Rio de Janeiro’da düzenlenen ihalede, Amazon Nehri yakınındaki deniz ve kara bölgelerinde yer alan 172 petrol bloğundan 34’ü satıldı. Petrol şirketlerinin ilgisi; çevreci ve yerli toplulukların ise endişesi büyüktü. Başkan Lula ise öfkenin odağındaki isim.
HABER MERKEZİ- Brezilya, 18 Haziran Salı günü Rio de Janeiro’da düzenlediği bir ihalede, büyük kısmı Amazon Nehri ağzına yakın bölgelerde bulunan petrol arama sahalarını satışa çıkardı. Ulusal Petrol Ajansı (ANP) tarafından düzenlenen açık artırmada, 172 bloktan 34’ü özel şirketlere verildi.
AP’nin servis ettiği habere göre, satışa sunulan alanlar arasında, üretimin henüz yapılmadığı 47 açık deniz bloğu ile Amazon iç bölgelerinde yer alan iki kara bloğu yer aldı. Kazanan şirketler arasında Chevron, ExxonMobil, Petrobras ve Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) bulunuyor.
YERLİ TOPLULUKLAR ÖFKELİ
Etkinlik öncesi Rio’da yaklaşık 200 kişi bir protesto gerçekleştirdi. Aralarında çevre örgütü temsilcileri ve yerli liderlerin de bulunduğu göstericiler, doğaya ve insan haklarına büyük zararlar doğuracak bir sürecin başlatıldığını savundu.
Amazon çevresindeki bu tür petrol faaliyetlerinin ekosistemlere ve geleneksel yaşam alanlarına zarar vereceğini belirten Manoki halkı temsilcileri, “Ne danışıldık ne de yaşamımıza etkileri üzerine bir çalışma gördük,” diyerek sürece dair eleştirilerini dile getirdi. Bölgede yapılan sondajlar, güçlü deniz akıntıları, zayıf altyapı, biyolojik çeşitlilik ve yerli halkların varlığı nedeniyle yüksek riskli kabul ediliyor.
ÇEVRESEL LİSANS TARTIŞMASI
Brezilya Çevre Kurumu IBAMA, kamu baskısı sonrası Petrobras’a Amazon Nehri ağzına yakın bir blokta keşif sondajı yapması için çevresel ön onay verdi. Ancak çevre kuruluşları, bölgenin henüz tam çevresel etki değerlendirmesi yapılmadan ihaleye açılmasını eleştiriyor.
İhale, Brezilya’nın 2025’te Amazon bölgesindeki Belém kentinde ev sahipliği yapacağı BM İklim Zirvesi öncesinde gerçekleşti. Brezilya hükümeti, petrol üretimini artırmayı sürdürüyor. 2023 yılında ham petrol, ülkenin en büyük ihracat kalemi haline geldi.
Brezilya Ulusal Petrol Ajansı, ihalenin ülkenin düşük karbonlu enerjiye geçiş stratejisinin bir parçası olduğunu ve şirketlere karbon salımını azaltma ve yeşil enerjiye yatırım yapma yükümlülüğü getirileceğini duyurdu.
FOSİL YAKIT DEVLERİ NEDEN BÖLGEYE İLGİ DUYUYOR?
Petrol şirketleri bölgeyi, Guyana açıklarında yapılan devasa keşiflerle benzer jeolojik özellikler taşıdığı için yüksek potansiyel taşıyan bir yatırım alanı olarak görüyor. Ancak uzmanlar, bölgede kuvvetli deniz akıntıları ve ekolojik hassasiyetler nedeniyle risklerin de büyük olduğuna dikkat çekiyor.
OYSA YERLİ HALKLAR DA LULA’YI DESTEKLEMİŞTİ
Brezilya Ulusal Petrol Ajansı ise yaptığı açıklamada, ihalelerin düşük karbon ekonomisine geçiş stratejisinin bir parçası olduğunu savundu. Şirketlerle imzalanacak sözleşmelerin, karbon yoğunluğunu azaltma ve enerji dönüşüm projelerine yatırım yapma yükümlülükleri içerdiği belirtildi.
İhaleden en çok etkilenecek olan Manoki, Yanomami, Munduruku gibi Amazon yerli topluluklarının başkan Luiz Inácio Lula da Silva’ya olan güveni ciddi şekilde sarsılmış durumda.
Lula, göreve gelirken Amazon’u ve yerli halkların haklarını koruma vaadiyle güçlü bir çevreci söylem geliştirmişti. Özellikle Jair Bolsonaro döneminin doğa karşıtı politikalarına tepki olarak Lula, yerli halkların ve çevre savunucularının desteğini kazanmıştı.
Ancak Amazon Nehri yakınlarındaki petrol bloklarının ihaleye açılması ve yerli toplulukların bilgilendirilmemesi ya da rızalarının alınmaması, Lula’nın verdiği sözlerle çelişti. Lula’nın bu güveni yeniden inşa edebilmesi için, danışma süreçlerini şeffaflaştırması ve yerli halkların rızasını merkeze alan bir çevre politikasına dönmesi gerekecek.
