Trump’ın açıkladığı Gazze Planı sonrasında Hamas ve İsrail heyetleri arasındaki ilk görüşme Mısır’da başladı. Trump, taraflardan hızlı hareket etmelerini istedi. Ancak karşılıklı güvensizlik, sahadaki zorluklar ve Trump’ın planındaki belirsizlikler, gelişmelerin hızlı olmayabileceğini gösteriyor.
HABER MERKEZİ – ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki savaşı sonlandırmak için açıkladığı 20 maddelik planın hayata geçirilmesi için Hamas ve İsrail arasındaki ilk görüşme Mısır’ın Şarm el Şeyh kentinde yapılıyor.
Hamas’ın 7 Ekim 2023 saldırılarının üçüncü yıldönümünde gerçekleşen görüşmeler, iki tarafın Trump’ın planına yönelik genel onayı sonrasında gerçekleşiyor.
İlk müzakere turunun öncelikli gündemi, Trump’ın planında öngörülen esir takası ve ateşkesin sağlanması.
Trump’ın Gazze Planı | Hamas’ın ‘zor seçimi’, Netanyahu’nun hesapları
×
MÜZAKERELERE İSRAİL VE ABD ADINA KİMLER KATILIYOR?
İsrail heyetinde, istihbarat örgütleri Mossad ve Şin Bet yetkilileri, Netanyahu’nun dış politika danışmanı Ophir Falk ve rehineler koordinatörü Gal Hirsch yer alıyor.
Müzakerelerdeki gelişmelere bağlı olarak İsrail’in baş müzakerecisi ve Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer’in hafta sonuna doğru heyete katılabilir.
Hamas heyetine, bir ay önce Katar’ın başkenti Doha’da oğlunun öldürüldüğü İsrail hava saldırısından sağ kurtulan, Hamas liderlerinden Halil El-Hayya başkanlık ediyor.
Hamas’tan yapılan yazılı açıklamada, “Halil el Hayye başkanlığındaki heyet, ateşkes, işgal güçlerinin çekilmesi ve esir değişimi konularında müzakerelere başlamak üzere Mısır’a ulaştı” ifadesi yer aldı.
Açıklamada, ziyaretin süresine veya görüşme takvimine ilişkin ayrıntı verilmedi.
Ayrıca Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff veTrump’ın damadı Jared Kushner’in de Mısır’daki görüşmelere katılması bekleniyor.
TRUMP HIZLI HAREKET EDİLMESİNİ İSTİYOR
ABD Başkanı Trump, sosyal medya hesabında “İlk aşamanın bu hafta tamamlanacağı söylendi ve herkesten HIZLI HAREKET etmesini istiyorum” paylaşımında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da müzakerelere yönelik ilk girişimi, “rehinelerin tamamının serbest bırakılmasına en çok yaklaştığımız an” olarak nitelendirdi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt de düzenlediği basın toplantısında İsrail ile Hamas arasındaki görüşmeleri değerlendirdi. Leavitt, Trump’ın “Gazze’de barışın mümkün olduğuna inandığını, bu nedenle ayrıntılı plan sunduğunu” belirterek, “Bunun ilk adımı, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasıdır. Ardından, kalıcı ve uzun süreli barışın sağlanmasına yönelik görüşmeler sürecek. Ancak, çok uzun süredir savaşın yıktığı Gazze’de barışın sağlanması için güvenlik garantileri ve iyi yönetişim gerekir. Yönetimin iki önceliği bu konular olacaktır” diye konuştu. .
Ancak müzakerelerden gelen haberler, Trump’ın umduğu gibi gelişmelerin hızlı olmayabileceğini gösteriyor. Bunun en önemli nedeni ise, İsrail ve Hamas’ın karşılıklı güvensizliği. Ayrıca iki taraf da Trump’ın planını farklı yorumluyor.
HAMAS’IN GÜVENSİZLİĞİ
Hamas, planı genel olarak kabul ettiğini duyurduysa da, müzakere aşamasında ciddi belirsizliklerin olduğunu ileri sürüyor.
Reuters’a konuşan ve müzakereler hakkında bilgi sahibi olan bir yetkili, müzakere turunun en az birkaç güne ihtiyaç duyacağını tahmin ettiğini söyledi.
Ateşkes planlamalarında yer alan bir yetkili ve Filistinli bir kaynak ise, Trump’ın tüm rehineleri 72 saat içinde geri gönderme kararına, ölen rehinelerin cesetlerinin bulunması ve savaş alanına dağılmış mezarlıklardan çıkarılması gerekmesi durumunda uyulmasının imkansız olabileceğini kaydetti.
