Arizona Üniversitesi’nden Melissa Furlong, Pfas adı verilen kalıcı kimyasalların gen faaliyetlerini değiştirdiğini ve bu değişikliklerin kanserden Alzheimer’a birçok hastalıkla bağlantılı olduğunu söyledi.
HABER MERKEZİ – Yeni bir araştırma, PFAS adı verilen kalıcı kimyasallara maruz kalmanın genlerin işleyişini değiştirdiğini, bu değişimlerin ise çok sayıda kanser türü, nörolojik rahatsızlıklar ve otoimmün hastalıklarla bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, bulguların bu kimyasalların hastalıklara nasıl yol açtığını anlamada önemli bir adım olduğunu ve erken teşhis ile tedavi için yeni yollar açabileceğini belirtti. PFAS’ların henüz tanımlanmamış başka hastalıklarla da ilişkili olabileceği ifade edildi.
İLK KEZ GEN FAALİYETİNE ETKİSİ İNCELENDİ
Arizona Üniversitesi’nden araştırmayı yürüten Melissa Furlong, PFAS’ın hangi genleri etkilediğine dair ipuçlarının bulunduğunu söyledi. Çalışma, PFAS’ın epigenetik düzeyde, yani genlerin nasıl çalıştığını belirleyen süreçlerde değişikliklere yol açtığını gösteren ilk araştırmalardan biri oldu.
PFAS, yaklaşık 15 bin bileşikten oluşan bir kimyasal sınıf. Su, yağ ve leke tutmayan ürünlerden yangın söndürme köpüğüne kadar birçok alanda kullanılıyor. Doğada parçalanmadıkları için “sonsuz kimyasallar” olarak da adlandırılıyorlar. Kansere, doğum kusurlarına, böbrek hastalıklarına ve bağışıklık sisteminde zayıflamaya yol açtıkları biliniyor.
İTFAİYECİLER ÜZERİNDE TEST EDİLDİ
Araştırma kapsamında, yangın söndürme köpüğünde ve itfaiyecilerin koruyucu kıyafetlerinde yüksek oranda bulunan PFAS’a maruz kalan yaklaşık 300 itfaiyecinin kanı incelendi. Sonuçlar, PFAS’ın çok sayıda gen ve biyolojik süreci etkilediğini ortaya koydu.
Örneğin en yaygın ve tehlikeli PFAS bileşiklerinden PFOS’un, kanser gelişimiyle bağlantılı bir geni baskıladığı görüldü. PFOS’un farklı türlerinin beş ayrı gende değişikliklere yol açtığı, bunların bazılarının kanser oluşumunu düzenlediği belirtildi.
KANSERDEN ALZHEIMER’A GENİŞ ETKİ
Araştırmada PFAS ile bağlantılı gen değişikliklerinin lösemi, mesane, karaciğer, tiroid ve meme kanserleriyle ilişkili biyolojik yolları etkilediği saptandı. Ayrıca Alzheimer, astım, lupus ve tüberküloz gibi hastalıklarla da bağlantılar bulundu.
Furlong, hastalıkların biyolojik süreçlerin hangi aşamasında tetiklendiğinin henüz kesinleşmediğini ancak verilerin olası tedavilere işaret ettiğini söyledi. Bazı ilaç şirketleri, gen faaliyetini değiştirerek PFAS’ın yol açtığı hastalıkların önlenmesine yönelik ilaçlar üzerinde çalışıyor.
