginlik yarattı. İddialara göre, Rusya ile yapılabilecek bir anlaşma, Ukrayna’nın doğudaki bölgelerinin terk edilmesi karşılığında kısmi bir ateşkesi öngörebilir.
HABER MERKEZİ – ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Alaska’daki Ukrayna Zirvesi yakınlaşırken, Ukrayna ve Avrupa’da gergin bekleyiş hakim.
Trump’ın geçtiğimiz hafta düzenlediği basın toplantısında “taraflar için faydalı olacak bir toprak değişimi” ifadesini kullanması, Ukrayna’da ve müttefik ülkelerde alarma neden oldu. Trump, ayrıntı vermese de bu sözler, ABD ile Rusya’nın Ukrayna’nın bazı bölgeleri üzerinde pazarlık yaptığı yönündeki iddiaları güçlendirdi.
Peki Ukrayna’da tarafların aktüel durumu nedir?
CEPHEDE SON DURUM
Rusya, 2022’de başlattığı kapsamlı saldırıdan bu yana Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte birini kontrol ediyor. Özellikle son bir yılda doğu cephesinde ilerleyen Rus ordusu, Temmuz 2025’te 500–550 kilometrekarelik yeni bir alanı ele geçirdi. İngiliz Savunma Bakanlığı’na göre benzer bir ilerleme haziranda da yaşanmıştı.
RUSYA’NIN KONTROLÜNDEKİ BÖLGELER
2014’te Kırım’ı ilhak eden Rusya, aynı yıl Donetsk ve Luhansk’taki ayrılıkçı yerel yönetimleri destekledi. 2022’de bu iki bölgeye ek olarak Herson ve Zaporijya’nın ilhakını ilan etti. Ancak Rusya bu dört bölgenin tamamını fiilen kontrol edemiyor:
×Luhansk: Neredeyse tamamen Rusya’nın elinde.
Donetsk: Yaklaşık %66’sı Rus kontrolünde.
Herson ve Zaporijya: Cephe hattı Dinyeper Nehri boyunca uzanıyor.
UKRAYNA’NIN KURSK HAMLESİ
Ağustos 2024’te Ukrayna, Rusya’nın Kursk bölgesinde 1.300 kilometrekarelik bir alanı kısa süreliğine ele geçirdi. Ancak bu kazanımların büyük bölümü 2025 başına kadar kaybedildi.
MASADAKİ OLASI ANLAŞMA SENARYOLARI
ABD basınına göre, Rusya son görüşmelerde Ukrayna’nın Luhansk ve Donetsk’ten çekilmesini ve Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu tanımasını istedi. Karşılığında Herson ve Zaporijya’da cephe hattı dondurulacak, kısmi ateşkes sağlanacak.
İtalyan basınında yer alan başka bir senaryoya göre ise, Ukrayna Donbass’tan çekilecek; Rusya da Sumı, Dnipropetrovsk ve Harkiv bölgelerinden çekilecek. Ancak bu planın NATO üyeliğinden feragat ve Ukrayna’nın silahsızlanması gibi ek şartları da var.
AVRUPA’DA ŞÜPHE VE İLETİŞİM KRİZİ
Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’un, Putin ile yaptığı görüşme sonrası aktardığı bilgiler Avrupa başkentlerinde kafa karışıklığına yol açtı. Witkoff’un, Rusya’nın Zaporijya ve Herson’dan çekilebileceğini ima ettiği, ancak sonraki açıklamalarında ifadelerini değiştirdiği iddia ediliyor.
KİEV’İN TAVRI: TOPRAK VERMEK YOK
Ukrayna Anayasası’na göre, toprak değişikliği referandum gerektiriyor. Son anketlerde halkın yaklaşık %60’ı toprak tavizine karşı. Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, hafta sonu yaptığı açıklamada “Bir karış toprağımızı bile savaşmadan vermeyiz” dedi.
×OLASI TAVİZİN SONUÇLARI
Askerî: Rusya’ya yeni saldırı imkânı doğar, özellikle Harkiv tehlikeye girer.
Ekonomik: Maden ve doğal kaynaklar açısından zengin bölgeler kaybedilir.
İnsani: Yüz binlerce sivil, Rus işgali altına girme riskiyle karşı karşıya kalır.
Siyasi: Ukrayna’nın NATO üyeliği ve Batı desteği ciddi biçimde zayıflayabilir.
