Harvard’lı bilim insanları, Alzheimer’ın erken evrelerinde beyinde lityum eksikliğinin belirginleştiğini tespit etti. Dr. Yankner, “Lityum eksikliği hastalığın nedeni olabilir” dedi.
HABER MERKEZİ – Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden bilim insanlarının öncülüğünde yürütülen 10 yıllık bir araştırma, Alzheimer hastalığının gelişiminde vücuttaki lityum eksikliğinin kritik bir rol oynayabileceğini ortaya koydu.
Çalışmanın sonuçları, Nature dergisinde yayımlandı. Euronew’in aktardığı araştırmada, lityumun beyinde doğal olarak bulunduğu ve sinir hücrelerinin sağlıklı işleyişi için temel işlevler üstlendiği tespit edildi.
Lityum seviyelerindeki düşüşün, Alzheimer hastalığı ortaya çıkmadan önce görülen ilk biyolojik değişimlerden biri olduğu kaydedildi.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, beyindeki lityum seviyesinin düşmesiyle birlikte hafıza kaybı hız kazandı. Araştırmacılar, bu kaybın beyindeki lityumun Alzheimer ile ilişkili amiloid plaklara bağlanması ve bu nedenle hücreler tarafından emilememesiyle açıklanabileceğini belirtti.
Çalışmanın en dikkat çeken bulgularından biri, yeni bir lityum bileşiği olan lityum orotat ile ilgili oldu. Bu bileşik, farelerde hafızayı geri kazandırdı ve amiloid plaklara yakalanmadan etkisini sürdürebildi.
Araştırmacılar, gelişmiş kütle spektrometrisi yöntemiyle hem sağlıklı bireylerin hem de demansın farklı evrelerindeki kişilerin beyin ve kan örneklerini analiz etti. Yaklaşık 30 metal arasında yalnızca lityum seviyeleri gruplar arasında anlamlı fark gösterdi.
Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Bruce Yankner, “Lityumun dışarıdan alınan demir ya da C vitamini gibi bir besin maddesi olduğu ortaya çıktı. İlk kez lityumun ilaç olarak verilmeden de beyinde doğal olarak bulunduğu gösterildi,” dedi.
Tarihsel olarak bipolar bozukluk gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan lityumun yüksek dozları yaşlı bireyler için toksik etki yaratabiliyordu. Ancak lityum orotat, normal dozun binde biri kadar düşük seviyelerde bile etki gösterdi.
TEŞHİS İÇİN YENİ BİR YOL AÇABİLİR
Araştırma ekibi, lityum seviyelerinin ölçülmesinin Alzheimer’ın erken teşhisi için kullanılabilecek potansiyel bir biyobelirteç olabileceğini ifade etti.
Mevcut teoriler Alzheimer’ı sadece amiloid beta plakları, tau proteinleri ve REST proteini kaybı üzerinden açıklarken, bazı kişilerde bu değişimlere rağmen neden hiçbir bilişsel gerileme yaşanmadığı hâlâ bilinmiyor.
Yankner, “Lityum eksikliğinin Alzheimer’ın nedeni olabileceği fikri, yeni ve farklı bir tedavi yaklaşımı öneriyor,” dedi. Ancak araştırmanın henüz yalnızca hayvan deneyleriyle sınırlı olduğunu ve insanlar üzerinde yapılacak kontrollü çalışmalarla test edilmesi gerektiğini de vurguladı.