Görüşmelere yakın bir Filistinli yetkili, karşılıklı derin güvensizlik nedeniyle bir atılım olasılığına şüpheyle yaklaştığını belirterek, Hamas ve diğer Filistinli grupların, İsrail’in rehineleri geri aldıktan sonra müzakereleri durdurabileceğinden endişe duyduğunu söyledi.
Ayrıca Hamas tarafının endişelerini besleyen en önemli gelişme ise, İsrail’in hala Gazze’deki saldırılarını sürdürmesi. Trump’ın isteğiyle İsrail ordusunun saldırılarında azalma görülse de, Gazze’deki Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre, bugün en az 19 kişi daha saldırılarda yaşamını yitirdi. İsrail ordusunun Gazze’den çekildiğine ilişkin herhangi bir bulgu da ortada yok.
İSRAİL’İN GÜVENSİZLİĞİ
İsrail tarafında ise, Hamas’ın Trump’ın planına uymayacağına dair güvensizlik bulunuyor. Hamas yetkililerinden gelen açıklamalar bu güvensizliği besleyen en önemli başlık.
Hamas, geçen hafta ABD’nin ateşkes önerisine ilişkin açıklamasında, İsrailli esirleri serbest bırakmaya hazır olduklarını ancak bir dizi detayın müzakere edilmesi gerektiğini ifade etmişti.
Reuters’a konuşan bir Hamas yetkilisi, Trump’ın planında önemli bir yer tutan Hamas’ın silahsızlanması meselesinin çetrefilli bir konu olacağını söyledi. Hamas, İsrail işgaline son verip bir Filistin devleti kurulmadıkça silahsızlanmayacağını ısrarla savunuyor.
Öbür yandan İsrail’de hükümet ortağı olan aşırı sağ partilerin Başbakan Benjamin Netanyahu’ya yönelik baskılarını sürdürdüğü ve Gazze’deki saldırıların sonlandırılmasına karşı olduğu belirtiliyor. Bu da İsrail’in Trump’ın planını ne derece hayata geçirebileceğine yönelik kuşkulara yol açıyor.
HAMAS’IN TALEPLERİ KARŞILIK BULACAK MI?
Ayrıca Hamas’ın müzakere sürecinde ileri sürdüğü bazı taleplerin İsrail tarafından ne derece karşılık bulabileceği de kuşkulu.
Suudi Arabistan merkezli Al-Arabiya’nın aktardığına göre, Hamas heyeti görüşmelerde, olası anlaşmanın tam olarak uygulanması için güvence verilmesinde ısrarcı. Hamas, İsrail tanklarının yoğun nüfuslu bölgelerden çekilmesini istiyor. Bu talebin, diğer Filistinli gruplarla koordinasyonun sağlanması ve İsrailli esirlerin -hem hayatta olanların hem ölenlerin- teslim edilmesi sürecine yardımcı olacağı kaydediliyor.
El Arabiya ayrıca Hamas‘ın görüşmelerde yardımların günde 400 kamyonluk hacimle Gazze’ye girişine izin verilmesini ve Gazze Şeridi’nin kuzeyi ile güneyi arasında sivillerin serbestçe hareket edebilmesini talep ettiğini bildirdi.
Gazeteye konuşan bir Filistinli yetkiliye göre, Hamas altı üst düzey Filistinli tutsağın serbest bırakılması konusunda da ısrarcı. Bu isimler arasında Filistin’de sembolleşmiş siyasi ve askeri figürler olan Mervan Barguti, Ahmed Saadat, Hasan Salame, İbrahim Hamid, Abdullah Barguti ve Abbas el-Seyyid’in bulunduğu öne sürülüyor.
MISIR: İSRAİL VE HAMAS HEYETLERİNİ AĞIRLIYORUZ
Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Kahire’nin bugün İsrail ve Hamas heyetlerini ağırlayarak ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde esir değişimi ve Gazze’deki savaşın sonlandırılması konularını ele alacağı bildirilmişti.
Açıklamada, dolaylı yürütülecek görüşmelerde sahadaki koşulların iyileştirilmesi ve tüm İsrailli esirler ile Filistinli tutukluların değişimine ilişkin ayrıntıların tartışılacağı belirtilerek, “Bu sürecin savaşın sona ermesi ve Filistin halkının çektiği acıların hafiflemesine katkı sağlamasını umuyoruz” ifadeleri kullanılmıştı.
Mısır’da müzakere hazırlığı | “Hamas silah bırakmaya hazır” iddiası
