Taliban’ın Afganistan’da iktidarı ele geçirmesinin üzerinden 4 yıl geçti. Uluslararası Af Örgütü, yargı sisteminin bağımsızlığını kaybettiğini, kadınların adalete erişimden dışlandığını ve keyfi cezaların yaygınlaştığını açıkladı.
HABER MERKEZİ – Uluslararası Af Örgütü, Taliban’ın Ağustos 2021’de Afganistan’da iktidarı ele geçirmesinden bu yana ülkede adalet mekanizmasının fiilen çöktüğünü bildirdi.
Raporda, Taliban’ın yargıyı “kendi fetvalarına dayalı” bir sisteme dönüştürdüğü, bunun da hukuki belirsizliği artırdığı vurgulandı. Aynı suçun farklı bölgelerde farklı cezalarla sonuçlanabildiği, hukukun bir bütünlük taşımadığı ifade edildi.
KADINLAR HUKUKA ERİŞİMDEN YOKSUN BIRAKILDI
Af Örgütü, Taliban’ın göreve gelir gelmez kadın hakim, savcı ve avukatları sistemden dışladığını; bugün kadınların mahkemelerde ne görev alabildiğini ne de dava açabildiğini kaydetti.
Taliban öncesinde yargının yaklaşık yüzde 10’unu kadınların oluşturduğu hatırlatılan raporda, “Aile Mahkemeleri, Çocuk Adaleti ile Kadınlara Yönelik Şiddetle Mücadele Birimleri gibi, daha önce kadın haklarını korumak için hizmet veren kurumlar lağvedildi. Kadınlar adalete ve etkili hukuk yoluna erişimden neredeyse tamamen yoksun. Eski bir hâkimin dediği gibi: ‘Taliban mahkemelerinde kadının sesi duyulmuyor; söyleyecek şeyi olmadığı için değil, onu duyacak kimse kalmadığı için…” denildi.
KEYFİ CEZALAR VE KORKU İKLİMİ
Raporda, çoğu zaman yakalama kararı olmadan gözaltına alınan insanların halka açık kırbaçlama ve infazlara maruz kaldığı belirtildi. Böylece yargı, adalet dağıtan değil, korku salan bir mekanizma haline geldi.
AF ÖRGÜTÜ’NDEN ÇAĞRI
Güney Asya Bölgesel Kampanyacısı Samira Hamidi, “Afganlar için adalet artık arayabilecekleri bir şey değil. Onsuz hayatta kalmaları gereken bir şey” dedi. Af Örgütü, uluslararası topluma “Taliban üzerinde diplomatik baskı kurulması ve insan haklarının güvenceye alınması” çağrısı yaptı.
×
NE OLMUŞTU?
Taliban, ABD’nin askeri çekilme sürecinin ardından Ağustos 2021’de başkent Kabil’i ele geçirerek yeniden iktidara geldi. Kadınların eğitim ve çalışma hakkını yok sayan uygulamalara imza atan Taliban yönetimi, ülkede kadınlara yönelik sistematik ayrımcılık politikalarını hayata geçirdi. Uluslararası toplumun tanımadığı Taliban hükümeti, iç hukukta da şeriat esaslı düzenlemeleri dayatıyor.
2021’den bu yana Taliban yönetimi, önce kız çocuklarının 6. sınıftan itibaren eğitimi yasaklandı, ardından kadınların yanında erkek olmadan seyahat etmesi, parklara girmesi, uçuş yapması ve spor salonlarını kullanması engellendi.
Zorunlu hicab ve burka uygulaması genişletilirken, kadın televizyon sunucularına yüzlerini kapatma şartı getirildi. Kadınların devlet kurumlarında, sivil toplum kuruluşlarında ve Birleşmiş Milletler’de çalışması yasaklandı; güzellik merkezleri kapatıldı. Üniversite eğitimi tamamen durduruldu, bazı bölgelerde 10 yaşından büyük kız çocuklarının okula gitmesi de engellendi.
Ayrıca kadınların tek başlarına taksiye binmesi ve erkeklerle yan yana araçta oturması, bir kuş, hayvan veya aile üyesinin resmini çizmesi ve bir canlıyı tanımlayan heykellerinin alım satımı da yasaklandı.
