Donald Trump ile Vladimir Putin, bugün Alaska’da bir araya geliyor. Herkesin merakla beklediği görüşmede Ukrayna-Rusya savaşının yanı sıra iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler ve yeni nükleer silah anlaşması konularının ele alınması bekleniyor.
HABER MERKEZİ – ABD’nin Alaska eyaletindeki Elmendorf-Richardson Hava Üssü, bugün Türkiye saati ile 22.30’da başlayacak olan Trump-Putin zirvesine ev sahipliği yapacak.
İki lider önce baş başa görüşecek, ardından heyetler arası görüşmeler ve çalışma kahvaltısı yapılacak. Zirve sonunda kısa bir basın açıklaması bekleniyor.
GÜNDEMDE NE VAR?
Görüşmeye her iki taraftan da 5’er isim katılacak. Rus heyetinde Devlet Başkanı Yardımcısı Yuri Uşakov, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Andrei Belousov, Yatırım ve Ekonomik İşbirliği Özel Temsilcisi Kirill Dmitriev ve Maliye Bakanı Anton Siluanov yer alacak.
Zirvenin ana gündeminde Ukrayna savaşı bulunsa da Kremlin, ekonomik ilişkilerin yeniden tesisi ve yeni bir nükleer silah anlaşması gibi konuları da gündeme taşımayı planlıyor.
BEKLENTİLER DÜŞÜK
The New York Times’a göre, tarafların pozisyonları arasındaki derin farklar nedeniyle somut ilerleme beklenmiyor.
Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, zirveye davet edilmemesini eleştirerek, “Putin fotoğraf peşinde, bu onun kazancı olacak” dedi. Kremlin yanlısı medya ise görüşmeyi, “Rusya’yı izole etme politikasının çöküşü” olarak nitelendirdi.
‘TOPRAK TAKASI’ TARTIŞMASI
Trump, “toprak takası” fikrine açık olabileceğini ima ederken; Zelenskiy, Ukrayna Anayasası gereği topraklarından vazgeçilemeyeceğini vurguladı.
Putin’in ABD’nin kabul edebileceği ancak Kiev’in asla onaylamayacağı bir öneri sunması durumunda Trump’ın Kiev’e karşı daha sert bir tutum alabileceği öngörülüyor.
Avrupa başkentleri, Zelenskiy’yi dışlayan bir görüşmeye tepki gösterirken Trump, Avrupalı liderlere barış planının ateşkesle başlaması ve Ukrayna’nın masada olması gerektiği yönünde güvence verdi.
‘BU GÖRÜŞME ZELENSKİY’NİN DE OLDUĞU İKİNCİ GÖRÜŞMEYE YOL AÇABİLİR’
Trump, Putin’in Alaska’daki görüşmeye Moskova’nın Ukrayna’daki saldırılarını sona erdirme amacıyla gittiğine inandığını söyledi. Fox News Radio’ya konuşan Trump, “Bir anlaşma yapacağına ikna olduğumu düşünüyorum. Yapacak ve bunu çok hızlı öğreneceğiz” ifadelerini kullandı.
Trump, Putin’in operasyonlarını durdurmaya yönelik adımlar atmasını beklediğini daha önce de dile getirmişti. Ancak bugüne kadar olası ateşkes veya anlaşma çabaları somut bir sonuç vermedi. Rusya, Ukrayna’daki saldırılarını sürdürdü, hatta bazı cephelerde yoğunlaştırdı.
Son günlerde Trump’ın söylemi de değişti. Beyaz Saray yetkilileri, Alaska zirvesini “dinleme egzersizi” olarak nitelendirdi. Trump, zirvenin ardından Putin ile Ukrayna lideri Zelenskiy arasında yapılması planlanan olası ikinci görüşmenin yolunu açmayı hedeflediğini belirtti.
Putin’i sivillere yönelik saldırıları durdurmaya ikna etme konusunda şüpheli olduğunu söyleyen Trump, buna rağmen Alaska’da bir anlaşmanın imzalanabileceğine inandığını yineledi.
