“Mars’ta yaşam var mı?” sorusu özellikle gelişen teknolojik imkanların ardından en popüler konulardan biriydi. Bilim insanlarına göre bu oldukça yüksek ihtimaldi. Ancak NASA bu ihtimali ortadan kaldıracak yeni bulguları paylaştı.
HABER MERKEZİ- Mars neden bugün bu kadar kuru ve yaşama elverişsiz, oysa Dünya’da benzer koşullar altında yaşam gelişti? NASA’nın Curiosity keşif aracının bulduğu yeni jeolojik kanıtlar, Kızıl Gezegen’in neden asla yaşanabilir bir yer haline gelemediğini anlamamıza yardımcı olabilir.
3 Temmuz’da Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, Mars’ta geçmişte zaman zaman su aktığına dair izler bulunsa da, bu dönemler kısa süreliydi ve gezegen genelinde kalıcı bir yaşanabilirlik sağlanamadı.
Curiosity tarafından 2023’te eski bir göl yatağında çekilen görüntülerde, suyun bıraktığı dalga izleri açıkça görülebiliyor. Fakat bu izler, gezegende hayatın gelişmesi için yeterli süre ve istikrarın sağlandığı anlamına gelmiyor.
Araştırmanın başyazarı ve Chicago Üniversitesi’nden gezegen bilimci Edwin Kite’a göre, Mars’ta yalnızca “kısa süreli ve yerel yaşam potansiyeli taşıyan dönemler” yaşandı. Ancak bu “oasis” benzeri ortamlar istisnaiydi ve hayatın kök salmasına yetmedi.
YAŞAM YOK ÇÜNKÜ KARBON DÖNGÜSÜ EKSİK
Dünya’da atmosferdeki karbondioksit, karbonatlı kayalar içinde hapsolur ve bu süreçler volkanik gaz salınımlarıyla dengelenir. Bu döngü, iklimin istikrarlı kalmasına ve sıvı suyun varlığını sürdürmesine olanak tanır. Mars’ta ise bu döngü eksikti.
France 24’ün AFP’ye dayandırdığı araştırmaya göre, Mars’ta volkanik faaliyetlerin zayıf olması nedeniyle atmosfere yeterince karbon salınmadı. Bu da iklimin dengesizleşmesine, sıcaklıkların düşmesine ve gezegenin uzun vadeli çölleşmesine yol açtı. Kite, kısa süreli nemli dönemlerin ardından “yaklaşık 100 milyon yıl süren kuraklık evreleri” yaşandığını söylüyor — yaşam için fazla uzun ve sert bir süre.
Yine de, yüzeyin derinliklerinde sıvı halde su kalmış olabileceği ihtimali dışlanmıyor.
İZLER VAR KANIT YOK
2021’de Mars’a inen Perseverance keşif aracı da, kurumuş bir göl deltasında karbonat kayaları buldu. Bu tür kayalar, atmosferdeki CO₂’yi emdikleri için, gezegenin geçmiş atmosfer koşullarına dair ipuçları taşıyor olabilir.
Ancak nihai cevaba ulaşmak için bu kaya örneklerinin Dünya’ya getirilmesi gerekiyor. ABD-Avrupa ve Çin tarafından yürütülen Mars örnek dönüşü programları şu anda geliştirme aşamasında.
YAŞAM YALNIZCA DÜNYA’YA ÖZGÜ
Sonuçta bilim insanlarının yanıt aradığı soru büyük: Yaşam yalnızca Dünya’ya mı özgü? Güneş Sistemi dışında 6.000’e yakın öte gezegen keşfedilmiş olsa da, bunlardan örnek alma olasılığı yok denecek kadar az.
Kite’a göre Mars’tan getirilecek örnekler, gezegenin yaşanabilir olup olmadığını ve geçmişte mikroorganizmalara ev sahipliği yapıp yapmadığını ortaya koyabilir. Eğer yaşam izine rastlanmazsa, bu evrenin başka yerlerinde yaşamın ortaya çıkmasının ne kadar zor olduğuna dair güçlü bir ipucu olur.
Ancak eğer geçmiş yaşama dair bulgular elde edilirse, bu “gezegen ölçeğinde yaşamın ortaya çıkmasının sandığımızdan daha kolay olabileceğini” gösterir.
