Yaklaşık 700 milyon kişiyi kapsayan AB–MERCOSUR Serbest Ticaret Anlaşması, Brüksel ile Güney Amerika hükümetleri arasında uzlaşıyla sonuçlandı. Hükümetlerin “ekonomik fırsat” dediği anlaşmanın sahadaki karşılığı “haksız rekabet” ve “neo-sömürgeci ticaret.” Avrupa’nın tüm çiftçileri sokakta.
HABER MERKEZİ- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, MERCOSUR ülkeleriyle müzakere edilen serbest ticaret anlaşmasını cumartesi Brezilya’da imzalamayı planlıyordu. Ancak AB toplantısında Fransa ve İtalya’nın başını çektiği azınlık muhalefeti şerh düşünce, 25 yıldır müzakere halinde olunan anlaşma Ocak ayına kaldı.
Avrupalı çiftçiler ise bu anlaşmanın tamamen iptal edilmesinden, savaşa değil tarıma bütçe ayrılmasından yana protestolarına devam edecek.
“AB, Ukrayna için 90 milyar euro’luk bir kaynak ayırdı. Ama çiftçilerimize bir kuruş bile kalmadı… Üstelik bir de ceplerimizi boşaltıyorlar… Bizi aptal sanıyorlar.”
Avrupa’nın öfkeli çiftçileri 1992’den bu yana yaşadıkları sorunu bu şekilde özetliyor.
Geçen hafta başından itibaren tüm AB üyesi ülkelerden yaklaşık 20 bin çiftçi, traktörleriyle Brüksel’in ana arterlerini kapattı. Çiftçiler buradaki eylemlerinde AB tarım politikasının yenilenmesini, adil gelir ve üretici fiyatları talep ediyor. Aynı zamanda Güney Amerika ile MERCOSUR arasında planlanan serbest ticaret anlaşmasının Avrupa pazarını ucuz ithal ürünlerle dolduracağı gerekçesiyle ertelenmesini istiyorlar.
MERCOSUR anlaşmasıyla en çok kaybedecek olanlar, aralarında Polonya, Fransa ve İrlanda’nın da bulunduğu ve tarımın önemli rol oynadığı ülkeler. Polonyalı çiftçiler için durum iki kat zor, çünkü bir tür kıskacın içindeler: Bir yandan Ukrayna’dan pazara giren gıda ve tahıl miktarı artarken, diğer yandan Güney Amerika’dan gelecek bir ürün seli kapıda bekliyor.
AVRUPA’NIN TÜM ÇİFTÇİLERİNİ ÖFKEDE BİRLEŞTİREN ANLAŞMA
Yunanistan genelinde eylemlerini sürdüren çiftçiler, talepleri karşılanana kadar geri adım atmayacaklarını belirterek Noel’i de yol kapatma eylemleriyle geçireceklerini duyurdu. Haftalık eylem takviminde ülkenin birçok noktasında otoyollar, köprüler ve sınır kapılarında yeni blokajlar planlanıyor. Çiftçiler, geciken destek ödemelerinin yapılmasını ve yüksek üretim maliyetlerini düşürecek düzenlemelerin hayata geçirilmesini talep ediyor.
Benzer protesto gösterileri İspanya, İtalya, Polonya, Fransa ve diğer ülkelerde de var. Ana yollar kapatılıyor, radikal eylemler seçiliyor ve halkın kendilerini desteklemesi isteniyor: Tarım politikalarındaki blokajlar, gelir adaletsizliği ve tarımsal sübvansiyonların yetersizliği…
ÇİFTÇİLERİN TALEPLERİ NELER?
AB ile Mercosur ticaret anlaşmasının ertelenmesi veya şartlarının yeniden müzakere edilmesi, protestoların birinci temel şartı.
- Düşük maliyetli ithalatın sınırlanması, özellikle Ukrayna ve Güney Amerika’dan gelen tarım ürünlerine karşı koruma önlemleri.
- Üretici gelirlerinin yükseltilmesi ve piyasa fiyatlarının adil hâle getirilmesi.
- Tarımda maliyet artışlarına karşı mali desteklerin geliştirilmesi ve girdi (yakıt, gübre) maliyetlerinin düşürülmesi.
- Hayvan hastalıklarına karşı etkili stratejiler ve zorunlu sürü imhası yerine aşılama politikalarının uygulanması.
×MERCOSUR (Güney Ortak Pazarı) ANLAŞMASI NEDİR?
Brezilya, Arjantin, Paraguay ve Uruguay’ın 26 Mart 1991 tarihinde imzaladığı anlaşmayla oluşturulmuş ekonomik pazar. “Güney Ortak Pazarı” (MERCOSUR) ile malların, kişilerin ve sermayenin serbest dolaşımı öngörülmüştür.
