Federal askerlerin Demokrat eyaletlere gönderilmesi tartışılmaya devame ediyor. Yargıçlar kararları durduruyor, valiler dava açıyor. Trump ise geri adım atmıyor: “Gerekirse orduyu sokağa çıkarırım.”
HABER MERKEZİ- ABD Başkanı Donald Trump, “suçun kontrolden çıktığı” gerekçesiyle Demokratların yönettiği kent ve eyaletlere federal asker konuşlandırma planını uygulamaya koydu. İlk adım olarak Chicago’ya 300 federal askerin gönderileceği açıklandı.
Trump, Chicago’ya “asker göndermeyi” onayladı
Ancak veriler, Trump’ın iddialarının tersine, kentteki şiddet suçlarının son iki yılda önemli ölçüde azaldığını gösteriyor. Demokrat valiler, başkanın “kendi siyasi tabanını konsolide etmek için bir kriz yaratmaya çalıştığını” savunuyor.
YARGIDAN FREN: GERÇEKLE İLGİSİ YOK
Oregon’un Portland kentinde bir federal yargıç, Trump yönetiminin bölgeye asker konuşlandırma kararını geçici olarak durdurdu.
Yargıç Karin Immergut, başkanın Portland’daki koşullara ilişkin ifadelerinin “gerçeklerle ilgisi olmadığını” belirterek, bu adımın ABD Anayasası’nı ihlal ettiğine hükmetti.
Oregon Valisi Tina Kotek, mahkeme kararını memnuniyetle karşılarken, “Portland’da bir ayaklanma yok, ulusal güvenliğe yönelik bir tehdit yok” diyen Kotek, “Karşı karşıya olduğumuz tek tehdit, demokrasimize yöneliktir ve bu tehdit Başkan Trump tarafından yönetilmektedir” ifadesini kullandı.
Trump yönetimi, mahkemenin kararına itiraz edeceğini duyurdu.
TRUMP: GEREKİRSE İSYAN YASASI’NI UYGULARIM
Başkan Trump, federal mahkemelerin Ulusal Muhafız birliklerinin kentlere konuşlandırılmasını engellemesi durumunda, 1807 tarihli İsyan Yasası’nı (Insurrection Act) uygulamayı değerlendireceğini söyledi.
Oval Ofis’te konuşan Trump, “Bir ayaklanma yasamızın olmasının bir nedeni var” diyerek, “Eğer gerekirse kesinlikle uygularım. İnsanlar öldürülürken mahkemeler veya valiler bunu önleyemiyorsa, ben önlerim” dedi.
Bu yasa, ABD Başkanı’na ülke içinde ortaya çıkan isyanları bastırmak için askeri güç kullanma yetkisi veriyor. Ancak uygulaması, yasal ve anayasal açıdan oldukça tartışmalı.
KALİFORNİYA DA KARŞI DAVA AÇIYOR
Kaliforniya Valisi Gavin Newsom, Trump’ın Oregon’daki yargı kararını aşmak için eyaletindeki 300 Ulusal Muhafız birliğini Oregon’a yönlendirme emrine karşı dava açacağını açıkladı.
ABD’de Ulusal Muhafız birliklerinin konuşlandırılması genellikle eyalet valilerinin yetkisinde. Federal yönetimin bu sürece doğrudan müdahalesi, “iç güvenlikte ordunun kullanılması yasağını” düzenleyen uzun süredir yürürlükteki kanunlarla çelişiyor.
×1807 TARİHLİ İSYAN YASASI NEDİR?
1807 tarihli İsyan Yasası (Insurrection Act), ABD başkanına olağanüstü durumlarda ülke içinde asker kullanma yetkisi veren bir federal yasadır.
Yasanın amacı, eyalet yönetimlerinin kontrol edemediği büyük çaplı ayaklanmalar, isyanlar veya kamu düzeninin tamamen çöktüğü durumlarda federal hükümetin devreye girebilmesini sağlamak. Normal koşullarda ABD Anayasası, ordunun iç güvenlik için kullanılmasını yasaklayan Posse Comitatus Yasası (1878) ile sınır koyar.
Ancak İsyan Yasası, bu yasa için bir istisna oluşturur. Yani başkan, “ülkenin yasalarının uygulanmasının fiilen engellendiği” gerekçesiyle asker gönderebilir.
Yasa, Amerikan tarihinde yalnızca birkaç kez uygulanmıştır:
- 1957’de Dwight Eisenhower, Arkansas eyaletinde ırk ayrımını protesto edenlerin engellenmesi üzerine federal birlikleri okullarda entegrasyonu sağlamak için görevlendirdi.
- 1992’de George H. W. Bush, Los Angeles isyanlarını bastırmak için Ulusal Muhafızları ve orduyu devreye soktu.
Başkanın siyasi gerekçelerle asker konuşlandırmasına izin vermeyen yasanın kullanımı, Demokrat valiler ve anayasa hukukçuları tarafından eyaletlerin özerkliğini zedeleyeceği, demokratik dengeyi bozacağı şeklinde yorumlanıyor.
Buna rağmen, son yıllarda başkanların federal birlikleri sınırlı ölçüde de olsa protestolar veya sınır güvenliği gerekçesiyle devreye soktuğu biliniyor.
