Komisyon toplantısında konuşan hukukçular gerekli ön çalışmaların yapılmasından sonra infaz yasasının gündeme getirilmesi gerektiğini söyledi. Anadilde eğitim talebine dikkat çeken ÖHD, “Komisyonun önüne alması gereken ilk mesele umut hakkıdır” dedi. Komisyon bir sonraki toplantısını 8 Ekim’de yapacak.
HABER MERKEZİ – Kürt sorununun çözülmesi için 5 Ağustos’ta Meclis’te kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nun 13. toplantısı başladı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, bugün hukukçular dinleneceğini söyledi.
“ATILACAK ADIMLARIN ÇERÇEVESİNİ ÇİZEN RAPORU MECLİS’E İLETECEĞİZ”
“Dinleme faslının” sonuna gelindiğini belirten Kurtulmuş, “Ümit ederim ki en kısa süre içinde konuşmalarımızı, dinlemelerimizi ve müzakerelerimizi tamamlayarak, bundan sonraki süreçle ilgili olan tedbirlerin, atılacak olan adımların çerçevesini çizen çok kapsamlı bir çerçeve raporu ortaya koyarak TBMM’nin bu konuda çalışma yapmasını sağlamak üzere tavsiyelerimizi Genel Kurul’a ileteceğiz” dedi.
Kurtulmuş, İsrail’in Küresel Sumud Filosu’na yönelik müdahalesini değindikten sonra sözü hukukçulara verdi.
HUKUKÇULAR DERNEĞİ: İNFAZ YASASI GÜNDEME ALINMALIDIR
Toplantıda söz alan ilk isim Hukukçular Derneği Başkanı Mehmet Melih Gülseren oldu. Kürt sorununun çözümüne dair süreçteki “sihirli kelimenin samimiyet” olması gerektiğini ifade eden Gülseren, kendileri için “en temel kırmızı çizginin devletin üniter yapısı” olduğunu söyledi ve ekledi:
“Öncelikle sosyal haklara ilişkin düzenlemeler hayata geçirilmelidir. Bunun yanında ekonomik adımlar arttırılmalı, toplumda bir ön kabul sağlandıktan sonra infaz yasası, terörle mücadele kanunu gibi mevzuat düzenlemeleri gündeme alınmalıdır. Af niteliği taşıyan her türlü adımın ciddi toplumsal tepkilere yol açacağı göz önüne alınmalıdır.”
ÖHD’DEN ‘ANADİLDE EĞİTİM’ TALEBİ
Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Eş Genel Başkanı Serhat Çakmak da TMK ve TCK gibi yasaların ilga edilmesi gerektiğini söyledi.
Anadilde eğitim hakkına dikkat çeken Çakmak, Anayasa’nın 42‘nci maddesinin “Eğitim ve öğretim kurumlarında Türkçenin yanı sıra yaşayan diller ve lehçelerde anadilde eğitim yapılabilir” şeklinde revize edilmesini önerdi.
YETER: UMUT HAKKI TEMEL MESELE
ÖHD Eş Genel Başkanı Ekin Yeter ise “ortak gelecek inşa edilirken Anayasa gibi temel metinlerin konuşulması gerektiğini” ifade etti.
Umut hakkının temel meselelerden olduğunu ifade eden Yeter, “Komisyonun önüne alması gereken ilk mesele umut hakkı. Türkiye’nin imzacısı olduğu sözleşmeleri uygulamak durumunda olduğu, ara karar taslaklarına uyma yükümlülüğü olduğu aşikar” dedi.
Yeter, Türkiye’de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan 4 binden fazla hükümlü olduğunu ve cezaevlerinde 631 ağır hasta mahpusun da tahliye beklediğini ifade etti.
ÖHD’DEN 55 SAYFALIK ÇÖZÜM RAPORU
Ekin Yeter ve Serhat Çakmak aktarımlarının ardından hazırladıkları 55 sayfalık genişletilmiş bir raporu komisyona sundu. Sürece ilişkin öneri ve eleştirilerin bulunduğu rapor, 10 ana başlıktan oluşuyor. Anadil hakkı, infaz düzenlemesi, yargılamalar, kadın hakları, ekolojik yıkım, cenazelere yönelik saldırılar ve cezaevlerindeki keyfi uygulamalara kadar birçok konunun ele alındığı rapor, komisyon tarafından kayıt altına alındı.
ÖHD’nin önerilerinin yer aldığı raporun tamamına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
AKKURT: CUMHURBAŞKANI ADAYI CEZAEVİNDEYKEN BARIŞTAN SÖZ EDİLEMEZ
Sosyal Demokrat Avukatlar Derneği’nden Kemal Akkurt, toplumsal barış, adalet ve huzur için yapılacak anayasa değişikliği ile güçlendirilmiş parlamenter sistemine süratle geçilmesi gerektiğini ifade etti.
Türkiye’deki siyasal atmosfere dikkat çeken Akkurt, “Potansiyel cumhurbaşkanı adayı, belediye başkanları, öğrenciler suçsuz yere cezaevindeyken barıştan söz etmek mümkün değildir” diye konuştu.
OYMAK: KÜRT-TÜRK VATANDAŞLARI ARASINDA İHTİLAF YOK
Hukuki Araştırmalar Derneği Başkanı Hasan Oymak ise Kürt ve Türk vatandaşları arasında bir ihtilaf olmadığını söyledi.
Silahlı eylemlerde bulunmayan örgüt üyelerinin “kapsamlı bir denetim sürecine tabi tutulması gerektiğini” belirten Oymak, “Terörsüz Türkiye süreci terör örgütünün legalize edilme sürecine altyapı oluşturmak için yapılmamıştır” ifadesini kullandı.
