BM Çevre Programı’nın raporuna göre dünyada her yıl 1 milyar tondan fazla gıda çöpe gidiyor Uzmanlar bunun açlıkla mücadeleyi baltaladığını ve iklim krizini ağırlaştırdığını vurguluyor.
HABER MERKEZİ – Dünyada her yıl milyarlarca ton gıda çöpe atılırken, yüz milyonlarca insan açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadele ediyor.
Uzmanlara göre gıda israfı yalnızca ahlaki bir çelişki değil; iklim krizi, yoksulluk ve gıda güvenliğiyle doğrudan bağlantılı küresel bir sorun.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu’na göre, yılda 1,05 milyar ton gıda ziyan ediliyor. Bu miktar küresel üretimin yüzde 19’una denk geliyor. İsrafın yüzde 60’ı hanelerde, yüzde 28’i restoran ve otellerde, yüzde 12’si ise perakende sektöründe gerçekleşiyor. Gıda israfı küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 8-10’unu oluşturuyor; tarımda kullanılan suyun dörtte biri, enerji ve ekilebilir toprak da boşa harcanıyor.
AVRUPA’DA 59 MİLYON TON GIDA ÇÖPE GİDİYOR
Yunanistan basınından News24/7’nin aktardığı verilere göre Avrupa Birliği’nde yılda 59 milyon ton gıda israf ediliyor. Bunun yarısından fazlası hanelerde ortaya çıkıyor. Ortalama bir AB vatandaşı yılda 127 kilogram gıdayı çöpe atıyor.
Zengin ülkelerde israfın büyük kısmı aşırı tüketim ve yanlış alışveriş alışkanlıklarından kaynaklanırken, gelişmekte olan ülkelerde üretimden depolamaya ve taşımaya kadar altyapı yetersizlikleri öne çıkıyor.
YASAL DÜZENLEMELER VE HEDEFLER
BM’nin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 12.3 kapsamında ülkeler, 2030 yılına kadar evsel ve perakende düzeyindeki gıda israfını yarıya indirmeyi taahhüt etti. AB, “Çiftlikten Çatala” stratejisi çerçevesinde işletmelere zorunlu raporlama, gıda bağışlarının teşviki, kompost ve biyogaz projeleri için finansman sağlanması gibi adımlar atıyor. Fransa, İtalya ve Danimarka gibi ülkelerde alınan önlemler sayesinde son beş yılda gıda israfında yüzde 20’nin üzerinde azalma sağlandı.
1 TRİLYON DOLARLIK KAYIP
Gıda israfının ekonomik boyutu da dikkat çekici. Her yıl 1 trilyon dolara ulaşan maliyet, küresel eşitsizlikleri derinleştiriyor. Aynı zamanda çöplüklerde çürüyen gıdalar, karbondioksitten onlarca kat daha güçlü bir sera gazı olan metan salınımını artırarak iklim krizini ağırlaştırıyor.
Uzmanlara göre israfı azaltmak için yalnızca devletlerin değil, bireylerin de adım atması gerekiyor. İhtiyaç kadar satın almak, yiyecekleri doğru koşullarda saklamak ve artıkları değerlendirmek, atılabilecek en basit ama etkili adımlar arasında gösteriliyor.
