Tıp tarihinin en eski hastalığı olan cüzzam, Doğu Avrupa’da yıllar sonra yeniden gündemde. Uzmanlar hastalığın yayılma riskinin düşük olduğunu söylüyor.
HABER MERKEZİ- Romanya ve Hırvatistan cüzzam (lepra) hastalığıyla bu yüzyılda yeniden karşılaştı. Ancak sağlık otoriteleri halkın panik olmasına gerek olmadığını, hastalığın kontrol altında olduğunu duyurdu.
Romanya Sağlık Bakanlığı, ülkenin kuzeybatısındaki Cluj kentinde faaliyet gösteren bir kaplıca ve spa merkezinde çalışan iki masözde cüzzam tespit edildiğini açıkladı. Endonezya vatandaşı olan 21 ve 25 yaşlarındaki iki kadının tedavisine derhal başlandı.
Sağlık Bakanı Alexandru Rogobete, hastalardan birinin kısa süre önce Asya’ya seyahat ettiğini ve cüzzam tedavisi gören annesiyle uzun süreli temas kurduğunu belirtti. Olası temas zincirinin araştırıldığı bildirildi.
Yetkililer, iki şüpheli vaka üzerinde testlerin sürdüğünü, önlem amacıyla söz konusu kaplıca tesisinin geçici olarak kapatıldığını duyurdu.
HIRVATİSTAN: TEKİL VAKA, KONTROL ALTINDA
Benzer bir gelişme Hırvatistan’ın Split kentinde yaşandı. Bir kişide cüzzam teşhisi konulmasının ardından hasta izolasyona alınırken, yakın temaslılara koruyucu tedavi uygulandı. Hırvat sağlık yetkilileri, vakanın “tekil” olduğunu ve toplum genelinde bir yayılma riski bulunmadığını vurguladı.
Dünya Sağlık Örgütü ise , son on yılda 105 farklı ülkeden 3,8 milyon yeni cüzzam vakası kaydettiğini raporladı.
2023 verilerine göre hastalığın Güney Doğu Asya ve Hindistan üzerinden tropikal bölgelerde etkisini artırdığı ancak yıldan yıla vaka sayısında değişim yaşandığını ortaya koyuyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) temsilcileri, hastalıkla ilgili şu noktalara dikkat çekiyor:
Cüzzam, uzun süreli ve yakın fiziksel temas olmadan bulaşmaz. Deride lezyonlar, his kaybı ve sinir hasarı en yaygın semptomlar arasında yer alır ancak erken teşhis edildiğinde modern antibiyotiklerle tamamen tedavi edilebilir.
Uzmanlar, kamuoyunda korku ve damgalamaya yol açabilecek söylemlerden kaçınılması gerektiğini vurguluyor.
בKORKU HASTALIĞI’ CÜZZAMIN KISA TARİHİ
Dünyada bilinen en eski mikobakteriyel hastalıklardan biri olan cüzzama (lepra-Hansen) neden olan bakteri Mycobacterium leprae, tüberküloza yol açan Mycobacterium tuberculosis ile aynı aileden. Bakteri, çevrede serbest yaşayan bir mikroorganizma değil; insan vücuduna uyum sağlamış, yavaş çoğalan bir patojen. M. leprae’nin çok eski bir dönemde hayvandan insana geçmiş olması olasılık dahilinde.
Genetik ve paleomikrobiyolojik çalışmalar, Mycobacterium leprae’nin binlerce yıl önce Doğu Afrika ve Güney Asya bölgesinde ortaya çıktığını gösteriyor. Bu tropik hastalık, insan topluluklarıyla birlikte ticaret yolları, göç hareketleri, askeri seferler üzerinden farklı coğrafyalara yayıldı.
11 ve 13’üncü yüzyıllarda gerçekleşen Haçlı Seferleri bir tür cüzzam seferlerine dönüştü: Orta Doğu’dan dönen askerler ve hacılarla birlikte cüzzam, Kuzey Avrupa’ya doğru ilerledi; İngiltere, Almanya, Hollanda ve İskandinavya’da vakalar kayda geçti. Bu süreçte Avrupa genelinde binlerce cüzzamhane kuruldu, hastalar toplumdan tecrit edildi ve cüzzam, Ortaçağ’ın en ağır damgalanan hastalıklarından biri hâline geldi.
Ortaçağ’da cüzzamın Avrupa’da ilk yoğun ve kalıcı biçimde Akdeniz havzasında görüldü. Özellikle Güney Fransa (Provence ve Languedoc) ile Güney İtalya, 6’ıncı yüzyıldan itibaren hastalığın sistematik olarak kayda geçtiği ve ilk cüzzamhanelerin (leprosarium) kurulduğu merkezler arasında yer aldı.
Uzmanlara göre, Ortaçağ boyunca cüzzamın yarattığı korku ve dışlama, hastalığın gerçek bulaşıcılığından çok, dönemin sınırlı tıbbi bilgisi ve dinsel yorumlarıyla şekillendi. Modern tıbbın gelişmesiyle birlikte cüzzamın tedavi edilebilir bir hastalık olduğu ortaya konulsa da, tarihsel hafızadaki “korku hastalığı” imajı yüzyıllar boyunca varlığını sürdürdü.
