Neeka ve Leila Mashouf, karbondioksiti selüloz bazlı elyaflara dönüştüren enzimatik bir süreç geliştirdi. “Rubi” adlı girişimleriyle 2025 Genç Mucitler Ödülü’nü kazanan ikizler, moda ve diğer sektörlerde karbon salımına sürdürülebilir bir alternatif sunuyor.
HABER MERKEZİ- Küresel moda endüstrisi her yıl atmosfere milyarlarca ton karbondioksit salarken, Kaliforniyalı 28 yaşındaki ikiz kardeşler Neeka ve Leila Mashouf bu soruna çığır açıcı bir çözüm getirdi. Mashouf kardeşler, karbondioksiti biyolojik olarak parçalanabilir, selüloz temelli elyaflara dönüştüren yenilikçi bir enzimatik süreç geliştirdi.
Rubi adını verdikleri girişim, ağaçların doğada gerçekleştirdiği karbon emme ve selüloza çevirme sürecini taklit eden tescilli bir enzim sistemi üzerine kurulu. Ancak bu işlem, doğrudan bir kimyasal reaktörde gerçekleşiyor. Bu devrim niteliğindeki teknoloji, Mashouf kardeşlere Avrupa Patent Ofisi’nin 2025 Genç Mucitler Ödülü – Geleceğin Şekillendiricileri kategorisinde ödül kazandırdı.
Euronews Türkçe’de yer alan haberde, Neeka Mashouf, “İcadımız, karbondioksiti elyaf, iplik ve kumaş yapmak için kullandığımız selüloz gibi lifli polimerlere dönüştürmek üzere doğanın kimya mühendislerine benzeyen özel bir enzim dizisi kullanıyor,” sözleriyle teknolojilerinin doğadan ilhamla geliştirildiğini vurguladı.
Geleneksel karbon dönüşüm yöntemleri genellikle fermantasyon veya termokimyasal işlemlere dayanıyor; bu ise yüksek enerji ve maliyet demek.
Rubi’nin yöntemi ise çok daha çevreci:
×Ortam koşullarında çalışan enzimler sayesinde 10 kat daha az enerji kullanılıyor.
Süreç, karbonu minimum çevresel etkiyle tekstil hammaddesine dönüştürebiliyor.
Elde edilen lifler, mevcut tedarik zincirlerine kolayca entegre edilerek markaların altyapılarını değiştirmeden karbon ayak izlerini azaltmalarına imkân tanıyor.
BİLİM, MODA VE GİRİŞİMCİLİK BİR ARADA
San Francisco Körfez Bölgesi’nde doğup büyüyen Mashouf kardeşler, çocukluklarından itibaren bilime ve doğaya ilgi duydu. 15 yaşında bilimsel makaleler yayınladılar, üniversite laboratuvarlarında çalıştılar. Neeka malzeme bilimi ve işletme eğitimi aldı. Leila, Harvard’da biyomühendislik eğitimi görüp enzim sistemlerine odaklandı. 2021’de Rubi’yi kurarak bilimsel uzmanlıklarını, iklim krizine karşı etkili bir girişime dönüştürdüler.
Rubi’nin geliştirdiği teknoloji yalnızca tekstille sınırlı değil. Karbondioksitten türetilen selüloz; ambalaj, ilaç, kozmetik, gıda ve yapı malzemeleri gibi birçok sektörde kullanılabilecek potansiyele sahip. Mashouf kardeşler, teknolojilerini lisanslayarak farklı sektörlerde üreticilerin karbon-nötr üretime geçmesini kolaylaştırmayı hedefliyor. Neeka Mashouf, “Karbondioksitin zararlı bir atık ürün değil, değerli bir kaynak olduğunu kanıtladık,” diyerek yaklaşımlarının dönüştürücü etkisini özetliyor.
