2025 ikinci veya üçüncü en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti. İklim krizi nedeniyle yaşanan aşırı sıcaklar sadece Avrupa’da 24 bin 400 ölüme yol açtı. Yangınlar haftalarca sürdü, kuraklıkta rekor artış var. Dünya Meteroloji Örgütü’ne göre, 5 yıl boyunca durum en az böyle olacak. Uzmanlar, iklim krizinin sadece bir gelecek tehdidi değil, günlük yaşamı doğrudan etkileyen bir gerçeklik olduğuna işaret ediyor.
HABER MERKEZİ – Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) verilerine göre, 2024 en sıcak yıldı, ama 2025 yılında kaydedilen küresel ortalama sıcaklıklar da birçok bölgede rekor seviyeleri gördü. Bu haliyle WMO’nun Kasım ayı raporuna göre, 2025 kayıtlardaki en sıcak ikinci veya üçüncü yıl olarak değerlendirilebilir.
WMO’nun küresel iklim tahminleri ayrıca gelecek 5 yıl boyunca sıcaklıkların rekor seviyelerde veya bu yılki seviyelere yakın düzeylerde seyretmesinin beklendiğini gösteriyor.
Aşırı sıcaklar ve iklim krizi, su sorununu da beraberinde getiriyor. WMO’nun Eylül ayında yayımladığı “Küresel Su Kaynaklarının Durumu” raporunda, dünya genelinde su döngüsünün giderek daha düzensiz ve aşırı hale geldiği kaydedildi ve bu döngünün “tufan ve kuraklık” arasında gidip geldiğine işaret edildi.
Birleşmiş Milletler (BM) Su Ajansı (UN Water), yaklaşık 3,6 milyar insanın yılda en az bir ay suya yetersiz erişimle karşı karşıya kaldığını duyurdu ve bu sayının 2050’ye kadar 5 milyarı aşmasının öngörüldüğünü aktardı.
Yıl boyunca görülen sıcaklık anormalliklerinin, atmosferdeki sera gazı yoğunluğunun tarihi seviyelere çıkmasıyla doğrudan bağlantılı olduğuna dikkati çeken uzmanlara göre, 2025’te görülen sıcaklık artışları, iklim krizinin artık yalnızca bir gelecek tehdidi olmadığını, günlük yaşamı doğrudan etkileyen bir gerçeklik haline getirdiğini ortaya koyuyor.
Uzmanlar, aşırı sıcakların doğrudan ölüm ve sağlık sorunlarına yol açmanın yanı sıra aynı zamanda tarım ürünlerinin zarar görmesi, su kaynaklarının azalması ve enerji talebinin artması gibi zincirleme krizlere de neden olduğunu vurguluyor.
YAZ AYLARINDA REKOR SICAKLAR GÖRÜLDÜ
Kayıtlara “en sıcak yıllardan biri” olarak geçen 2025 yılında yaz ayları pek çok ülkede mevsim normallerinin çok üzerinde seyretti ve uzun süreli sıcak hava dalgaları görüldü.
Aşırı sıcaklar pek çok ülkede ölümlere yol açtı, çok sayıda kişinin hastanelere kaldırılmasını beraberinde getirdi. ABD ve Avrupa ülkelerinde haftalarca süren orman yangınları görüldü. Birçok ülkede ise kuraklık yaşandı.
Dünyada kayıtlardaki üçüncü en sıcak temmuz ayının yaşandığı bu yıl Avrupa’da ortalama kara sıcaklığı 21,1 dereceyle 1991-2020 dönem ortalamasının 1,3 derece üzerinde gerçekleşti ve kıta genelinde kayıtlardaki dördüncü en sıcak temmuz ayı oldu.
Finlandiya, Danimarka, İsveç ve Norveç’in dahil olduğu İskandinavya bölgesi bile, Temmuz ayında Avrupa’da en belirgin ortalamanın üzerinde hava sıcaklıklarının görüldüğü bölge oldu, sıcak hava dalgası özellikle İsveç ve Finlandiya’yı etkisi altına aldı.
Meteoroloji Enstitüsü (AEMET), İspanya’da bugüne kadar kaydedilen en şiddetli sıcakların Ağustos ayında yaşandığını bildirdi.
SICAKLAR VE AVRUPA’DA REKOR ÖLÜM ORANI: 24 BİN 400 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRDİ
Imperial College London ve London School of Hygiene&Tropical Medicine (Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu) uzmanları tarafından iklim modelleme yöntemi kullanılarak yapılan bir çalışmada, Avrupa genelinde yaz mevsiminde sıcaklığa bağlı ölen kişi sayısı yaklaşık 24 bin 400 olarak belirlendi. İklim değişikliğinin sıcaklıkların şiddetini artırmasının, ölüm sayısını yaklaşık 16 bin 500 artırdığı hesaplandı.
AŞIRI SICAKLAR ASYA’YI DA VURDU
Termometrelerin bu yaz birçok kez 40 derecenin üzerini gösterdiği Japonya’da görülen yüksek sıcaklık seviyeleri, can kayıplarına neden oldu. Japonya Meteoroloji Ajansı (JMA), Haziran ayında ülke genelinde 1898’den bu yana kaydedilen en yüksek aylık sıcaklık ortalamasının görüldüğünü bildirdi. Başkent Tokyo’da 16 Haziran-31 Temmuz tarihlerinde, aşırı sıcaklardan kaynaklandığı değerlendirilen rahatsızlıklar nedeniyle 56 kişi hayatını kaybetti. Ülke genelinde ise 21–27 Temmuz döneminde 10 bin 804 kişi sıcaklığa bağlı şikâyetlerle hastaneye kaldırıldı.
Güney Kore’de de 28–30 Haziran tarihleri arasında rekor düzeyde ortalama günlük sıcaklıklar kaydedildiği, ölçümlerin tutulmaya başlandığı 1904 yılından bu yana en yüksek ortalama sıcaklığa ulaşıldığı belirtildi.
Hindistan, Pakistan ve İran’da da durum farklı olmadı, bazı kentlerde 50 derecenin üzerinde sıcaklar kaydedildi.
KURAKLIKTA DA ARTIŞ OLDU
2025 yılı, pek çok bölgede aşırı sıcakların beraberinde getirdiği kuraklıklara da sahne oldu. İran 8 barajın kurumasıyla en fazla öne çıkan ülke oldu, bu nedenle başkent Tahran’ın taşınması gündeme geldi. Urmiye Gölü ise tamamen kurudu.
Güney Kore’nin Gangneung kenti kuraklık nedeniyle “afet bölgesi” ilan edildi. Suriye ve Irak’ta yıl içinde azalan yağış miktarı, kuraklık yaşanmasına neden oldu.
Afrika genelinde pek çok ülke de bu yıl aşırı sıcakların etkisiyle kurak kaldı.
Türkiye’de 240 göüln 186’sının kuruduğu, 54 gölün de kuruma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu kaydedildi.
