Demirtaş hakkında 2016’da yaptığı konuşma nedeniyle Ankara’da açılan dava ertelendi. Avukatı, aynı konuşmadan dolayı Demirtaş’ın zaten yargılandığını hatırlattı. Demirtaş ile ilgili 2016’dan beri devam eden yargı süreçleri ise, Türkiye’de hukuksuzluğun nasıl işlediğinin en açık örneklerinden biri.
HABER MERKEZİ – Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında Diyarbakır 18’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın duruşması görüldü.
Demirtaş hakkında 2016’da yaptığı 6 ayrı konuşma nedeniyle 5 ayrı suçlamayla dava açılmıştı. Suçlamalar şöyle: “Devleti, hükümeti, yargı organlarını alenen aşağılama”, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik”, “suç işlemeye alenen tahrik”, “suç ve suçluyu övmek”, kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenleme, yönetme ve bunlara katılma.”
Diyarbakır’da görülen davanın duruşmasına Demirtaş katılmadı, avukatı Mahsuni Karaman suçlamalar hakkında savunma yaptı. Karaman, Demirtaş hakkında aynı konuşmadan dolayı daha önce açılmış davaları hatırlatarak, şunları söyledi:
“Müvekkil hakkında aynı suçtan açılan dosyalar daha önce istinaf ve temyiz incelemesinden geçmiştir. Verilen bozma kararlarında iki hususa dikkat çekilmektedir. Bunlardan ilki eylemlerin Anayasa’nın 83’üncü maddesi kapsamında yasama sorumsuzluğu yönünden değerlendirilmesi diğeri ise zincirleme suç yönünden davaların birleştirilerek görülmesi hususunun değerlendirilmesidir. Müvekkilin işlediği iddia edilen son suç Diyarbakır’dadır. Dosyaların Diyarbakır’da toplanması gerektiğini düşünüyoruz.”
Mahkeme, Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi 2021/6 esas ve Mersin 14’üncü Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2020/420 esas sayılı dosyalarının istinaf sonucunun beklenmesine ve dosyalar istinaftan döndükten sonra birleştirme hususunun değerlendirilmesine karar vererek, bir sonraki duruşmayı 19 Ocak 2026’ya erteledi.
Bu arada Mersin 14’üncü Asliye Ceza Mahkemesi, 19 Temmuz 2024’te Demirtaş hakkında, 2015-2016 yılları arasından yaptığı konuşmaları gerçekçe göstererek, TCK 301 ve 216’dan 2 yıl 6 ay hapis cezası vermişti.
×
DEMİRTAŞ İLE İLGİLİ YARGI SÜRECİ
Demirtaş ve çok sayıda HDP milletvekilinin dokunulmazlıkları, 20 Mayıs 2016’da kaldırılmıştı. Selahattin Demirtaş hakkında, farklı tarihlerdeki konuşmaları nedeniyle 122 fezleke hazırlanmış, bunlardan 31’i bir ana dava dosyasında toplanmış ve Demirtaş bu dosya kapsamında, 4 Kasım 2016 tarihinde tutuklanmıştı.
Demirtaş’ın farklı tarihlerdeki konuşmalarıyla ilgili açılan davaların bazıları hala sürüyor, bazıları ise istinaf aşamasında, bazılarında da Demirtaş hakkında kesinleşmiş hapis cezaları verildi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 20 Kasım 2018’de Demirtaş’ın siyasi nedenlerle tutuklu olduğuna karar vermiş ve kendisinin derhal serbest bırakılması gerektiğini duyurmuştu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, karara karşı “AİHM’nin kararı bizi bağlamaz” açıklamasını yapmıştı.
7 Aralık 2018’de Demirtaş’a bir konuşması nedeniyle verilen 4 yıl 8 aylık hapis cezası, İstanbul’daki bir mahkeme tarafından onanarak kesinleşmişti. Böylece Demirtaş, yargılandığı ana davada tutukluyken bu dosyadan ise hükümlü hale geldi.
AİHM kararı, tarafların itirazı üzerine AİHM Büyük Dairesi’ne taşınmış ve Büyük Daire 18 Eylül 2019 tarihinde Strasbourg’da duruşma yapma kararı vermişti. 2 Eylül 2019’da, Ankara’da, ana davanın görüldüğü duruşmada, Demirtaş hakkında tahliye kararı verilmişti. 18 Eylül’de Strasbourg’daki duruşmada Türkiye, Demirtaş’ın “bir başka suçtan hükümlü olduğunu” savunmuştu.
Bunun üzerine avukatları, Demirtaş’ın hükümlü olarak cezaevinde bulunduğu bu aşamada, tutuklu kaldığı sürenin, hükümlü olduğu ceza süresinden mahsup edilmesi için başvuru yapmıştı. 20 Eylül 2019’da Demirtaş hakkında bu kez Kobani olaylarıyla ilgili soruşturma dosyasından tutuklama kararı verilmişti.
Bu dönemde mahsup talebi kabul edildi, Demirtaş’ın hükümlülüğü ortadan kalktı ve tahliye edildi ancak bu kez Kobani soruşturması nedeniyle tutuklanmış olduğu için cezaevinde kalmaya devam etti.
Kobani davasında Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi 15 Mayıs 2025’te kararını açıklamıştı. Mahkeme, 108 kişinin yargılandığı davada ağır hapis cezaları vermişti. Demirtaş hakkında 42 yıl cezaya hükmedilmişti.
Mahkeme 32 bin sayfadan oluşan gerekçeli kararını bir yıl sonra açıklarken, bu arada Demirtaş ve yargılanan siyasetçilerin avukatları istinaf mahkemesine itiraz başvurusunda bulunmuştu.
AK BAKANLAR KOMİTESİ’NİN DEMİRTAŞ KARARLARI
Öbür yandan Türkiye’nin AİHM’nin Demirtaş hakkındaki kararlarını yerine getirmemesi üzerine dosya Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin önüne gitmişti. Komite, 2022’den 2022’den beri Demirtaş hakkında benzer kararlar ve görüşler açıkladı. Komite son olarak 15-17 Eylül 2025’teki toplantısında bir kez daha Demirtaş için karar açıklamıştı.
Komite, AİHM’nin kararlarını hatırlatarak, Demirtaş ve diğer seçilmiş milletvekillerinin yeterli delil olmadan tutuklandığını, bu tutuklamaların siyasi amaç taşıdığını ve ifade özgürlüğü ile siyasi temsiliyet haklarını ihlal ettiğini vurgulamıştı.
Komite, Anayasa Mahkemesi’nin başvuruları hâlâ incelememiş olmasından derin kaygı duyduğunu belirtmiş ve Türkiye’yi, AİHM kararlarına uygun şekilde Demirtaş ve diğer başvurucuların derhal serbest bırakılması için adım atmaya çağırmıştı.
