Çin merkezli hızlı moda markası Shein, Paris’teki BHV Marais’de ilk fiziksel mağazasını açtı. Açılış çevre örgütleri, siyasetçiler ve sivil toplumdan gelen sert protestolarla gölgelendi. Marka, çocuk görünümlü cinsel oyuncaklar sattığı iddiasıyla da adli soruşturma altında.
HABER MERKEZİ – Çin merkezli Shein, e-ticaretteki dev yükselişinin ardından, Paris’te açtığı ilk mağazayla fiziksel perakendeye adım attı. Ancak bu “ilk” adım, markanın çevreye ve emek haklarına verdiği zarar iddiaları nedeniyle Fransa’da büyük bir öfke dalgasına da neden oldu.
Paris Belediye Başkan Yardımcısı Emmanuel Grégoire, açılışı “provokatif” olarak nitelendirerek mağazanın kapatılmasını talep eden bir kampanya başlatmıştı. Ekim ayı sonunda imzalar 80 bini aşmıştı.
Çevreci politikacı David Belliard da “Bu marka geleceğimizi tehlikeye atıyor. Hükümet müdahale etmezse, suç ortağı olur” diyerek tepkisini dile getirdi.
Günün ilerleyen saatlerinde, Başbakan Sébastien Lecornu, Shein’in Fransa’daki faaliyetlerinin geçici olarak askıya alınabileceğini açıkladı. Ekonomi Bakanlığı ise markanın Fransız mevzuatına uyum sağladığını “kanıtlamakla yükümlü” olacağını duyurdu.
Bu üst düzey tepkilere rağmen mağaza açılışını yaptı ve gün boyu süren kuyruklar hiç eksilmedi.
SKANDAL ÜRÜNLER, LOBİ AĞI VE DEVASA ÇÖP YIĞINLARI
Shein’i çevreleyen tartışmalar yalnızca çevreyle sınırlı değil. Fransa Rekabet, Tüketici Hakları ve Dolandırıcılıkla Mücadele Genel Müdürlüğü (DGCCRF), markanın çevrimiçi platformunda “çocuk görünümlü cinsel oyuncaklar” tespit ettiğini açıkladı. Bu ürünler “pedofili içeriği” kapsamında savcılığa bildirildi.
Shein, bu ürünleri platformdan kaldırdığını ve “kabul edilemez bir içerik türü” olduğunu belirten bir açıklama yayınladı. Ancak olay, şirketin Fransa’daki imajına ağır darbe vurdu.
Le Monde ve France Info’nun haberlerine göre, Shein son iki yılda Avrupa’daki lobi bütçesini 10 bin avrodan 300 bin avroya çıkardı. Eski AB Komiseri Günther Oettinger ve Fransa’nın eski İçişleri Bakanı Christophe Castaner gibi isimlerin şirkete danışmanlık yaptığı iddia ediliyor.
Paris’teki mağazanın önünde sadece ucuz giyim almaya gidenlerin kuyruğu yoktu; mağazayı protesto etmeye gelenler de bir hayli kalabalıktı. Üzerine utanç (La Honte) yazılı tişörtleriyle çevre aktivistleri de oradaydı. Çevreciler petrol türevi sentetik kumaşlarla üretilen ve bir iki kez giyildikten sonra çöpe giden milyonlarca kıyafetin bir modadan ziyade çevresel yıkım olduğu görüşünde.
Fransa’daki ilk gününden çok memnun olan marka, önümüzdeki günlerde Dijon, Reims, Grenoble, Angers ve Limoges’taki Galeries Lafayette mağazalarına da girmeye hazırlanıyor.
“UCUZA ŞIKLIK”IN KÜRESEL MALİYETİ: İŞÇİLİK DEĞİL KÖLELİK
Shein gibi ultra-hızlı perakendeciler, çok düşük fiyatlarla sürekli yeni ürün arzı yaparak milyonlarca tüketiciyi çabuk tüketime teşvik ediyor. Bu hızın arkasında devasa bir emek istismarı var. Ucuz üretim çoğunlukla Asya merkezli tesislerde yapılıyor. Kadınlar ve çocuklar yüksek hacimli siparişleri karşılamak için kölelik koşullarında uzun saatler boyunca çalıştırılıyor ve emeklerinin karşılığı bir tişört dahi etmiyor.
92 MİLYON TON ÇÖP
Dünya genelinde yıllık yaklaşık 92 milyon ton tekstil atığı üretiliyor; her saniye, bir çöp kamyonu dolusu giysi yakılıyor veya gömülüyor .
Moda sektörü karbon emisyonları açısından büyük bir paya sahip.
Tekstil üretimi, özellikle boyama süreçleri nedeniyle su kaynaklarını aşırı tüketiyor ve temiz su kirliliğinin önemli bir kısmından sorumlu tutuluyor; bazı değerlendirmelerde tekstil üretiminin küresel temiz su kirliliğinin ~yüzde 20’sine kadar eriştiği ifade ediliyor.
Polyester gibi sentetik lifleri içeren giysiler yıkandıkça mikrofiber salıyor, 700.000 civarı mikroplastik lif bırakabiliyor. Bu lifler okyanuslara oradan da gıda zincirine giriyor.
