Eğitim Sen eğitimde 2025 yılında yaşanan sorunlarla ilgili açıklamada, 2025 yılının, eğitim alanının iktidarın siyasal-ideolojik hedefleri doğrultusunda “piyasacı” ve “dini eğitim” merkezli uygulamalarla kuşatıldığı bir yıl olduğu vurgulandı.
HABER MERKEZİ – Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) tarafından yayımlanan 2025 Yılı Eğitimde Yaşananlar Raporu, Türkiye’de eğitim sisteminin yapısal krizler, dinselleşme, ticarileşme ve hak ihlalleriyle dolu bir yılı geride bıraktığını ortaya koyuyor. Eğitim Sen hazırladığı raporda, öğretmenliğin değersizleştiğini ve MESEM’de çocukların öldüğünün altını çizdi.
“LAİK EĞİTİM KARŞITI FAALİYETLER…”
Eğitim Sen yaptığı yazılı açıklamada 2025 yılında eğitimde alanında yaşananları aktardı. 2025 yılının, eğitim alanına yönelik olarak hayata geçirilen çok yönlü saldırı ve tehditler, özellikle laik bilimsel eğitim anlayışına açıkça meydan okunduğu bir yıl olduğu vurgulandığı açıklamada, “2024 yılında eğitimin niteliğinde yaşanan gerileme devam ederken, eğitimde ticarileşme ve eğitimi dinselleştirme uygulamaları belirgin şekilde arttı. Özellikle Diyanet İşler Başkanlığı ve dini tarikat ve cemaatlerin kurduğu dernekler Millî Eğitim Bakanlığı ile imzaladığı protokoller üzerinden okullarda laik eğitim karşıtı faaliyetleri yaygınlaştırdılar” denildi.
Açıklamada, sınav odaklı eğitim, okulların fiziki altyapı ve donanım eksikliklerinin sürmesi, kalabalık sınıflar sorunu, ikili öğretim, taşımalı eğitim, çocuk ve gençlerin dini cemaat ve vakıfların kreşlerine ve yurtlarına yönlendirilmesi, çocuklara yönelik taciz ve istismar vakalarının artması, mülakata dayalı sözleşmeli öğretmenlik ve ücretli öğretmenlik uygulamasının sürmesi, ataması yapılmayan öğretmenler sorunu vb. gibi çok sayıda sorun eğitim sisteminin belli başlı sorunları olarak 2025 yılına damgasını vurduğu belirtildi.
“ÇOCUKLARA YÖNELİK TEHDİTLER ARTTI”
Açıklamada eğitimde yaşanan sorunlar şöyle sıralandı
Türkiye’de çocukların; 2025 yılında da sağlık, eğitim, güvenlik ve sosyal koruma alanlarında ciddi ihlallerle karşı karşıya kaldığı ifade edilen açıklamada; “Türkiye’de yaklaşık 2,3 milyon çocuk işçi bulunurken bu yıl 91 çocuk iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İSİG verilerine göre, son 12 yılda iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocuk sayısı en az 770 oldu.
2025 yılında milyonlarca kız çocuğu hâlâ eğitimden, sağlıktan, güvenli yaşamdan ve özgürlükten mahrum bırakıldı. Yoksulluk, cinsiyetçilik, dinselleştirme ve otoriter politikalar; kız çocuklarının yaşamlarını doğrudan belirledi. Eğitim, sağlık, katılım ve adalet alanlarında yaşanan her ihlal, bir kuşağın geleceğinin gasp edilmesi anlamına geldi.
2025 yılı itibariyle 611 bin 612 çocuk örgün eğitim dışında ve bunun yaklaşık yarısı kız çocuğu. Net okullaşma oranı 5 yaşta yüzde 84,3; ilkokulda yüzde 95; ortaokulda yüzde 91,5; ortaöğretimde yüzde 88’dir. Bu oranların ardındaki sınıfsal ve bölgesel eşitsizlik çok daha derin. Kırsal bölgelerde, yoksul hanelerde ve göçmen topluluklarda yaşayan kız çocukları eğitimden dışlanıyor. 2025 yılında geçici koruma altındaki kız çocuklarının sadece yüzde 48,86’sı okula gidebildi” denildi.
MESEM SÖMÜRÜSÜ…
2025 yılı, Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) üzerinden çocuk emeği sömürüsünün “beceri eğitimi” adı altında kurumsallaştığı bir yıl oldu. Devlet eliyle sermayeye ucuz iş gücü sağlayan bu sistem, çocuk işçiliğini yasal bir kılıfa büründürüldü. Öğrencilerin “çırak” adı altında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması sonucu yaşanan iş kazaları ve çocuk ölümleri, eğitim sisteminin çocukların yaşam hakkını dahi koruyamadığını bir kez daha gösterdi. MESEM kapsamında çalıştırılan sık sık çocukların iş cinayetlerine kurban gitmesi ve ağır çalışma koşullarında fiziksel/psikolojik şiddete maruz kalması devam etti.
Çocukların okulda olması gereken yaşta fabrikalara sürülmesine karşı çıkarak çocuk işçi merkezleri haline getirilen MESEM uygulamasına son verilmesini ve nitelikli bir mesleki eğitim programı oluşturulması talepleri 2025 yılında sık sık gündem oldu.
×
ÖĞRETMENLİK DEĞERSİZLEŞTİ
Öğretmenlik Mesleği Kanunu (ÖMK) üzerinden dayatılan kariyer basamakları uygulaması, 2025 yılında öğretmenler arasındaki ayrışmayı ve hiyerarşiyi derinleştirdi. “Eşit işe eşit ücret” ilkesi fiilen ortadan kaldırılırken; öğretmenler uzman, başöğretmen ve aday öğretmen gibi kategorilere ayrılarak mesleki dayanışma parçalandı. Kariyer basamakları uygulaması öğretmenler arasında eşitsizlik ve ayrışma yarattı. Deneyim ve birikim göz ardı edilerek, öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve hakları sınav sonuçlarına indirgendi.
2025 itibariyle MEB bünyesinde 1 milyon 34 bin öğretmen görev yaparken halen görev yapan Başöğretmen sayısı 249 bin 198, Uzman Öğretmen sayısı 66 bin 658. 2025 itibariyle toplamda kariyer basamaklarının ekonomik avantajlarından yararlanabilen öğretmen sayısı ise sadece 315 bin 856. Halen görev yapmakta olan öğretmenlerin üçte ikisi kariyer basamaklarının eğitim kurumlarında yarattığı ekonomik eşitsizlikler nedeniyle daha düşük maaş alarak mağdur edildi. Kariyer basamakları çok sayıda öğretmen arasında mesleki değersizleştirme anlamına geldi.