PUTİN’İN STRATEJİSİ
Kremlin’den yapılan açıklamalara göre, Alaska zirvesi sırasında herhangi bir anlaşmanın imzalanması beklenmiyor. Sözcü Dmitry Peskov, Putin ve Trump’ın konuşmaya hazır olduklarını ve zor konuları ele alacaklarını belirtirken resmi bir belge planı olmadığını vurguladı.
Rus heyetinde yer alan Putin’in yardımcısı Yuri Ushakov ise zirvenin ana gündeminin Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının çözümü olacağını, bunun yanında ekonomik iş birliği ve küresel güvenlik meselelerinin de görüşüleceğini söyledi.
Putin, Perşembe sabahı Rus yetkililerle yaptığı özel toplantıda, ABD yönetiminin krizi çözmeye yönelik samimi ve enerjik çaba gösterdiğini ifade etti. Kremlin’e göre zirve, Ukrayna ile doğrudan ilgili olmaktan çok, iki ülke ilişkilerini yeniden başlatma ve dünya çapında barış için uzun vadeli koşullar yaratma amacını taşıyor.
ABD merkezli Savaş Çalışmaları Enstitüsü, Kremlin’in Alaska zirvesini Putin’i Trump’a eşit bir konuma getirmek ve Rusya’yı ABD’ye denk bir dünya gücü olarak göstermek için kullandığını değerlendiriyor. Rusya medyası ve bazı yetkililer, Alaska zirvesini 1945 Yalta Konferansı’na benzeterek küresel etkisi yüksek bir buluşma olarak lanse etti.
Toplantı iyi geçmese bile, Putin için önemli bir diplomatik adım olacağı düşünülüyor. Rusya, Ukrayna’ya geniş çaplı saldırılarının ardından ilk kez uluslararası izolasyondan çıkmış olacak.
NE OLMUŞTU?
Amerikalı ve Rus diplomatlar, büyükelçilik faaliyetlerini normalleştirme amacıyla 10 Nisan’da İstanbul’da bir araya gelmişti. Görüşmede iki taraf ilerleme kaydedildiğini açıklarken, ABD tarafı Rusya’nın yerli personel çalıştırma yasağından hala endişe duyduğunu belirtmişti. Rus tarafı ise yaptırımlar nedeniyle diplomat maaşlarını ödemekte zorluk yaşadığını ifade etmişti.
Görüşme sırasında doğrudan siyasi konular masaya getirilmedi; diplomatik binalar ve karşılıklı personel istihdamı gibi teknik konular ele alınmıştı. Bu görüşme, Şubat ayında Suudi Arabistan’da başlayan ve büyükelçilik faaliyetlerini de kapsayan müzakerelerin İstanbul’daki ikinci turu olarak gerçekleşmişti.
Ukrayna-Rusya barış görüşmeleri sona erdi | Karşılıklı biner esir serbest bırakılacak
×
ALASKA’NIN ÖNEMİ
Görüşmenin Alaska’nın en büyük kenti Anchorage’teki Elmendorf-Richardson Askeri Üssü’nde yapılması dikkat çekiyor. Bölge, 1867’de ABD’nin Rusya’dan satın aldığı ve uzun süre çorak sayılan topraklar üzerinde yer alıyor. Altın keşfiyle 19. yüzyılda kısa süreli bir canlılık yaşansa da asıl ekonomik ivmeyi 1967’de ortaya çıkan büyük petrol rezervleri sağladı. Trump, ikinci başkanlık döneminin hemen başında Alaska’daki enerji üretimini artıran bir kararname imzalamıştı.
Soğuk Savaş döneminde stratejik önemi yüksek bir savunma noktası olan Anchorage, iki lider için de tarihsel ve sembolik bir değer taşıyor. Putin, 2015’ten bu yana ABD’yi ilk kez ziyaret edecek ve Alaska’ya ayak basan ilk Rus lider unvanını elde edecek. ABD’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne üye olmaması, hakkında “savaş suçları” iddiaları bulunan Putin tutuklanmasını zorunlu kılmıyor.
