Fas’tan Madagaskar’a, dünyanın farklı köşelerinde Z kuşağı gençleri sokaklara dökülüyor. Eğitim ve sağlık hakkı, işsizlik ve eşitsizlik gibi temel taleplerle başlayan bu protestolar, önceki kuşakların eylemlerinden farklı olarak dijital araçlarla birleşiyor.
GÜLER YILDIZ
Fas’tan Madagaskar’a, dünyanın farklı köşelerinde Z kuşağı gençleri sokaklarda. Eğitim ve sağlık hakkı, işsizlik ve eşitsizlik gibi temel taleplerle başlayan bu protestolar, önceki kuşakların eylemlerinden farklı olarak dijital araçlarla birleşiyor.
Madagaskar’da 2000’li yıllarda doğan nesil, uzun yıllar süren hayal kırıklıklarını geride bırakmak istiyor:
“16 yıl küçümseme. 16 yıl yolsuzluk. 16 yıl hükümetlerin sefaletimizden beslenmesini izlemek. 16 yıl hakaret. 16 yıl direnç.”
Gençler son gösterilerin kolektif farkındalığın başlangıcı olabileceğini düşünüyor.
Madagascar GenZ movement is now developing into a national uprising against the regime. Video of the march in Antsiranana (north of the country) today. Police can’t stop the movement. One demand: Miala Rajoelina (Rajoelina Out!).
Video: Fita Prod-action https://t.co/Nw6GzTDl6i pic.twitter.com/JSk4DPqzHz
— Jorge Martin ☭ (@marxistJorge) October 1, 2025
Madagaskar’da benzeri görülmemiş gösteriler yaşanıyor. Sosyal medyada “Z kuşağı Madagaskar” gençlik kolektifinin çağrısıyla ve Antananarivo valiliğinin gösteri yasağına rağmen, binlerce Madagaskarlı başkent sokaklarına çıkarak “sürekli elektrik kesintilerini ve içme suyuna erişim eksikliğini” protesto etti. Büyük oranda gençlerden ve öğrencilerden oluşan hareket, “barışçıl ve vatandaşlık bilinci taşıyan” bir protesto olduğunu vurguluyor.
Genç Madagaskarlılar, Japon manga ve animasyon dizisi One Piece’in korsan bayrağını bir toplanma işareti olarak kullanıyorlar. Bu dizi, bir grup korsanın yozlaşmış ve baskıcı bir hükümete karşı mücadelesini anlatıyor.
Onların sembolü, 9 Eylül’de Başbakanı deviren Nepalli isyancılarınkiyle aynı. Sosyal medyanın kesilmesi, genç Nepallilerin seçkinlerin yolsuzluğunu ve kayırmacılığını ifşa etmek için kullandıkları bir araç olduğu için fitili ateşlemişti.
Bayrak ayrıca, güvensizliğe ve emeklilik reformuna karşı gösteri yapan Z kuşağı Perulu gençler tarafından da dalgalandırılıyor.
Gösterilere polisin müdahalesi ölümcüldü: Resmi olarak 22 kişinin öldüğü, 100’ü aşkın yaralı olduğu belirtiliyor. Göz yaşartıcı gaz, fiziksel şiddet, zorla gözaltılar ve lastik mermi kullanımı… Gençliğin bu sokak ısrarı Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina ve hükümetini götürdü ancak 16 yıllık öfkenin sokaktan kolay kolay eve girmeyeceği görülüyor.
FAS: BİZ AÇLIKTAN SİZ DÜNYA KUPASINDAN SÖZ EDİYORSUNUZ, OLMAZ Kİ BÖYLE!
Gençler, Fas’ın 2026 Afrika Uluslar Kupası’nı düzenlemek ve 2030 Dünya Kupası maçlarının bir kısmına ev sahipliği yapmak için milyarlarca avro harcarken, sağlık sistemi ve eğitim sistemindeki aksaklıkları protesto ediyor.
Öfkenin fitilini ise Agadir’deki devlet hastanesinde 3 hamile kadının ölümü ateşledi. Bir yandan büyük stadyumlara yapılan devasa yatırımlar diğer yandan en temel sağlık hakkına erişemeyen büyük çoğunluk… Gelir ve yaşam adaletsizliğine duyulan öfke, Z kuşağını organize etmeye yetti. 2024’te resmi işsizlik oranı, 15-24 yaş arası gençler arasında %36,7’ye ve mezunlar arasında %19,6’ya ulaştı.
Acil toplanan Başbakan Aziz Akhannouch (Fas Kralı VI. Muhammed’den sonra Fas’ın en zengin adamı,)’un koalisyonu, “talepleri anladığını ve bunlara olumlu ve sorumlu bir şekilde yanıt vermeye hazır olduğunu” belirtti. Bu seferki seferberlik, Fas anayasasında bir reformla sonuçlanan Arap Baharı sırasında 2011’deki seferberliği hatırlatıyor.
هادشي تخريب
هادشي اجرام
هادي فعايل العصاباتلا يشرفني أن أنتمي ل #جيل_z #GENZ212 pic.twitter.com/3H3tHAfsNa
— 𝐆𝐄𝐍𝐙𝟐𝟏𝟐 (@l_VoixduPeuple) September 30, 2025
Polis müdahalesi 600 gözaltı ve 263 güvenlik görevlisi yaralanmasına yol açtı. Protestocular, büyük yatırımlar yerine kaynakların kamu hizmetlerine yönlendirilmesini talep ediyor.
İNTERNETİNİN GÜCÜ YETENE KADAR: ONLINE MISIN, KOŞ GEL!
Hem Fas hem Madagaskar’daki protestoların örgütlenmesi dijital araçlar üzerinden oldu. Bu kuşak için çok fazla çaba gerektiren bir durum değil bu örgütlenme modeli. İki mesaj, birkaç video ve sokaktasın! Hashtag’ler, viral videolar ve çevrim içi forumlar, fiziksel eylemlerle birleşerek devletin müdahalesine karşı esnek bir direnç sağlıyor.
Hükümetleri deviren, silahlı güvenlik güçlerine karşı güçlü direnç sağlayan bir kuşağın motivasyonunu tek başına “öfke ve sabır” ile açıklanması az kalır gibi. Son 50 yılın örgütlü protestolarından ayrılan dinamikleri ayrı gibi görünse de, sokağın aynılığı bu kuşak farkını ortadan kaldırıyor.
Gençliğin isyan rüzgarı, Ağustos 2024’te, 1.400’den fazla kişinin ölümüne yol açan haftalarca süren ayaklanmaların ardından, eski
Bangladeş Başbakanı’nın da düşüşüne neden oldu. Öğrenciler, iktidardaki partinin destekçilerini kayıran kamu istihdamındaki kontenjanlara karşı protesto ediyorlardı.
Z kuşağının talepleri ise adalet, barış, yaşanabilir bir dünya, eğitim, sağlık ve çevresel haklara odaklanmış durumda. Z kuşağı politik tercih olarak ne liberal, ne ırkçı ne de sosyalist. Bu nesil, modern tarih boyunca görülmemiş bir hız ve koordinasyonla, hem devletleri hem de küresel kamuoyunu sorguluyor.
Gençler “bir topluluğa ait olma” ihtiyacını eylemler aracılığıyla karşılıyor.
Devletlerin yetersizliği, eşitsizlik ve yolsuzluk nedeniyle yoğun bir hayal kırıklığının yarattığı öfke, fiziksel eylemler ve dijital dayanışma yoluyla ifade ediliyor; aynı zamanda protestoların ritmik ve organize doğası, gençlerin bu duyguları yönetmesine de yardımcı oluyor.