1990’lı yıllardan bu yana müzakere edilen Avrupa Birliği–MERCOSUR anlaşması, uzun süredir kamuoyunda sert tartışmalara yol açıyor. Yaklaşık 700 milyon kişiyi kapsayan bu metin, nüfus açısından iki bölge arasında bugüne kadar imzalanmış en kapsamlı anlaşma olma özelliğini taşıyor.
Anlaşmanın ilan edilen hedefi, iki bölgenin karşılıklı pazarlarına erişimi kolaylaştırmak. Bu çerçevede özellikle sığır eti, soya ve otomotiv sektörlerinde bazı gümrük vergilerinin kaldırılması, belirli tarım ürünleri için ise ithalat kotaları öngörülüyor. Metin, klasik bir serbest ticaret anlaşması mantığına dayanıyor.
Uzun ve kesintili müzakere süreçlerinin ardından, 2022’de başlayan son tur Aralık 2024’te tamamlandı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile MERCOSUR üyesi ülkelerin (Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay) devlet başkanları metin üzerinde uzlaştı. Ancak anlaşma henüz hukuki açıdan nihai haline getirilmedi; çeviri ve teknik uyarlama süreçleri devam ediyor. Ardından metnin AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyor.
AMAZONLARDAKİ ORMANSIZLAŞMAYI DERİNLEŞTİRECEK
Atlantik’in öte yakasında, MERCOSUR hükümetleri anlaşmaya daha olumlu yaklaşsa da, sivil toplum örgütleri burada da anlaşmayı riskli ve dengesiz buluyor: Bu anlaşma ihracata dönük, yoğun pestisit kullanan ve halihazırda büyük ölçüde sübvanse edilen tarım endüstrisini güçlendirirken, küçük üreticileri zayıflatıp, yok edecek.
AB–MERCOSUR anlaşması, ekonomik olarak karşılaştırmalı üstünlükler ilkesine dayanıyor: MERCOSUR’dan tarım ürünleri, Avrupa’dan sanayi ürünleri. En önemli şart Avrupa standartlarına uyum zorunluluğu. Avrupalı çiftçilerin ve ekoloji örgütlerinin tedirgin olduğu bir diğer konu da bu: Avrupa’nın yasakladığı çok sayıda pestisit Güney Amerika’da engelsiz kullanılıyor!
Anlaşma, yoğun tarımsal endüstrinin yol açtığı ekolojik baskıların artması anlamına da geliyor.
En çarpıcı örnek Amazonlar’daki ormansızlaşma.
Fransız hükümeti adına yapılan bir çalışmaya göre, anlaşmanın onaylanması sığır yetiştiriciliği için açılan alanlar nedeniyle yüzde 25’e varan ek ormansızlaşmaya yol açabilir. Oysa tarım sektörü MERCOSUR bölgesindeki ormansızlaşmanın yaklaşık dörtte birinden sorumlu.
Bu tablo, Avrupa Birliği’nin ormansızlaşmayla mücadeleye yönelik kendi düzenlemeleri ve iklim taahhütleriyle açık bir çelişki oluşturuyor.
×
Fransa: Aşılama yerine hayvanları toplu imha eden hükümete tepkiler büyüyor
Fransa’da geçen hafta başlayan protestolar, sadece ticaret anlaşmalarına değil, aynı zamanda bulaşıcı hayvan hastalıklarına karşı hükümet politikalarına da odaklandı. Ülke güneyinde başlayan salgın nedeniyle çiftçiler toplu aşılama taleplerini yinelerken, devletin zorunlu sürü imhası kararlarına karşı çıkıyorlar. Hükümetle görüşmeler sürerken protestolar farklı bölgelerde ana yolların kapatılması ve barikatlarla güçlendi.
Fransa’nın birinci büyük çiftçi örgütü olan Kırsal Koordinasyon (Coordination Rurale-CR), Haziran ayından itibaren yayılmaya başlayan Lumpfish Dermatosis (LDD) adlı hastalığa dair ilk uyarılarını Temmuz ayında yapmıştı. Örgüte göre A kategorisi bir hastalık olan viral enfeksiyonun nedeni bir böcek. Ateş, deri lezyonları, halsizlik ve üretim kaybına neden olan hastalığın önlenmesi için düzenli aşılamanın yeterli olduğu belirtiliyor. Ancak şimdiye kadar binlerce büyükbaş hayvan yok edildi.
CR, hükümetin hayvan kırımına karşı ülkenin özellikle kırsal kesimlerinde çiftçileri mobilize ederek protestoya başladı. CR’ye göre yaygın aşılama, hayvan kırımına karşı tek etkili alternatif. Ancak hükümet tam tersi önde hareket ediyor.
Ülkenin güneyindeki Pireneler’de ise yaygın aşılama programıyla çok sayıda hayvan bu viralden kurtuldu. CR hükümeti bu stratejiyi tüm bölgelerde yaymaya çağırıyor.
