İçerdiği sonsuz kimyasallar (PFAS) nedeniyle en riskli ürünlerden teflon Fransa ile birlikteliğinin sonuna geldi. Yarından itibaren teflon tavalar ve bazı ürünler tedavülden kalkıyor.
HABER MERKEZİ – Fransa uzun yıllardır çevre ve sağlık alanında tartışma konusu olan perfloroalkil ve polifloroalkil maddelere (PFAS) karşı radikal bir tedbiri uygulamaya koyuyor: Teflon tava, tekstil, ayakkabı, kozmetik ve bazı tüketim ürünlerinde yasaklanıyor.
Avrupa Birliği’nde 2020 yılından bu yana teflon yasağı olmasına rağmen milyonlarca tüketici bu tavaları kullanmaya devam ediyordu. Fransa’da Resmi Gazete’de yayımlanan yeni bir kararnameye göre, 1 Ocak’tan itibaren teflon tavaların kullanımı yasaklanacak. Gerekçe ise aşırı derecede PFAS içermesi.
Sadece teflonlar da değil, içeriğinde PFAS bulunan tüm tekstil ürünleri, ayakkabılar, kozmetik ürünleri ve kayak mumu gibi bazı tüketim mallarında PFAS kullanımı yasaklanacak. Düzenleme, Fransa’da üretilen, satışa sunulan, ithal edilen ve ihraç edilen yeni ürünler için geçerli olacak.
Kararnameye göre, 1 Ocak 2026’dan önce üretilmiş ve stoklarda bulunan PFAS içeren ürünlerin piyasadan çekilmesi için firmalara 12 aylık süre tanınacak. Bu süre içinde mevcut stokların elden çıkarılmasına izin verilecek.
Ancak yasağın kapsama alanına girmeyen sektörler de var, mesela ordu. Ordu için kullanılan özel güvenlik ekipmanları ve benzeri stratejik ürünler bu düzenlemenin dışında tutuldu. Bu muafiyetler güvenlik ve savunma gerekçeleriyle tanındı.
TEFLON BİZE NE YAPIYOR?
Yapışmaz özelliğiyle mutfaklarda büyük iş gören teflon ürünlerin zararı çizildiğinde ortaya çıkıyor. Yapışmayı önleyen kimyasalların tiroid bezinin işleyişini bozduğuna dair güçlü bilimsel çalışmalar ve kanıtlar var.
Teflonları yüksek ısıya maruz bırakmak da bileşiğindeki kimyasalları dışarı bırakıyor. yandığında da en az çizildiğindeki zararı taşıyor. Sürekli teflon tava yenilemektense ömür boyu kullanılacak ürünlere yönelmek en iyisi: Döküm, seramik ve çelik ürünler…
Ayrıca doğru kullanıldığında çelik ürünlerin de yapışmaz olduğu bir gerçek! Pişirmeye geçmeden önce belli bir ısıya gelen çelik tava/tencerenize su testi yapın, eğer su baloncukları dağılmıyor tava yüzeyinde zıplayıp hopluyorsa pişirme işlemine başlayabilirsiniz demektir.
BAŞKA NELER VAR?
Tekstil ürünlerinde ise en çok tercih edilen su geçirmez ve yağ tutmaz mont, ayakkabı, çanta, çadır ve mobilya döşemeleri PFAS içerikli. Temizlik ürünlerinde cilalar, halı ve mobilya spreyleri ve bazı mumlar.
Gıda ambalajları özellikle hazır gıda kutuları, hamburger paketleri, pizzalar vb.
Kozmetik ürünlerden özellikle fondöten, maskara ve ruj, şampuan kutuları…
9 bin’e yakın üründe tespit edilen PFAS, güçlü klor-karbon bağları nedeniyle çevrede ve insan vücudunda kolayca parçalanamıyor.
Bu yüzden PFAS’a “sonsuz kimyasal” deniyor. Daha önce yapılan araştırmalar da PFAS’ın başta böbrek ve testis kanseri olmak üzere belirli kanser türlerinde artan bir risk olduğu tespit edilmişti.
