Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin 23 kentte yaptığı ankete göre, katılımcıların yüzde 97,9’u Kürtçenin bütün kademelerde eğitim dili olmasını talep etti. Araştırma, özellikle gençler arasında ana dil kullanımında gerilemeye işaret ediyor.
HABER MERKEZİ – Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 17-21 Temmuz 2025 tarihleri arasında “Türkçe dışında konuşulan anadillerinin kullanım düzeyi ile ana dillere ilişkin talep ve eğilimleri” ölçmek amacıyla 23 kentte 2 bin 378 kişiyle çevirim içi anket yaptı.
İstanbul, Ankara, İzmir, Samsun, Antalya, Mersin, Van, Mardin, Urfa, Diyarbakır, Erzurum’un da aralarında olduğu kentlerde yürütülen araştırmada “ana dilde eğitim talebi” öne çıktı.
KÜRTÇEYİ ‘İYİ’ KONUŞANLAR ORTA YAŞTA
Mezopotamya Ajansı’ndan Müjdat Can’ın haberine göre, araştırma grubunun yüzde 88,2’si Kurmancî, yüzde 10,4’ü Zazakî/Kirmanckî, geri kalan ise farklı dilleri konuştuğunu belirtti. Katılımcıların yüzde 23,5’i ana dilini “çok iyi”, yüzde 43,2’si “iyi”, yüzde 16,2’si ise “kötü” konuştuğunu ifade etti. Ana dilini iyi konuşanların çoğunlukla orta yaş grubunda, kötü konuşanların ise gençler arasında yoğunlaştığı tespit edildi. Eğitim seviyesi yükseldikçe ana dili iyi konuşanların oranının düştüğü kaydedildi.
EVDE TÜRKÇE AĞIR BASIYOR
Araştırmada anne ve babaların ağırlıklı olarak kendi ana dillerini konuştukları, ancak katılımcıların eşleriyle Türkçe konuşma oranının yüzde 27,8 olduğu belirlendi. Çocuklarla iletişimde ise Türkçe’nin öne çıktığı görüldü. Katılımcıların yüzde 40,1’i çocuklarının kendileriyle Türkçe konuştuğunu, yalnızca yüzde 24,7’si çocuklarının Kürtçe konuştuğunu söyledi.
MÜZİKTE YÜKSEK, KİTAPTA DÜŞÜK ORAN
Ana dilde kültürel pratiklerde farklılık göze çarptı. Katılımcıların yüzde 77,9’u Kürtçe müzik dinlediğini belirtirken, ana dilde kitap okuma oranı yüzde 15,4 “çok iyi”, yüzde 22 “iyi” düzeyinde kaldı. Günlük hayatta ana dilini sık sık konuştuğunu söyleyenlerin oranı yüzde 57,1 oldu.
OKULLARDA ANA DİL TALEBİ YÜZDE 97,9
Araştırmaya katılanların yüzde 97,9’u, “Türkiye’de okulların bütün kademelerinde Kürtçenin eğitim dili olmasını ister misiniz?” sorusuna “evet” cevabı verdi. Ana dilin korunması için öncelikli öneri olarak yüzde 51,9 oranında “anadilde eğitim imkanı” dile getirildi. Katılımcıların yüzde 16,6’sı yasal statü, yüzde 9,1’i ise aile ve sosyal çevrede kullanımın artırılmasını öncelikli gördü.
