Zelenskiy, Rusya’nın kontrolünde olan bölgelerin uluslararası güçlerin denetimine bırakılması şartıyla silahsızlandırılmasını önerdi. Bu, Trump’ın müzakere edilen barış planında yer alan ihtilaflı bir başlık. Rusya ise, müzakere sürecinde yavaş ama istikrarlı bir ilerleme kaydedildiğini duyurdu.
HABER MERKEZİ – ABD Başkanı Donald Trump’ın sunduğu barış planı üzerine görüşmeler devam ediyor. 20-21 Aralık’ta ABD’nin Miami kentinde planla ilgili ABD, Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında yürütülen müzakerelerin ardından Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ve Rus yetkililerden açıklamalar geldi.
Zelenskiy, Trump’ın planında silahsızlandırılması ve Rusya-ABD ortak gözetimine bırakılması öngörülen Zaporijya bölgesiyle ilgili yeni bir açıklama yaptı. Zelenskiy, halihazırda büyük bir kısmı Rusya’nın kontrolünde bulunan bölgeden askerlerini çekmeye razı olabileceklerini söyledi, ancak Rus askerlerinin çekilmesi ve bölgenin uluslararası güçler tarafından izlenen askerden arındırılmış bir bölge haline gelmesi şartını ileri sürdü. Bu açıklama, Trump’ın planı konusunda yürütülen müzakerelerde hala çözümsüz olan toprak tavizleri konusunda kritik bir uzlaşma zemini yaratabilir. Ancak ABD ve Rusya’nın nasıl bir karşılık vereceği henüz belli değil.
Zelenskiy, dün yaptığı açıklamada Trump’ın barış planında öngörülen birçok kritik noktada uzlaşmaya vardıklarını, ancak toprak tavizleriyle ilgili anlaşmazlığın sürdüğünü, bunun da liderler düzeyinde ele alınacağını söylemişti.
RUSYA: MÜZAKERE SÜRECİNDE YAVAŞ AMA İSTİKRARLI BİR İLERLEME KAYDEDELİYOR
Öbür yandan Rusya, ele geçirdiği topraklardan herhangi bir şekilde geri çekilmeye razı olacağına dair hiçbir işaret vermiş değil. Aksine, Moskova, Ukrayna’nın Donbas’ta hâlâ elinde tuttuğu toprakların geri kalanını bırakması konusunda ısrar ediyor. Rusya, Donbas’ı oluşturan iki bölge olan Luhansk’ın büyük bir kısmını ve Donetsk’in yaklaşık yüzde 70’ini kontrol ediyor.
Bu arada Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Trump’ın planı konusunda Moskova’nın pozisyonunu, Miami’de yürütülen müzakerelerde görevlendirilen Rusya Devlet Başkanı Özel Temsilcisi Kirill Dmitriev’den aldığı bilgilere dayanarak belirleyeceğini söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise, bugün yaptığı açıklamada, “Ukrayna ihtilafının çözümüne yönelik müzakere sürecinde, yani Amerika Birleşik Devletleri ile yürütülen müzakere sürecinde, yavaş ama istikrarlı bir ilerleme kaydediliyor” dedi.
Rusya’nın başlıca talepleri arasında Ukrayna’nın asla NATO’ya katılmayacağına dair söz verilmesi, Ukrayna ordusuna sınır getirilmesi, Donbas’ın tamamının Rusya tarafından kontrol edilmesi, Kırım, Donbas, Zaporizhia ve Herson bölgeleri üzerindeki Rus kontrolünün tanınması ve Ukrayna’da Rusça konuşanlara koruma sağlanması yer alıyor.
Ukrayna, bu taleplerin teslimiyet anlamına geleceğini ve ülkeyi sonunda Rusya’nın işgaline karşı savunmasız bırakacağını kaydediyor.
Buna karşın, ABD’nin sunduğu ve ilk etapta 28 maddeden oluşan, ancak daha sonra Cenevre’de yürütülen müzakereler sonrasında 19 maddeye indirilen barış planı, kamuoyuna yansıdığı kadarıyla, Rusya yanlısı görünüyor.
Planın ilk taslak haline göre, ABD, Ukrayna’dan Rusya’nın işgali altındaki bölgelerden vazgeçmesini, NATO’yu unutmasını ve asker sayısını sınırlamasını ve olası bir anlaşmanın ardından 100 gün içinde seçime gitmesini istedi.
Zelenskiy, “Ya ağır 28 madde ya da ağır kış” diyerek, karşı karşıya oldukları zorluğu dile getirdi. Avrupa Birliği ülkeleri de, planın ayrıntıları ortaya çıktığında tepki gösterdi ve Ukrayna’nın egemenliğinin korunmasını talep etti.
Bunun üzerine, planın yeniden gözden geçirilmesi için 22-23 Kasım tarihlerinde İsviçre’nin Cenevre kentinde görüşmeler yapıldı ve planın 20 maddeye düşürüldüğü duyuruldu. Zelenskiy, 30 Kasım’da yaptığı açıklamada, zorlu konuların hala çözülmediğini bildirdi.
Bununla birlikte Aralık ayında ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff aracılığıyla görüşme trafiğinin hızlandığı görüldü. Witkoff, 2 Aralık’ta Moskova’da Putin ile görüştü. Putin, görüşmeden sonar ABD’nin sunduğu planın bazı maddelerinin kabul edilebilir olduğunu, bazılarının ise kabul edilemez olduğunu duyurdu.
Önce Avrupa’ya mesaj: Savaşmak istiyorsa, hazırız | Putin, Witkoff ve Kushner ile görüştü
Witkoff ve Trump’ın damadı Jared Kushner, 14-15 Aralık günlerinde ise Almanya’nın başkenti Berlin’de Ukrayna heyeti ile Trump’ın planı üzerine müzakereler yürüttü. Müzakerelerin son gününde Almanya, Fransa ve İngiltere liderlerinin de aralarında bulunduğu bazı Avrupalı liderler ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de bir araya geldi.
Zelenskiy, görüşmede önemli mesafe kattettiklerini belirtmekle birlikte, Trump’ın planında öngörülen toprak tavizleri ve ateşkes konusunda somut bir sonuç ortaya çıkmadı. Ancak Ukrayna’nın NATO’ya üye olmaktan vazgeçmesi, buna karşılık güvenlik garantilerinin sağlanması konularında mesafe alındığı belirtildi. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, güvenlik garantilerinin detaylarını açıklamış ve olası barış anlaşması sonrasında Ukrayna’ya Batılı ülkelerin askerlerinin barış gücü olarak konuşlanacağını, olası Rus saldırısını püskürteceklerini belirtti.
Berlin görüşmeleri: ABD toprak tavizinde ısrarlı | Avrupa’nın zor haftası: Yeni Ukrayna zirvesi
Trump’ın sunduğu plana dair son görüşme 20-21 Aralık’ta Miami’de gerçekleşti. ABD heyeti, önce Ukrayna heyeti ile, daha sonra da Rusya heyetiyle görüştü. ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff, görüşmelerin yapıcı ve verimli geçtiğini açıkladı. Zelenskiy de, 24 Aralık’ta, birçok kritik konuda uzlaşmaya varıldığını, ancak planda öngörülen toprak tavizi gibi hassas konuların çözümsüz kaldığını söyledi.
