HABER MERKEZİ – Kapasitesinin çok üstünde mültecinin tutulduğu Geri Gönderme Merkezleri ile ilgili incelemelerini paylaşan avukat Ayşegül Karpuz Tör, merkezlerde beslenme, sağlık ve hijyen sorunlarının ciddi boyuta ulaştığını söyledi. Tör, “Birçok kişinin vücudunda ağır yaralar oluşmuş. Uyuz iddiaları var” dedi.
Mültecilerin sınır dışı edilmesi için kurulan Geri Gönderme Merkezleri (GGM) sık sık hak ihlalleriyle gündeme geliyor. 20 bin kişilik kapasiteye sahip yaklaşık 30 merkezde, bu sayının çok üzerinde mülteci tutuluyor. İzmir Harmandalı GGM’de de barınma, beslenme, sağlık ve hijyen sorunları sürüyor.
İzmir Barosu Göç ve Mülteci Komisyonu Üyesi, İzmir Harmandalı GGM’de müvekilleri ile yaptığı görüşmede edindiği bilgileri Mezopotamya Ajansı’ndan Uğurcan Boztaş’a aktardı.
Tör’e göre, merkezde hijyenden beslenmeye, sağlıktan sosyal aktivitelere kadar birçok konuda ağır problemler yaşanıyor.
‘DUŞ ALABİLMEK İÇİN MÜCADELE EDİYORLAR’
Tör şunları aktarıyor:
“Kurum personeli yeterli temizliği yapmadığı gibi, müvekkillerin temizlik yapmak istediklerinde kendilerine sadece bir sabun veriliyor. Sıcak suya erişim sıkıntılı. 21. yüzyılda bir kamu kurumunda insanlar duş almak için mücadele veriyor. Hijyen sorunu beraberinde tahtakurusu ve haşereyi getiriyor. Birçok müvekkilimin vücuduna böcek ısırıkları gördüm. Birçok kişinin vücudunda ağır yaralar oluşmuş. Uyuz iddiaları var.”
Tör ayrıca, “Geri Gönderme Merkezlerinde tutulan insanlar suçlu değil” diyerek mültecilerin hukuken hükümlü olmadığını vurguluyor.
Haklarında birtakım idari yükümlülüklerini ihlal ettikleri iddia ediliyor ya da idari anlamda sakıncalı oldukları söyleniyor. Bu onları doğrudan hükümlü yapmıyor. Dosyalarının ne olacağı bilgisi verilmiyor. Haklarındaki sınır dışı kararı bile kimi zaman tebliğ edilmiyor. Çok öngörülemez ve belirsiz süreçlere maruz bırakılabiliyorlar.
Tör avukatların da GGM personelinin keyfi ve kısıtlayıcı tutumundan dolayı işlemlerini yapamadıklarını ekliyor. İhlaller ve diğer sorunların acilen çözülmesi gerektiğini söyleyen Tör, bu konuda personelin eğitilmesinin önemine işaret ediyor.
GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
Birçok insan hakları örgütü, Geri Gönderme Merkezlerinde mültecilerin, sınır dışı veya idari gözetim kararları kesinleşmeden alıkonulduğunu ve merkezlerdeki yaşam koşullarının cezaevleri ile karakollardakinden daha kötü olduğunu bildiriyor.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) İnsan Hakları Kolu’nun, 2024 yılında Tıp Dünyası dergisinde yayımladığı makalesinde hak ihlalleri 18 başlık altında toplanmıştı. Öne çıkan başlıca sorunlar şunlardı:
Günlük çok az içme suyu veriliyor, bu durum da kalabalık olan merkezlerde kendi aralarında arbedeye varan durumlar yaşanmasına neden oluyor.
Duş ve beden temizliği için günde sadece 1-2 saat su veriliyor.
Yemekler çok az ve besin değerleri düşük.
Bulaşıcı hastalığı olan, engelli ve özel ihtiyaç sahibi ve LGBTİ+ göçmenler için gerekli fiziki şartlar ve psiko-sosyal ortamlar sağlanmıyor.
Çıplak aramaları iddiaları var.
Koğuşlarda etnik, siyasi, cinsel kimlik, ruhsal bozukluk vb. durumlar gözetilmeden karışık yerleştirilme sonucu yaşanan sorunlar bulunuyor.
Bazı GGM’lerde disiplin cezası olarak “hücre cezası” uygulanıyor.