BEŞTAŞ’TAN “ETKİN PİŞMANLIK” ÖNERİSİNE TEPKİ
Toplantıda bazı hukukçuların PKK üyelerine dönük “etkin pişmanlık” yönündeki önerilerine DEM Partili komisyon üyesi Meral Danış Beştaş tepki gösterdi.
BirGün gazetesinin haberine göre Beştaş, Türkiye’nin barışı aradığını vurguladı ve “Burada mesele pişman olup olmama meselesi değil. Bizler mevcut siyasal atmosferde bunun hukuki zeminini nasıl oluşturabiliriz diye çalışıyoruz” dedi.
“Şu an mevcut olduğumuz iklimde 30 yıldır cezaevinde tutulan hükümlülere pişmanlık dayatılıyor. Pişmanlık yasası hiçbir zaman yürürlükten kalkmadı. Barışı ve çözüm üretmeye çalışıyoruz. Bu sürece dair pişman olsunlar gelsinler siyaset yapmasınlar, yani sonuçta hepimiz komisyon üyeleri olarak çok daha hassas bakıyoruz sürece. Bu yönüyle pişmanlık dışında o teknik ceza hukuku yani en çok nasıl içeride tutarız nasıl onurunu incitiriz zihniyetinden ziyade gerçekten siyaset yapma talebi var örgüt mensuplarının ve dünyanın her yerinde de bu böyle olmuş.”
Beştaş’ın ardından ise MHP’li Feti Yıldız söz aldı. Yıldız, şunları söyledi:
“Burada konuşan herkesin fikirlerini her birimiz kabul etmiş, uyuşmuş değiliz. Bazı fikirlerini benimseriz bazılarına karşı çıkarız, elbette bir nezaket içerisinde dinledik. Bütün arkadaşlar da öyle dinledi DEM grubu da öyle dinledi bir yanlış anlamaya meydan vermemek için söylüyorum. Uygulanacak kanun maddeleriyle ilgili, infaz düzenlemesiyle ilgili ceza kanunuyla ilgili henüz vakti gelmedi çünkü konuşmalar bu görüşmeler tamamlanmadı ama fazla da uzamasın diyorum.”
Toplantının ikinci oturumunda ise hukukçular Prof. Dr. Abdurrahman Eren, Prof. Dr. Fazıl Hüsnü Erdem, Prof. Dr. İlhan Üzülmez, Prof. Dr. Mahmut Koca ve Prof. Dr. Bahri Öztürk dinlendi.
Prof. Dr. Fazıl Hüsnü Erdem, anayasal düzenlemelerin önemine atıfta bulunarak, barış süreçlerinin dünya örneklerinde de anayasal düzenlemelerin önemli roller oynadığını hatırlattı.
Silahsızlanma ve anayasal düzenlemelerin eş zamanlı ele alınması gerektiğini kaydeden Erdem, yapılması gereken düzenlemeleri şöyle sıraladı:
“Bunlar kültürel kimlik haklarına, vatandaşlığa ve idari yapıya ilişkin talepler. O yüzden de bu taleplerin karşılanması Kürt meselesinin çözümü için çok önemlidir.”
Anadilde eğitim hakkının kültürel hakların başında geldiğini belirten Erdem, resmi dil ile anadil arasında karşıtlık kuranlara da şöyle yanıt verdi:
“Resmi dil ile anadil arasında bir karşıtlık yoktur. Birinin varlığı diğerinin yokluğuna bağlı değildir. Aksine dünya tecrübeleri de göstermiştir ki doğru bir düzenleme ve planlama yapıldığında bu iki dil birbirlerini beslerler.”
ADEMİ MERKEZİYETÇİLİK ÖNERİSİ
Türkiye’deki idari yapıyı ‘merkeziyetçi ve katı’ olarak tanımlayan Erdem, tüm toplumsal kesimlerin bu yapıdan şikayetçi olduğunu, belirterek, şunları ekledi:
ד1990’lı yıllardan bu yana anayasa değişiklik önerilerine baktığımızda, hemen tümünde mevcut katı merkeziyetçi yapılardan duyulan rahatsızlığın ifade edildiği gibi, daha Adem-î Merkeziyetçi bir yapının oluşturulmasına ilişkin önerilerin var olduğunu görmek mümkündür. Neredeyse hiçbir parti mevcut idari yapıdan hoşnut değil. Hepsi, merkezi yönetim ve yerel yönetimler arasında işlerin yeniden düzenlenmesine yönelik görüşlere sahiptir. Adem-î Merkeziyetçi sistemi bir anayasal ilke haline getirmek gerekiyor. Yasal düzenleme ile buna gideceğiz. Bu durumun mümkün olmadığı takdirde ise idari vesayet hukuku uygunluk belirlemesi ile sınırlayacak bir ifadeye anayasada yer vermek yeterli olabilir diye düşünüyorum.”
Önerilerinin Anayasa’da yer alması durumunda büyük bir mesafe kat edileceğini ifade eden Erdem, “Bunların yapılması halinde yalnızca Kürt meselesi konusunda çözüm kolaylaşmaz, aynı zamanda Türkiye’de tüm vatandaşlar için daha kaliteli, daha müreffeh bir hayatın kurulmasına da yol açacak adımlar olur” diye konuştu.
BİR SONRAKİ TOPLANTI 8 EKİM’DE
Hukukçuların dinlenmesinin ardından komisyonun 13. toplantısı sonuçlandı. TBMM’nin X hesabından yapılan açıklamada komisyonun 14’üncü toplantısının 8 Ekim Çarşamba günü gerçekleştirileceği, toplantının gündemi hakkında bilgilendirmenin ise daha sonra yapılacağı belirtildi.
